Lesbók Morgunblaðsins - 15.03.1980, Blaðsíða 15

breyta gangi sögunnar. Elizabet hefur ef
til vill kosið, aö sonur hennar hefði
kvænzt fyrr. Hún vonast til þess og hefur
einu sinni reynt að tryggja það, aö hann
finni sér konu til aö elska af konunglegu
blóði. En hún hefur alltaf komið fram við
hann meira sem móðir hans en drottning.
Ekkert smámál
aö velja sér brúði
Engu aö síöur lítur prinsinn af Wales á
það sem eins konar afrek, að hann hafi
náö þrjátíu ára aldri án þess aö kvænast.
Allan þrítugsaldur hans var þrýst á hann
aö velja þjóö sinni og Brezka samveldinu
drottningu — stöðugt frá blööum og
almenningi og öðru hverju frá þeim, sem
stóöu honum nær — svo aö þaö var
næstum því eins óþægilegt eins og
fordæmin úr fjölskyldunni. Foreldrar hans
giftust, þegar faðir hans var 26 ára, en
móöir hans 21 árs. Afi hans, Georg VI,
kvæntist 27 ára, langafi hans, Georg V.,
28 ára, langalangafi hans, Játvarður VII.,
21 árs. Af kynslóð Karls sjálfs í konungs-
fjölskyldunni hafa þau hertoginn af
Gloucester, hertoginn af Kent og Anna,
systir hans, gifzt 27, 25 og 23 ára.
Og á þrítugsaldrinum hafði Karl prins,
einnig bæði tíma, tækifæri og tilhneig-
ingar. Hann verður mjög auöveldlega
ástfanginn og hefur sjálfur játaö, aö þaö
hafi hann orðið „ótal sinnum“. En á
þessum árum varð meðhöndlun blað-
anna á þessu máli æ leiðinlegri og
óvandaöri og særöi tilfinningar ýmsra
stúlkna, en aö minnsta kosti einu sinni
var hann kominn að því að bera fram
bónorð. En af hverju olli hann viröulegum
mæörum vonbrigöum og hélt áfram að
gefa stúlkutetrum tálvonir meö því að
bíða og fresta?
Ástæöurnar eru margar og marg-
víslegar, persónulegar og opinberar og
varöa innanlandsmál og stjórnarskrá.
Fyrir engan mann í öllum heiminum, má
ætla, er val á brúöi jafnflókiö mál. Á
leiðinni er fullt af gryfjum og gildrum,
giröingum og hvers konar hömlum. Fáum
öðrum mönnum er jafnmikil þörf á konu,
sem er afbragð annarra kvenna, ástrík í
einkalífi og jafnframt stoð og stytta
manns síns, eini trúnaöarvinur manns,
sem mikill trúnaður er sýndur og geymir
mörg leyndarmál, og hún veröur aö vera
mjög skyldurækin í opinberu lífi — hún
veröur í stuttu máli að vera reiöubúin að
fórna sínu lífi algerlega hans lífi.
Bannað að
kvænast rómversk
— kaþólskri konu
Það er í vali hans á brúði og fram að
því í leit hans að henni, sem uppruni
Karls, prins, leggur sennilega skoröur á líf
hans. Samkvæmt Ríkiserfðalögunum frá
1701, sem tilkall Karls, prins, til krúnunn-
ar er byggt á, er honum bannað aö
kvænast konu, sem er rómversk-ka-
þólskrar trúar, en þaö ákvæði útilokar
helminginn af öllum prinsessum í Evrópu
og jafnframt, sem veldur honum enn
meira angri, margar enskar blómarósir,
sem ella kæmu vel til greina. Samkvæmt
hinum Konunglegu hjúskaparlögum frá
1772 er honum einnig algerlega óheimilt
að kvænast án samþykkis móður sinnar
eða beggja deilda þingsins. Og þar sem
hann viö ríkistökuna verður æösti maöur
Ensku kirkjunnar, kemur ekki til álita fyrir
hann að kvænast fráskilinni konu eða aö
skilja sjálfur viö konu sína nokkru sinni.
Eftir því sem þessar hömlur og meta-
skálar tóku að minna meira á sig, kom
önnur ástæöa til tafar og frestunar í
viðbót engu síöri en aðrar. Þegar þessi
dálítiö vandræðalegi og afar feimni
maður var kominn aö þrítugu, þó að hann
á margan hátt virtist yngri en svo,
reyndist hann vera búinn að ná miklum
tökum á konum stöðu sinnar vegna.
Þegar prinsinn af Wales var kominn
nokkuð á þrítugsaldurinn, var hann oröin
aö umsetnu kyntákni, hvar sem hann fór.
Þegar hann birtist, skríktu og æptu
stelpur, eins og þar færi poppstjarna,
stúlkur sendu honum kossa, eins og hann
væri átrúnaöargoö, og allar vildu þær
snerta hann, eins og hann væri heilagur.
Og mæður þeirra skildu þetta vel.
Konungleg þagnarhula
Þegar hann sagði skilið viö Flotann í
nóvember 1976, var hann þess sinnis að
vilja helzt framlegngja sjálfstæöi sitt. Þaö
var alveg hægt að aðgreina frásagnir í
blööum af ástamálum hans og sannleik-
ann f einkalífi. En hið nýja áhrifavald var
því miöur ekki án ábyrgöar. Hann varö að
fara aö meö mikilli gát í vali á öllum
vinum, hvaö svo sem hann langaöi til, og
þá um fram allt í vali á nánum vinkonum.
Af öllum þeim mörgu stúlkum, sem hann
haföi átt stefnumót viö, haföi aöeins
tekizt aö fá eina þeirra, Söru Spencer, til
að tala viö blaöamenn og þaö viö
óvenjulegar aöstæöur. Hún gætti þess aö
leggja mikla áherzlu á, aö milli þeirra væri
ekkert annaö en vinskapur, en hún haföi
veriö meö prinsinum 1978 í vetrarleyfi á
skíöum. Gagnstætt því, sem almennt var
taliö, lót hann hana ekki „fjúka“ þegar
eftir viötaliö. Hún var meira aö segja
gestur drottningar í Sandringham, þar
sem Karl, prins, var einnig, í janúar 1979.
Hann var reyndar meira særður en
vþndur út af einu, sem hún haföi sagt:
„Ég er ekki ástfangin af honum . . . og ég
myndi ekki giftast neinum, sem ég
elskaöi ekki, hvort sem þaö væri sorp-
hreinsunarmaöur eöa konungurinn af
Englandi. Ef hann bæöi mín, myndi ég
hafna honum.“
Eitt óviöeigandi orð
— og allt er búiö
En Sara var vissulega undantekningin,
sem sannaöi regluna. Aörar vinstúlkur
prinsins hafa lagt konunglega hulu þagn-
arinnar yfir ástarævintýri hans. En þær,
sem opinberlega hafa veriö í fylgd meö
honum, hafa allar veriö „heldra fólks", ef
ekki af aöalsættum. Dætur heföarfólks
líta jafnvel meö enn meiri lotningu á
konungsfjölskylduna en aðrir þegnar
hennar. En mesta öryggi prinsins í
þessum efnum er þó fólgiö í því, aö þær
vita, aö eitt einasta óviöeigandi orö
myndi tákna endi kunningsskaparins.
Þær kalla hann „Sir“, jafnvel þótt þær séu
einar meö honum. Þær ganga einu eöa
tveimur skrefum fyrir aftan hann, þegar
siöareglur krefjast þess. Og þær gera sér
Ijóst aö mjög fáum undanskildum, aö þaö
er hann, sem býöur, hann, sem hringir.
Sjálfur er prinsinn riddaralegur á sinn
hátt. Honum er umhugaö um, aö vinir
hans veröi ekki fyrir óþægindum af því aö
sjást í félagsskap hans. Aö vera eina
helgi með prinsinum hefur þýtt það fyrir
sumar stúlkur, aö blaöamenn hafa veriö
viö útidyrnar hjá þeim heila viku á eftir.
„Þetta er mjög erfitt fyrir þær,“ hefur Karl
sagt. „Ég er verndaður, en þær eru ekki
vanar þessu. Þetta getur oröiö til aö fæla
burt hinar bfeztu stúlkur." Hann gerir sér
far um að vara þær viö þeim óþægindum,
sem fylgi því aö vera í fylgd hans
opinberlega og áminnir þær um aö kalla
á aöstoöarmenn sína til hjálpar, ef hætta
er á feröum.
Karl prins, er orðinn leikinn í því aö
búa til reykský og leiða menn á villuspor.
Vinir hans „lána“honum stundum vin-
konur sínar til aö sýna sig með þeim
opinberlega og draga athyglina frá leyni-
legu ástarbralli. Til dæmis þegar viss
blöö geröu mikiö veöur út af sambandi
prinsins og Penelope Eastwood, 22ja ára
gamallar dóttur auðugs herforingja á
Möltu. En í reyndinni var hún vinkona (og
nú eiginkona) Nortons Knatchbull, dótt-
ursonar Mountbattens, heitins, lávaröar.
En þegar gula pressan uppgötvaöi blekk-
inguna, var reynt aö ná fram hefndum, og
orörómurinn varö aö sögum um það,
hvernig prinsinn væri aö „stela“ kærustu
vinar síns.
—Niðurlag í næsta blaði.
Á fjallinu llggja hvítar ullartjásur
í lognkyrrunni. —
Morgunninn er fyrir laungu kominn á fætur
en vatniö bærir ekki á sér.
Hvers konar háttarlag er þetta?
tautar morgunninn
þar sem hann gengur lyngmóann
(áttina til fjallsins. —
/ þessu vaknar vatniö
deplar augunum af velKöan
eftir svefninn — og segir:
En hvaö ætlar aö veröa gott veöur í dag
sólin komin hátt á loft
allt svo fagurt og bjart,
ég ætla aö lúra smá stund. . .
Er morgunninn heyröi þetta kallaði hann á vindinn
og vindurinn gáraöi vatniö.
Þá varö vatniö úrillt
og gaf vindinum langt nef:
En þá hló morgunninn,
og hélt svo áfram að taka ullartjásur af fjallinu.
Þingvtíllum, aumarið 19/9.
THeinkatí dótturdóttur htífundarina, en teikningin er eftir
dóttur hana.
Kaldi-
dalur
undir kvöld
í eirrauöri haustsól
héldum við sneiðinginn
á mótum birtu og húms
í kaldri fegurö
fundum nálægð haustsins
blástjarnan kveikti
yfir fjarlægum fjöllum
og dulmögn fortíðarinnar
riðu húmfákum
í ógn þagnarinnar
undir kvöld
ígrænu Ijósi
flugu draumfuglar
um djúp haustsins.
(1978)