Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1980, Qupperneq 2

Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1980, Qupperneq 2
ÞÆTTIRÚRÆVI Asgeir Jakobsson skráði. Fyrsti hluti Blátt blóð Þaö er um langan veg aö leita eftir fyrsta Zoéganum og þá vantaöi tvo síöustu stafina í nafniö. Þaö var upphaflega Zoé og mun vera komiö úr grísku og merkja „fjárhirðir" eða eitthvaö þess háttar. Fyrst þegar spurnir fara af þeim ættarmönnum áttu þeir heima á ítalíu í nánd viö Genúa og voru þar aöalsmenn. Zoég- arnir eru svo viröuleg ætt, aö þaö má ekki fara gáleysislega meö ættfærsl- una, en hins vegar er enginn tími til aö eltast viö ættina út um alla Evrópu eöa máski allan hnöttinn, því aö Zoégar hafa borizt víöa. Þá er aö finna á ítaiíu, Þýzkalandi, Danmörku, Sviþjóö og svo laukinn úr þeim hér uppi á Islandi, eins og gefur aö skilja, þar sem þeir kvæntust íslenzkum konum mann fram af manni. Ekki má þó sleppa aö minnast á Matthias Zoé, sem uppi var snemma á 17du öld. Hann var einn herlegur aöalsmaöur á ættaróöalinu og elskaöi stúlku og á þessum rómantíska tíma var ástin engin hrákasmíð í þrjósti ungra manna. Allt heföi nú efalaust farið skaplega meö stúlkunni og Matthiasi, ef svo illa heföi ekki viljaö til, aö sjálfur hertoginn af Genúa elskaði stúlkuna líka, en þaö er gamla sagan, aö sumar stúlkur eru ofelskaðar en aörar vanelskaöar. Báðir þessir höfö- ingjar elskuöu stúlkuna svo heitt aö þaö kom ekki til álita aö annar nyti hennar að hinum lifandi og þeir ákváöu aö berjast uppá líf og dauöa, — heyja um hana einvígi meö koröum en þaö lagvopn meöhöndluöu aöals- menn af mikilli list. Þaö kom í hlut Matthiasar Zoé aö reka hertogann í gegn og svo rækilega, að þaö lá ekki annaö fyrir en husla þann mikla hertoga. Genúa var voldugt borgríki Geir Zoéga hefur lengi veriö kenndur vió Vesturgötuna; nafniö hans stendur á skilti viö Vesturgötu 10 og sjálfur stendur hann þar í dyrunum. Aó neöan: Geir á skrif- stofu sinni á Vesturgötu 10. Á bakveggnum er mynd af Reykja- víkurhöfn á skútuöldinni. Ljósmyndir: Ól. K. Magnússon. og iét ekki hefndarlaust aö drepinn væri af henni hertoginn. Matthias Zoé mátti taka til fótanna og hljóp noröur á bóginn. Sagan segir nú aö Genúa (eöa páfinn) hafi ætlaö aö taka hann í sátt aftur en hann þá ekki veriö neitt uppá þaö kominn. Matthias settist aö í Þýzkalandi og þar bættust tveir stafir í nafniö og þá var þaö oröið Zoéga og hefur haldizt svo síöan. Ekki veit ég hvort nokkursstaöar finnst Zoéga, sem vill staöfesta þessa sögu af ættfööur sínum, en þannig var mér sögð hún af ættfróöum manni. Otaf afreksmanni koma sjaldan minni menn en liötækir og Zoégarnir hafa víöa komizt til manns, en trúlega mest í Danmörku utan íslands. Þar var fræg- astur fornminjafræðingurinn og list- unnandinn Georg Jörgen Zoéga. Víöfrægur maöur á sinni tíð. Hann var mikill vinur Bertels Thorvaldsens, sem Danir eru um þessar mundir aö feöra uppá nýtt til að losna viö þann blett á þeim fræga manni aö hafa átt íslenzk- an fööur. Okkar Zoégar eru af dönskum Zoégum, ættfaðirinn náskyldur þeim mikla fornminjafræðingi, sem fyrr er nefndur og segir nú af því, hvernig Zoégar bárust hingaö út til íslands og þeirra bláa blóö blandaðist okkar víkingablóöi, eöa ef menn vilja heldur hafa þaö svo, aö þeirra suöræna appelsínublóð hafi blandast okkar norræna sauöaketsblóöi. Enginn Zoéga kann nú meö koröa að fara. Þeirri list hafa þeir týnt niður, en þeir viröast hins vegar ekki hafa týnt niöur aö elska stúlkur, því aö alltaf eru að fæöast nýir og nýir Zoégar. Tugtmeistarinn Zoéga héraðsdómara í Höjer í Danmörku fæddist áriö 1747, sonur sem skírður var Jóhannes og var þar fæddur ættfaöir íslenzku Zoéganna. Jóhannes kom til íslands 1780 sem verzlunarþjónn konungsverzlunarinnar og höndlaöi á hennar vegum í Vest- mannaeyjum. Hann kvæntist íslenzkri stúlku, Astríði Jónsdóttur frá Bakka í Austur-Landeyjum. Þegar konungs- verzlun hætti réðst Jóhannes sem

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.