Lesbók Morgunblaðsins - 27.08.1983, Blaðsíða 10

Hinir ungu ríku
— og heróínið
kostaði 3.000,- dollara á viku.
Þetta var árið 1981. Skömmu
síðar var yngri systir hennar,
Dodo, einnig lögð þar inn.
Það er nokkuð misjafnt, á
hvern hátt fólk tekur að leiðast
út í notkun heróíns. Sumir byrja
á þessu fyrir tilviljun eða slysni,
því að heróín er oft á tíðum
hvítt á litinn eins og kókaínið.
Stúlka nokkur, sem ég þekki,
Anna að nafni, hefur tvisvar
sinnum notað heróín, og í bæði
skiptin var það gert í misgrip-
um; í annað skiptið gerðist það í
partýi, sem hún hélt heima hjá
sér, en þá fór hún inn í nið-
dimmt baðherbergið til þess að
sprauta sig. Við heróínspraut-
una lyppaðist hún samstundis
niður líkt og strengjabrúða, sem
klippt hefur verið á þræðina á.
Gestirnir í partýinu hennar fóru
að tínast burt, en ein vinkona
Önnu sneri við og fór aftur upp í
íbúðina til að gá að henni, því
hún var hissa á hegðun hennar.
Vinkonan fann Önnu inni í bað-
herberginu, þar sem hún lá á
grúfu með nasirnar ofan í sinni
eigin spýju. „Hún bjargaði lífi
mínu,“ segir Anna.
Heróínneytendur æstir í
að fá nýja liðsmenn
Aðrir taka að nota heróín af
ásettu ráði. Nokkrir heróínneyt-
endur hafa af því sérstaka
meinfýsislega ánægju að vinna
fleiri dygga þegna fyrir ríki
heróínsins. Ég kalla þetta fólk
morfíum-maríurnar. Eddie
James er einn af þessum al-
ræmdu morfíum-maríum; hann
er 29 ára að aldri, og hin ensk-
írska fjölskylda hans er í senn
stórauðug og stórvirðuleg. Eddie
James var alveg nýlega á ferð í
New York. Hann var þá svo
langt leiddur, að hann læsti sig
að staðaldri inni í baðherbergi
gististaðarins þar sem hann bjó.
Stundum sat hann þar í fjóra
klukkutíma í röð og var stanz-
laust að hamast við að stinga
nálinni í handlegg sér og draga
hana út aftur, svo blóðið var
tekið að renna í stríðum straum-
um úr handleggnum á honum.
Hann var allur upptendraður
af valda-sýnum. Hann skýrði
eitt sinn frá sínum leyndasta
draumi: „Allar þessar kornungu
stelpur, þrettán og fjórtán ára
gamlar, eru að grátbæna mig.
—Eddie, láttu mig fá heróín,
Eddie, ég skal gera hvað sem er
fyrir heróín, vertu svo góður."
Af hverju var hann svo sólg-
inn í að fá aðra til þess að neyta
heróíns? Hvað er það eiginlega,
sem Eddie James vill? Fleiri
liðsmenn í heróínskarann?
Heróíniö drepur sálina
„Kókaín tók að flæða yfir í
kringum 1970," segir læknir
nokkur, sem hefur eiturlyfja-
neytendur til meðferðar á Payne
Whitney-geðsjúkrahúsinu á
Manhattan. „Heróínið skall svo
yfir fyrir fáeinum árum. Það
fólk, sem kunni orðið tökin á
kókaíni, tók þá að segja við sig
sjálft. „Ég ræð líka við þetta
nýja.“ Það var svo þegar fólk af
efri miðstéttum var farið að
nota heróín, að læknarnir fengu
fullvissu um, að þetta nýja eit-
urlyf hafði slegið í gegn.
Að sumu leyti veldur heróín
minni skaða á líkamanum held-
ur en alkóhólið, sem bæði ræðst
á sum hinna þýðingarmestu líf-
færa í líkamanum, auk þess að
leggja undir sig heilann. Hins
vegar kom það í ljós hjá þeim
heróínneytendum, sem læknir-
inn hafði til meðferðar, að með-
al þeirra var alltaf einhver sem
gerði tilraun til að svipta sig lífi.
Slíkar tilraunir gerðust svo tíð-
ar, að það var að jafnaði ein til-
raun á dag í þessari deild
sjúkrahússins. Læknirinn gefur
eftirfarandi skýringu á þessu:
Eiturlyf stefna beint að því að
yfirtaka ýmsa hluta náttúru-
legrar starfsemi í líkamskerf-
inu, en þau rækja einungis þessa
starfsemi í ólíkt kröftugri mæli.
Það finnast til dæmis í líkaman-
um viss efnasambönd, sem eru í
eðli sínu skyld ópíum, en þeirra
hlutverk er að standa vörð um
geðheilsuna og bægja frá villi-
skynjunum og geðrænum trufl-
unum. Þegar heróíns er neytt,
tekur eiturlyfið að sér ofan-
greinda náttúrulega lík-
amsstarfsemi af gifurlegum
krafti. Og þá er eins og líkaminn
taki að segja við sjálfan sig: „Því
skyldi ég þá vera að standa frek-
ar í þessu?“ og hættir hreinlega
að framleiða þessi varnandi
efnasambönd með öllu. Jafnvel
þegar eiturlyfjaneytandinn
hættir að nota heróín, þá kann
svo að fara, að líkami hans taki
samt ekki til við að framleiða
þessi efnasambönd aftur.
Fyrr eða síðar tekur óþol og
kvíði að sækja fast á sjúkling,
sem hætt hefur heróínneyzlu;
yfir hann kemur eins konar til-
finning, að hann skorti sáran
eitthvað. Allir hlutir reynast
honum of erfiðir viðfangs, hann
finnur ekki lengur neinn tilgang
í neinu, er gripinn óhugnaðartil-
finningu af yfirvofandi dóms-
fellingu yfir sér. Þetta ástand
getur varað mánuðum saman,
enginn veit hve lengi, kannski
ævilangt. Þetta er ein megin-
ástæðan fyrir því, að svo margir
fyrrverandi eiturlyfjaneytendur
falla aftur í sama farið, eftir að
hafa verið lausir undan áhrifum
eitursins um tíma.
„Til okkar hingað i sjúkrahús-
ið hefur komið margt stórauð-
ugt fólk, og líkamlega er það
eins vel á sig komið og frekast
verður á kosið, en þetta fólk hef-
ur týnt með öllu hæfni sinni til
að gleðjast — það er orðið
ásýndum eins og gangandi liðin
lík. Það hefur að sönnu glatað
sálu sinni fyrir tilverknað heró-
ínsins."
10
Barrtré og lauftré í þéttum þyrpingum — sem stöðugt minnka vegna ásóknar í land og timbur.
Berangur í stað
skruðgrænna skóga
íslendingar sjá ekki betur en allt sé á kafi í skógi víðast
hvar á Bretlandseyjum. En ekki er allt sem sýnist og
hinir rómuðu skógar Hróa hattar hafa látið undan
síga. Nú er alvarlega varað við því, að Bretland geti
orðið skóglaust, verði ekkert að gert.
Bretum er oröið þaö vel Jjóst, aÖ það skortir
skóglendi á Bretlandseyjum. Áratuga áhugaleysi og
gróf vanræksla á nauðsynlegri skógrækt í Skot-
landi, Englandi og Wales er farin að segja illilega
til sín, því aðeins tæp 9% Bretlandseyja teljast
núna skógivaxin. Þessar þjóöir hafa því á allra
síðustu árum hrokkiö upp við vondan draum í skóg-
litlu, hreggblásnu landi, en nú hefur verið hafizt
handa svo um munar til þess aö snúa þessari
óheillaþróun við: Bretlandseyjar eiga að taka
stakkaskiptum á næstu áratugum meö stórátaki í
skógrækt og plöntun skjólbelta.
Stakir runnar, lynggróður og
svo gras og aftur gras: Þetta er
það, sem helzt einkennir orðið
gróðurfar í Skotlandi, Englandi og
Irlandi. Það er hægt að ferðast
klukkustundum saman um Bret-
landseyjar, án þess að sjá nokkurs
staðar almennilegan skóg í líkingu
við það sem flestöll lönd á megin-
landi Evrópu geta státað af. Lágir
ásar, dalverpi, mýrarflákar og víð-
áttumikið grasivaxið flatlendi er
heldur tilbreytingarlítið landslag
fyrir augað, þar sem landið er með
öllu rúið skógi. Þegar erlendur
ferðamaður ekur um landið, annað
hvort með brezku járnbrautunum
eða í bíl, vekur það furðu hans,
Tignarlegar furur á Gleneagles í Skotlandi, þar sem víða er berangur og heiðarlandslag, enda er þar komið í 170
metra hæð yfir sjó. Fjölraargir íslenskir kylfingar þekkja þennan stað.