Lesbók Morgunblaðsins - 02.02.1985, Blaðsíða 13
Cellóið er einskonar aukabúgrein hjá Rósu — framtíðardraumurinn stendur þó ekki í
sambandi við það.
„Þú sagðir áðan að súlurnar þínar tákn-
uðu þrá eftir hinu upprunalega, ef til vill
heimþrá til fornrar menningar. Hérna sé
ég myndir af þríhyrningum og hálfhring-
um raða saman þremur og þremur, og það
hvarflar að mér að þetta sé kannski heim-
þrá til gamallar, íslenskrar byggingarlist-
ar?“
Rósa horfir á mig undrandi.
„Hvað áttu við?“
„Jú, ég á við hvort þeir eigi að tákna
torfbæi og bragga?"
„Heyrðu, þú segir nokkuð. Þetta hafði
mér ekki dottið í hug. En þarna sérðu hvað
fólk sér form á mismunandi hátt.“
„Hefurðu þegar tekið ákvörðun um næsta
skref?“
„Ég ætla að halda áfram að reyna
eitthvað nýtt. Ég hef áhuga á að skipta um
efni, fara úr þessu þunga efni yfir í annað
léttara, svo sem pappír og pappa. Þá verða
verkfærin hnífur, skæri og lím.“
Ég fer að hugsa um að það yrði laglegt,
ef hún af gömlum vana setti þau listaverk
líka í brennsluofninn, en svo heimskulegar
hugsanir lætur maður ekki í ljós, heldur
reynir að spyrja gáfulega.
„En pappírinn er nú afar forgengilegt efni
í samanburði við leirinn.“
„Auðvitað. Það er varla hægt að hugsa
sér ólíkari efni. En aðalatriðið er að þróa
slíka tækni, reyna eitthvað nýtt. Ég var
svo lánsöm að komast að hjá mikils metn-
um prófessor. Hann heitir Eduardo Paol-
ozzi og er af ítölskum ættum en alinn upp
í Skotlandi. Hann er merkur listamaður og
hefur í list sinni fengist við að sýna sam-
runa manns og tækni. Hann er eftirsóttur
kennari og leiðbenir lika við Royal College
í London, flýgur á milli. Ég hlakka mikið
til að takast á við þessi nýju verkefni.“
Rósa er greinilega ákveðin kona, þrátt
fyrir ungan aldur. Klædd svartri treyju,
Stuttu svörtu pilsi, svörtum sokkabuxum
og svörtum skóm. Augun blá og skær og
hvika hvergi, hárið bjart, um hálsinn hef-
ur hún vafið laxableikum klút sem gefur
andlitinu ferskan blæ.
„Ilvernig er að vera í jólaleyfi heima á
Islandi, Rósa?“
„Það er alltaf svo skemmtilegt. Ég elska
jólahald hér heima. Allar þessar hefðir og
siðvenjur. Einu jólin sem ég hef haldið i
Þýskalandi voru daufleg. Fjölskyldutengsl
meðal Þjóðverja eru svo slök. En það er
gott að búa þar, lífið er svo fyrirhafnarlít-
ið. Neðanjarðarlestin kemur á 'sex mín-
útna fresti, maður þarf ekki að standa
nötrandi af kulda úti á berangri og bíða
eftir strætó eins og hér heima. Svo er
miklu ódýrara að kaupa í matinn þar en
hér.“
„Jæja, svo þú ætlar þá að setjast að í
Þýskalandi,“ segi ég vonsvikin og hugsa
um allt efnilega og vel menntaða fólkið
okkar sem sest að í útlöndum.
„Nei, bíddu hæg, ég var ekki búin að
ljúka setningunni. Ég sagði að það væri
gott að búa í Þýskalandi, auðvelt, þægilegt
og skemmtilegt. En ég gæti aldrei hugsað
mér að setjast að annars staðar en á ís-
landi. í Þýskalandi er allt líf svo óskaplega
skipulagt. Ef þú ferð til dæmis i fjall-
göngu, liggur malbikaður göngustígur alla
leið upp á toppinn á fjallinu, og þegar þú
kemur upp eftir áreynslulitla göngu, er
glæsilegt veitingahús það fyrsta sem mæt-
ir augum þínum. Allur þessi fullkomleiki
er hræðilega leiðigjarn þegar til lengdar
lætur. Þeim mun lengur sem ég er í burtu,
þeim mun betur kann ég að meta landið
mitt.
Og ég skal segja þér annað. Ég heyri
íslendinga skopast að skoðanakönnun
Gallups sem var gerð hér á landi í fyrra-
sumar og sýndi að íslendingar væru ham-
ingjusamasta þjóð í heimi. Að minu viti
eru íslendingar að minnsta kosti margfalt
hamingjusamari en Þjóðverjar. Þjóðverjar
sýna mikla harðneskju í mannlegum sam-
skiptum, og ég hef ekki ennþá hitt unga
manneskju þar sem ekki reiðir hnefann og
segist vera búinn að gera upp sakirnar við
foreldra sína. „Ég tala aldrei við þau fram-
ar“ er setning sem ég hef oft heyrt. Hef-
urðu ekki lesið í blöðum um sjálfsvíg ungl-
inga í Þýskalandi eftir að einkunnabæk-
urnar eru afhentar í skólunum? Ungl-
ingarnir þora ekki að sýna lélegar ein-
kunnir heima hjá sér. Ég sé aldrei glaða og
reifa unglinga fara í flokkum um götur þar
eins og hér.
Það er líka orðið algengt að fólk í Þýska-
landi vilji ekki eignast börn. Þau passa
ekki lengur inn í lífsmynstrið. Þar er auð-
veldara fyrir fólk sem á hund að fá leigu-
húsnæði en fyrir barnafólk. Ég hef oft séð
fólk gæla við hunda sína úti á götu, en
aldrei við börnin. Spengilegir Scháfer-
hundar eru gjarnan stöðutákn og ekki óal-
gengt að sjá glæsilega búin hjón með tvo
slíka í keðjum. Fólk hugsar orðið mikið um
persónulegan frama í starfi, og í því
kapphlaupi eru börn aðeins til trafala."
Það er að segja lánum, sem gilda í öðrum
löndum en þeirra eigin. Margir hafa þó
hlotið styrki, en þeir gilda þá aðeins í
skamman tíma. Aðrir erlendir námsmenn
við akademíuna þar sem ég er við nám eru
vel flestir kostaðir af efnuðum foreldrum."
„Ég hef aldrei fyrr heyrt það, að íslenskur
námsmaður væri ánægður með kjör
sín ... “
„Þú mátt hafa eftir mér, að það væri
ábyggilega ekki svona margt að gerast í
lista- og menningarlífi á Islandi, ef ís-
lenskir námsmenn ættu ekki kost á þess-
um lánum. Það gefur augaleið að þetta
fólk flytur menntunina með sér heim. Það
má segja að straumarnir liggi alls staðar
að og mætist hér heima í einum kraum-
andi potti.“
„Finnst þér leirmyndagerð vera á háu
stigi hér?“
„Það er margt að gerast og margt mjög
efnilegt fólk í námi. Ég spái því að merki-
legir hlutir eigi eftir að gerast hér á næstu
árum og áratugum."
„Hefur þú ferðast víða til að kynna þér
leirmyndagerð?"
Þessar súlur voru á sýningu Rósu á Kjarvalsstöðum.
„Áttu þá við aö þér Finnist sterkari sam-
kennd ríkja meðal íslendinga?“
„Það er ekkert líkt, ég finn það alltaf
betur og betur. Það er svo góð tilfinning að
koma heim og finna þessa samkennd."
„Mér leikur forvitni á að vita, hvernig
ungir námsmenn fjármagni nám sitt er-
lendis, hvort lífsbaráttan sé ekki hörð.“
„Jú, námið er mjög kostnaðarsamt,"
svarar Rósa. „En lánin sem við íslenskir
námsmenn eigum kost á eru ómetanleg.
Mér sýnist námsmenn í öðrum löndum
ekki eiga kost á sams konar lánum og við.
„Ég hef reynt að nota tækifærið^iennan
tíma sem ég hef dvalið í Múnchen til að
ferðast og skoða sýningar og söfn. Fyrir
utan Rómaborg og Sikiley sem ég nefndi
áðan, hef ég ferðast til Berlínar, Amster-
dam, Parísar og Sviss.“
„Hefurðu afráðið hvenær þú flyst heim
fyrir fullt og allt?“
„Eg hef nú stundað nám erlendis í þrjú
og hálft ár og verð sennilega í tvö eða þrjú
ár til viðbótar. Það byggist dálítið á því,
hvenær kærasti minn, Þórhallur Eyþórs-
son, hefur lokið sínu námi, en hann er að
læra málvísindi, grísku og latínu."
„Eru einhverjar sýningar á döHnni?"
„Já, reyndar. Á þriggja ára fresti eru
valdir fjórtán kandidatar í Þýskalandi til
að sýna á samsýningu ungra listmanna í
Frechen. Ég hef verið valin til að taka þátt
í þessari sýningu nú í vor og hlakka mikið
til. Þetta telst mikill heiður fyrir ungan
Hstamann. Eftir skólaárið í fyrra var ég
valin ásamt sex öðruin nemendum skólans
til að taka þátt í sýningu sem bandaríska
fyrirtækið Digital efndi til. Verðlaun sem
við hlutum námu 700 þýskum mörkum á
mann og fyrirtækið gaf út bækling með
myndum af verkum okkar. Svo hef ég líka
tekið þátt í stærri samsýningum."
„Hvaða vonir gerirðu þér um framtíð-
ina?“
„Ég geri mér vonir um að íslenskir arki-
tektar fari að teikna byggingar með and-
dyrum þar sem hátt verður til lofts og vítt
til veggja þar sem koma mætti fyrir stór-
um og kraftmiklum skúlptúrum ... “
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 2. FEBRÚAR 1985 13