Lesbók Morgunblaðsins - 16.11.1985, Qupperneq 6

Listaháskólinn íHong Kong. Með þessari nýju byggingu á að
leggja grunn að blómlegu listalífi íborginni.
Hong Kong
að verða listaborg
ótt Hong Kong sé
tæpast talin meðal
helztu borga menning-
ar og lista í heiminum,
hafa ýmis samtök og stofnanir
með háleit markmið á þeim svið-
um aðsetur þar í borg og þar eru
haldnar alþjóðlegar listahátíðir,
sem laða til sín mikinn fjölda
gesta. En borgin hefur yfirleitt
orðið að treysta á útlenda lista-
menn til að efla og glæða menn-
ingarlíf borgarinnar, þar sem
aðstöðu til mennta í ýmsum
greinum lista hefur verið ábóta-
vant. En nú er svo komið, að
Hong Kong getur státað af nýj-
um listaháskóla, sem gefur fyrir-
heit um blómlegt og frjótt menn-
ingarlíf þar í borg á komandi
árum.
Listaháskólinn, The Academy
for Performing Arts, hóf starf-
semi sína í september 1985 og
mun útskrifa árlega um 150
efnilega nemendur í dansi, leik-
list, tónlist og fleiri greinum —
og jafnframt verða vettvangur,
þar sem listamönnum hvað-
anæva úr heiminum á að gefast
kostur á að koma fram. Listahá-
skólinn er samstæða margra
bygginga samtengdra, sem eru
margstrendar að lögun, á 5'/2
hektara lóð við höfnina. Bygging-
in kostaði nær 50 millj. dollara,
og megnið af því fé var framlag
The Royal Hong Kong Jockey
Club, sem hlýtur að vera ein-
hvers konar hestamannafélags-
skapur, en í tilefni 100 ára af-
mælis síns vildi klúbbur þessi
fjármagna eitthvert verkefni,
sem um munaði. í Listaháskól-
anum eru 10 salir fyrir dansæf-
ingar, 12 hljóðeinangraðar
kennslustofur fyrir hljóðfæra-
leik og 20 æfingasalir. Stærstur
fjögurra áheyrendasala er
„Lyric", sem hefur stærra svið
en Covent Garden í London og
baksvið, sem að rými og tækni
tekur fram flestum öðrum tón-
listarsölum og leikhúsum.
En Hong Kong getur stært sig
af fleiri menningarstofnunum en
Listaháskólanum nýja. Þar eru
tvær sinfóníuhljómsveitir, þrír
flokkar listdansara að atvinnu
og tvö leikfélög. Þá er einnig
haldin listahátíð þar árlega, og
stendur hún í mánuð. Aðsókn er
að jafnaði mjög góð, og hátíðin
skilar yfirleitt góðum arði. En
ungt og áhugasamt fólk hefur
að mjög takmörkuðu leyti átt
kost á góðri menntun í listgrein-
um yfirleitt og hún verið allt of
dýr fyrir flesta. „Það vantaði
hlekk í menntakerfi okkar," segir
Alex Wu, þingmaður í Hong
Kong og iðnrekandi og formaður
stjórnar Listaháskólans. „Áður
var ekki nema um einkakennslu
að ræða í þessum greinum, og
það var aðeins vel efnað fólk, sem
hafði ráð á slíku. Efnilegir nem-
endur fóru utan og komu yfirleitt
ekki aftur." Viðbrögðin við frétt-
inni um hinn nýja listaskóla voru
frábær meðal væntanlegra nem-
enda sem og hjá yfirvöldunum.
Skólanum bárust 1.764 umsóknir
um 60 nemendapláss, sem aug-
lýst voru fyrst. Um helmingur
þeirra nemenda, sem hafa fengið
inngöngu í skólann, kemur frá
„fátækum" fjölskyldum, og munu
þeir nemendur fá styrk frá
stjórnvöldum til að greiða skóla-
gjöld, sem nema 705 dollurum,
ca. 35.000 krónum, á ári. Að loknu
fjögurra ára námi fá þeir, sem
útskrifast úr skólanum, prófskír-
teini, sem á að veita þeim réttindi
til starfa í viðkomandi grein.
Listaháskólinn hefur laðað til
sín kennara frá Bretlandi, Ástr-
alíu og Japan meðal annars, en
sinn hlut í aðdráttaraflinu á
vafalaust nálægðin við Kína, sem
er að opnast æ meir. Tom Brown,
kennari skólans í nútímadansi,
kom frá New York-háskóla og
réð sig til tveggja ára. Hann
vonast til að eiga samvinnu við
dansflokka í Peking við upp-
færslu ballettsins „Les Noces"
eftir Bronislava Nijinska. Hann
er frá 1923, og hljómlistin eftir
Igor Stravinsky. Stjórn skólans
væntir þess, að innan tveggja
ára, þegar skólinn verður full-
skipaður með 600 nemendum,
muni víðtæk samskipti vera
komin á við meginlandið. Þrír
reyndir kennarar frá Listahá-
skólanum í Peking hafa þegar
fallizt á að dvelja í Hong Kong
í sex mánuði til að undirbúa
kennslu í hefðbundnum kín-
verskum dönsum. Búizt er við,
að þessi tengsl við Kína muni
gefa mikilvæga vísbendingu um,
hversu mikið fylgi aukið frelsi í
listrænum efnum hafi meðal
valdamanna í Kína.
Aðstandendur Listaháskólans
binda miklar vonir við hann.
„Við stefnum að því að blanda
saman á sérstæðan og heilbrigð-
an hátt kinverskum og vestræn-
um menningarstraumum," segir
Basil Deane, rektor háskólans og
til skamms tíma tónlistarstjóri
hjá Britain’s Art Council í Lon-
don. „Við viljum, að Hong Kong
verði listamiðstöð í þessum
heimshluta sem og eins konar
menningarsendiráð í Kína.“
Næsta sumar verður haldin sér-
stök danshátíð á vegum Listahá-
skólans, og þangað verður boðið
úrvalsnemendum frá Asíu,
Bandaríkjunum, Evrópu og Ástr-
alíu. Og stærsti áheyrendasalur-
inn verður vígður í febrúar nk.,
en þá mun Britain’s Glynde-
bourne Opera flytja óperuna
„Don Giovanni" eftir Mozart. Er
það fyrsta hljómleikaferð
Glyndebournes utan Evrópu.
ElíasB. Halldórsson.
I.
„heitur seinnipartur —
prófíll skógarmannsins
í ljósgeislans öskri
viö lónið,
hlustandijörð
hlustandi veggir —
þá sagði tröllið ...
samsæri litanna
í ríki fljótsins
straumniður
bládreymi
eyja hinna rauðu
leikhús guðanna
ljóð í fæðingu —
háflæði
bláklukkan kallar:
afmæli kóngurlóarinnar
tónn dymbilvikunnar
skeyti frá bach —
Ijóð í pokanum
og spunavélin tafsar:
bíóðnætur.“
Bolli Gústavsson ræðir við
Elías B. Halldórsson
myndlistarmann
á Sauðárkróki
Að gamni mínu raðaði ég
þannig saman nokkrum
heitum á myndum Elías-
ar B. Halldórssonar, sem
héngu uppi á Kjarvals-
stöðum frá 22. júní til 7.
júlí síðastliðið sumar.
Sýningarskráin bar það ótvírætt með sér,
að Elías hefur gaman að orðum. Hann er
sprottinn úr jarðvegi þar sem orð voru
mikils metin, lifandi frásagnir og skáld-
skapur óhjákvæmileg nautn daglegs lífs.
Elías er fæddur 2. desember 1930 á mörkum
tveggja heima, álfheima og mannheima,
að Snotrunesi í Borgarfirði eystra. Það bar
eitt sinn við á aðfangadag jóla, að sauða-
maður á þeim bæ fór í humátt á eftir hús-
móður sinni niður til sjávar. Þar sá hann
hana taka upp tvær silkislæður í fjörunni,
kasta annarri niður, en breiða hina yfir
höfuð sér og steypa sér í sjóinn. Sauðamað-
ur var áræðinn og gjörði slíkt hið sama,
tók silkislæðuna sem eftir lá og steypti sér
á eftir. Þjóðsagan hermir svo frá: „Þau
líða lengi niður þangað til þau komu á
grænar grundir. Skammt þaðan sér sauða-
maður borg skrautlega. Þangað gengur
Snotra (en það var nafn húsfreyjunnar);
er þaðan að heyra gleði mikla og glaum.
Snotra gengur í höll og er þar alsett
mönnum á báða bekki og vistir miklar á
borðum. Maður sat í hásæti tígulega búinn
og var dapur; til hægri handar var auður
stóll. Allir fögnuðu Snotru og þó mest
hásætismaður. Hann faðmar hana og setur
í auða stólinn. Sauðamaður stóð í horni í
skugga. Nú tekur öldin til snæðings og eru
slátur svo feit á borðum að aldrei hafði
sauðamaður slíkt séð. Hann læddist að og
náði einu rifi og geymdi; hann náði og
öðrum mat til snæðings. Eftir að menn
höfðu matast var vín drukkið og dansað
af mikilli gleði. Daginn eftir gekk allt fólk
í kirkju. Ekki skildi sauðamaður þar eitt
orð, en fagur þótti honum söngurinn.
þennan dag var og gleði mikil, en undir
kvöldið urðu allir hljóðir því þá bjóst
Snotra burtu. Þau hásætismaður kvöddust
og hörmuðu mjög.
Nú fóru þau Snotra og sauðamaður sömu
leið og fyrr gegnum sjóinn, líklega upp í
móti, og í fjöruna fyrir neðan Nes.“
II
Það er ekki að undra þótt sjórinn hafi
löngum sett sterkt mót á list Elíasar B.
Halldórssonar.