Lesbók Morgunblaðsins - 12.04.1986, Page 10

Þeir sýna aaman é Kjarvalsstööuiii. Frú vinstri: Daði Guðbjömsson, Helgi Þorgils Fnðjónsson ogKristínn Harðarson.
er með talsverðan fjölda af myndum. Einu
sinni sýndum við tíu saman, svo af því má
sjá hvert stefnir."
Lesbók: „En hvað haldið þið um minnk-
andi áhuga vegna þess ama?“
Helgi: „Ég held að það sé ekki endilega
vegna samsýninganna, heldur sé ástæðan
sú, að ótrúlegur Qöldi nemenda úr skólanum
fer til framhaldsnáms og ég hefði sem
kennari þar aldrei látið mér detta í hug, að
sumt af þessu fólki færi út á þá braut, sem
það þó gerði. Þegar þetta fólk fer að sýna
saman í hópum, þá eru það nánast nemenda-
sýningar og ekki von að þær þyki miklum
tíðindum sæta.“
Daði: „Þetta með samsýningar og smá-
sýningar er eðlileg afleiðing af því, sem ég
man vel eftir. Maður seldi ekki neitt, varð
að vinna með og þess vegna var ekki bol-
magn til stærri átaka.“
Lesbók: „Þetta er léleg afsökun. Hér
fyrr á árunum, í kringum 1960 til dæmis,
minnist ég þess að menn komu heim frá
námi og létu það verða sitt fyrsta verk að
halda stóra sýningu í Listamannaskálanum
sáluga; ég man að Erró gerði þetta og Kári
Eiríksson."
Helgi: „Já, þótt svo hafi verið, þá voru
þeir mikiu færri þá, sem fóru utan til fram-
haldsnáms og líklega hafa þeir selt talsvert
á þessum sýningum vegna þess að þá voru
þær ekki eins margar og nú er orðið."
Lesbók: „Já, þeir komu sér vel á framfæri
með þessu og urðu strax þekkt nöfn, ekki
bara innan þröngs hóps, heldur almennt.
En svo vikið sé að öðru: Er einhver breyting
að verða á málverkinu hjá ykkur, — eruð
þið á tímamótum?"
Helgi: „Það eru tímamót í hverri viku
hjá mér, en það ber ekki mikið á þeim. Og
það hlýtur margt að hafa breyzt frá því ég
sýndi hér síðast, því síðan er liðinn langur
tími, meira en tvö ár.“
Lesbók: „Finnst þér rúm tvö ár langur
tími? Ertu ekkert smeykur við að ofbjóða
sýningargestum með alltof þéttum sýning-
um?“
Helgi: „Á þessum tíma hef ég sýnt
margsinnis erlendis. En svo ég svari spurn-
ingunni: Ef málari málar alltaf eins, er
kannski ráðlegra fyrir hann að sýna sjaldan
og ekki nema á þriggja eða fjögurra ára
fresti. Líklega róast maður líka með aldrin-
um og þá kemur það af sjálfu sér, að maður
sýnir sjaldnar. En þegar allt er sífellt að
breytast og maður á allar myndimar sjálfur,
þá er annað mál, þó oftar sé sýnt.“
Daði: „Ef ég á að svara þessari spumingu
um breytingar eða tímamót, þá held ég að
óhætt sé að segja, að ég er „malerískari"
en ég var fyrir svo sem þremur ámm. í þá
daga voru myndimar hrárri, en ég hef verið
að fíkra mig í áttina til hefðbundnari vinnu-
bragða. Ég veit, að núna á maður að vera
expressjónisti til að vera almennilega gjald-
gengur; mála einhverja útgáfu af nýbyigj-
unni eða nýja málverkinu. en það geri ég
ekki og Helgi ekki heldur. Ég hef bara ekki
áhuga á því. Þessar mjmdir mínar em
nokkuð skrautlegar eða dekoratifar, en ég
vil meina, að það þurfí nokkum kjark til
þess að mála skrautlegar myndir."
Lesbók: „Hættan er sú, að þetta verði
talið yfírborðslegt og ómerkilegt. Stundum
málaði Kjarval svona dekorasjónir; þetta
minnir aðeins á þær.“
Helgi: „Ég held að það sé rétt, að ég
verði ekki talinn expressjónisti heldur. Ég
mála ekki gróft eða með kröftugum pensil-
strokum og myndimar verða ekki til í
meðförunum. Sumir hafa talið mig súrreal-
ista, en það er tæpast rétt. Frekar er þetta
í ætt við symbólisma án þess þó að eiga
að tákna neitt sérstakt. Einhver spekingur-
inn taldi að sumt af mínum verkum minnti
á olíumálverk Einars Jónssonar myndhöggv-
ara, þar sem allt er löðrandi í symbólisma.
Munurinn er auðvitað sá að Einar stílfærir
ekki. En af okkur þremur kemst Kristinn
næst því að vera expressjónisti."
Lesbók: „Mér virðist þróunin sú, að nú
sé varla lengur til nokkur viðmiðun um
það, hvað teljist gott málverk og hvað vont.
Áður fyrr vissu menn það og höfðu sínar
viðmiðanir. Mér fínnst það fylgja nýlistinni,
að allt geti talist gott. Þegar maður les
myndlistargagnrýni þá fær maður óhjá-
kvæmilega þá hugmynd."
Helgi: „Mér fínnst það aftur á móti alls
ekki verða betra málverk sem unnið er eftir
þessari gömlu akademísku formúlu, sem
gengur út á „stof“ í litnum — helst á allur
litaskalinn að sjást í gegnum hvem einasta
lit. Mér fínnst slíkt streð mjög yfírborðs-
legt.“
Lesbók: „Hvað skiptir þá mestu máli í
myndlist að ykkar rnati?"
Daði: „Að gera eitthvað sem maður er
sjálfur sáttur við.“
Helgi: „Að gera heiðarlega mynd, sem
þýðir að eitthvað innra með manni sjálfum
stjómi verkinu, en hvorki akademísk kenn-
ing né tískustraumar."
Lesbók: „Ertu þá laus undan áhrifum
tískustraumanna?"
Helgi: „Það verða aðrir að dæma um.
Hitt er annað mál að ég verð mjög oft fyrir
áhrifum og það af ólíklegustu myndlist. Til
dæmis var ég nýlega á ferðinni á Norður-
löndum og sá þá gamlar myndir, málaðar
eftir nótum impressjónismans — og þær
voru áhrifaríkar. Stundum verð ég jafnvel
fyrir áhrifum af einhveiju sem telja má lé-
legt.“
Daði: „Áhrifín berast að manni ótt og
títt og við reynum að fylgjast með og vinsa
úrþeim."
Helgi: „Kannski hefur það alltaf verið
þannig, en ég verð var við það meðal eldri
samkennara minna, að þeir líta niður á nýja
list, líta hana jafnvel fjandskaparaugum og
tala alls ekki um hana á sama hátt og það
sem eldra er.“
Lesbók: „Nýlega var grein í bandarísku
listatímariti eftir listfræðing sem einnig er
myndlistarmaður. Hann hélt því fram, að
nú um skeið hafí ríkt alvarleg kreppa í
myndlist í heiminum og að ný hugsun hafí
ekki fæðst síðan popplistin byrjaði um
1960.“
Helgi: „Svona kreppuhjal hefur líklega
alltaf verið til. Það er alveg laukrétt, að
mikið er framleitt af lélegri list í heiminum.
Já, líklega hafa aldrei verið framleidd önnur
eins ósköp af vondri list. En það er líka
mikið til af góðri list vegna þess að nú eru
svo gífurlega margir, sem taka þátt í
myndrænu sköpunarverki. Það er svo annað
mál að hér á íslandi er allt sem gert er
undir merki nýlistar lagt að jöfnu, hvemig
sem það er.“
Daði: „Hér þykir mjög gott að gera eins
og einhver í útlandinu er búinn að gera
þekkt. Þá hafa menn eitthvað til að miða
við. Fólk vill endilega geta þekkt hlutina
og heimfært þá. En þessari kenningu um
heimskreppu í myndlist hef ég ekki trú á.“
Helgi: „Mér fínnst einmitt sérstaklega
skemmtileg geijun á ferðinni í myndlist og
margt heillandi sem liggur í loftinu."
Ingimar Erlendur
Sigurðsson
Þrjú Ijóð
í tilefnipáska
Ástarþrá
Hve einmana allt erígeimi
þó eilíft um samfélag dreymi.
Ergeimurinn kannski ofgisinn
oggrösin fdreifðinni visin?
Og stjömur í tómarúm stara
og stöðugt með ljósárum fara.
Á koddanum konan mín sefur
ogkvatt migídraumförum hefur.
Er eðli guðs einmanaleiki
ogástin á himnesku reiki?
Hvarfáum viðhöfðunum hallað?
mér heyrist ígeimdjúpið kallað.
Ossguðsson ájörðu vargefinn
en geimþungur ríkir þar efinn.
Er kærleikur mannsins á krossi
ogKristurí blóðdjúpsins fossi?
ívitund því veldurenn fallið
hve veikburða guðsdóms erkallið.
Égkrossinn með konunni mynda
afkærleiksþrá holdlegra synda.
Og vina mín innan skamme vaknar
í veröld sem ástríkis saknar.
Ergeimurinn þaðsem viðgreinum
ogguð eins og ástin ímeinum ?
Yfirskygging
Nú hygg ég að heilagur andi
á hjartað ígeimdjúpi stefni
og tel að hann Ijósburði Iandi
aflausnarans krossþunga efni
svo styrktþað á trúarbraut standi
í stefíþess drottin égnefni.
Myrkvun
Hinn Ijósi
dagurdylur
það djúp sem stjömur ber
ogdrottins
dýrðþúskilur
sem dagsljós skammtarþér
sjálfbirtan
himin hylur
sem handan viðþiger.
Ingimar Erlendur Sigurösson er skáld í Reykjavík.