Lesbók Morgunblaðsins - 12.04.1986, Qupperneq 11

Blástör
Smásaga eftir Indriða G. Þorsteinsson
Indriði G. Þorsteinsson
rithöfundur verður sex-
tugur síðar í þessum
mánuði og af því tilefni
birtir Lesbókin ljóð eftir
hann og smásöguna, sem
fyrst varð til að vekja
verulega athygli á hon-
um. Það gerðist með
þeim hætti, að sagan
hlaut 1. verðlaun í smá-
sagnakeppni Samvinn-
unnar 1950 og birtist í
Samvinnunni sama ár.
Þarna þótti kveða við
nýjan og hressilegan tón,
en mörgum þótti sagan
full gróf til að verðlauna
hana þannig. Ekki voru
framámenn í samvinnu-
hreyfíngunni heldur á
einu máli um ágæti
hennar. Sá snjalli hag-
yrðingur, Karl Kristjáns-
son, alþingismaður, orti
af þessu tilefni vísu á
aðalfundi SÍS:
Blá er Blástararsagan,
blár er höfundurinn,
blátt verður blaðið afhenni,
en bláust erdómnefndin.
að var kaldur ágúst-
morgunn.
Fölur ljósgeisli frá
sólaruppkomunni þrýsti
sér inn um gluggann,
og geislinn var eins og
ungmeyjarbrjóst, prúður
í smæð sinni, hálfhikandi og veill og um-
komulaus.
Baldi losaði svefninn, og hann heyrði
öskrin í nautinu; þetta þrjár og fjórar og
fimm rokur í síbylju. Og hvert öskur var
stutt og hvellt og eirðarlaust, líkt og vind-
sveipur á vatni þegar slær fyrir einhvers-
staðar utan úr áttleysunni. Brandur var
herjans griðungur, og það var borin von að
ætla að halda undir hann öðru en eflings
gripum.
Brandur hætti öskrunum, og ekkert
heyrðist utan þiðmjúkur kliðurinn frá ráðs-
konunni og drengnum er sváfu hinumegin.
Sólargeislinn stækkaði, og Baldi lét sér
detta í huga að fara fram úr. Það tók hann
tíma að ákveða hvort hann ætti að fara,
eða vera kyrr í rúminu, svona einar fimm
mínútur.
Það var hráslagi í baðstofunni þegar
komið var fram í ágúst, því var ekki saman
aðjafna, hversu betra var að liggja í rúminu.
Brandur öskraði á ný, og það voru þrisvar
fimm, fímm öskur í þremur lotum. Hann
sá fyrir sér mátann á honum, standandi
með afturfæturna í flórnum, og kviðurinn
gengi sundur og saman, eins og físibelgur
þegar hann öskraði, og halinn sveiflaðist
af engu minni prýði en pendúllinn í vegg-
klukku hreppstjórans.
Mikil forláta skepna var Brandur.
Baldi heyrði að ráðskonan bylti sér í rúm-
inu. Skyldi hún hafa þunga drauma undir
morguninn? Mikil synd var hann skyldi
aldrei hafa farið á fjörurnar við hana. Ekki
þyrfti nema manna sig upp í eitt skipti. í
allt sumar hafði hann aldrei imprað á því
við hana, það var meiri vanvirðan. Annars
var það lygilegt, hvað þær treystust til að
standa lengi mannþola, þessar elskur. Þær
gátu drepið allt af sér í kynleysu, ef sá
gállinn var á þeim, og gott ef þessi var
ekki einmitt á þeim nótunum.
Sólin var óðum að stækka austan við
hnjúkinn, og Baldi settist framan á og
rumdi. Hann sleit tásu neðan af annarri
nærbuxnaskálminni og kuðlaði henni saman
milli fmgranna og henti henni, því næst tíndi
hann á sig spjarirnar. Hann fór sér að engu
óðslega, og er hann hafði lokið við að klæð-
ast, brá hann sér út og norður fyrir vegg.
Brandur tók eina lotu, þrisvar fimm.
Þegar Baldi kom inn aftur, snéri ráðskon-
an sér fram í rúminu og svaf opnum munni.
Fyrir ofan hana var hin ótímabæra guðs-
gjöf, drengurinn hennar.
Það hafði verið heit nótt með framandi
manni er mælti á annarlega tungu. Það var
löngu liðin nótt. Júlínótt, með hlýju sólskini
í morgunsárið. Og hann hafði legið við hlið
hennar, og hann hafði kysst hana og verið
prúður og góður og framandi og heillandi.
Og þama í morgunsólinni hafði henni orðið
svo annt um hann.
Hún sá hann aldrei meir, þennan ein-
kennilega töfrandi mann er laut henni í
morgunsól í júlí. Og uppúr því varð hún
einkennilegt sambland af trúarkenndu dul-
ræði og heimsborgara. Hið trúarkennda í
fari hennar var hin veika vörn hennar í
baráttunni fyrir hreinu lífí, helguðu drengn-
um. Af óvæntum kynnum sínum af framandi
manni öðlaðist hún hinn ytri þótta i um-
gengni við fólk. Hún var óróleg útaf ýmsu
því er mætti henni, og þó hún hefði komist
í kynni við mann sem kom og fór hafði hún
ekki öðlast ofurmennska rósemi og tign
þeirra kvenna er löngum hafa skotið skjóls-
húsi yfír förusveina. Og þess var heldur
engin von, því leið hennar var dygðum
prýdd, og einn framandi maður var maður
. sem enginn þekkti. Auk þess mátti segja
um hann, að hann hefði verið sem blómstr-
andi laukur í garði hennar þá stund er hún
naut hans.
Og syndin hafði því farið fyrir ofan garð
hjá henni.
Baldi horfði á ráðskonuna, og hann tók
eftir því hve nefið var beint og stutt. Það
var skrambi snoturt nef, og hann var að
hugsa um, hvort konur með svona nef væru
ekki einmitt alltaf til í tuskið.
Nef hennar var eins og stef í mansöng,
í því sást hvergi óhrein lína, og það var
alltsaman hreint og beint, og stutt og snot-
urt.
Baldi geispaði stóran, og er hann hafði
lokið geispanum, studdi hann hendi á öxl
ráðskonunnar og sagði:
Mál er að vakna góða, mál er að vakna.
Ráðskonan opnaði augun til hálfs, og hún
sagði í svefnrofunum:
Ó, er það.
Hún var hýr og ijóð, og hún velti sér á
bakið. Hún reyndi að losa sig við svefn-
þungann og setti hendurnar uppfyrir höfuðið
og teygði sig. Baldi stóð kyrr við rúmstokk-
inn og horfði á arma hennar, og hún fann
tillit hans á sér og renndi augunum til hans,
án þess að hreyfa höfuðið.
Eg er vöknuð, sagði hún.
Já, það er einmitt það, það er nú gott,
sagði Baldi.
Hann gekk fram og dró hælana, og hún
heyrði að hann dró hælana og vissi að hann
var syfjaður, og hún kímdi að þessum
skruðningum í honum. Hún lyfti annarri
hendinni og lagði hana yfir bijóstin, og hún
fann að þau voru mjúk og hlý undir sæng-
inni. Svo geispaði hún, og í miðjum geispan-
um mundi hún eftir því, að hún átti að fara
á engið. Hún leit á sofandi drenginn fyrir
ofan sig og brosti, og bros hennar var ástúð-
arfullt og hlýtt. Nú yrði hann að vera hjá
mótbýlisfólkinu í tvo daga, og hann myndi
sakna þess aleinasta er hann ætti, mömmu
sinnar, og hvernig skyldi honum líka það?
Elsku litli stúfurinn minn, sagði hún í
gælutón.
Drengnum léttist svefninn, og hann snéri
sér til veggjar og var lengi að því.
Skrauti kom upp á gluggann og galaði
fjórum sínnum. Hann var mikilúðlegur hani,
og hún hafði ekki séð annan prunknari.
Hann hafði silfuriitaðan háls og blöðkurnar
slúttu oní augu hans. Eini óvinur hans í
heiminum, fyrir utan hrafninn, var hani
mótbýlingsins. Það var hanafífl.
Meðan Skrauti flutti sinn fjórþætta morg-
unsöngleik, slungnum hressilegum tilbrigð-
um, dró ráðskonan af sér sængina með
varúð, svo hún vekti ekki drenginn. Hún
settist framan á og fékk sér langan geispa
og lagfærði annan hlýrann á nærskyrtunni.
Skrauti gaf henni auga, meðan hún
klæddi sig.
Baldi var farinn að sækja hestana, og
það var ekki mikið að sækja, aðeins þessir
þrír hestar, og þar af einn laungraður.
Stóri-Gráni, bölvaður kötturinn, hann var
laungraður. Skrýtið með þann hest. í tíu ár
hafði hann gengið kaupum og sölum, og
fórtán sinnum hafði honum verið logið upp
á menn. Þrisvar höfðu verið gerðir á honum
uppskurðir, en án árangurs. Síðasti dýra-
læknirinn sem reyndi við hann sór við fjand-
ann:
Þessi andskoti næst aldrei úr honum, það
er komið upp í hrygg.
Menn sveija ekki slíkt við ijandann nema
það sé á rökum byggt. Og er Stóri-Gráni
var gróinn sára sinna kvíaði hann á velsæm-
ið og tók að elta stóðmerar.
Þrátt fyrir þetta hafði Baldi ekki hugsað
sér að selja Stóra-Grána. Ónei.
Ekki komust hinir hestarnir í hálfkvisti
við hann, og hann var hastur og kargur,
og honum var illreitt, en hann hafði sál.
Hinir hestamir vom daufingjar. Stóri-Gráni
hafði sál, og hann var svo elskur að memm,
að þar gekk ekki hnífurinn í milli.
Að vísu var Móheiðar-Rauður ekki svo
slakur kvenhestur, en hann var afar óþolinn.
Svo var það Brúnki, það hafði verið nokkuð
galdinn foli hér áður fyrr.
Það hafði stómm hlýnað er hann kom
aftur með hestana. Hann tyllti þeim norðan
við og gekk fram á hlaðið. Hænsnin vom
í hóp framan í varpanum, og hann heyrði
að það var eggjahljóð í einni hænunni.
Mótbýlingurinn kom úr úr hinum dyrunum.
Hann var hár og renglulegur og hvassnefj-
aður, og hann bauð hann góðan.
Baldi pírði augunum og leit uppfyrir sig
og sagði:
Mætti segja mér að hann yrði ekki deigur
um tíma.
Jamm. Það er mín trúa, sagði mótbýling-
ur.
Það bregst ekki það rignir aldrei, þegar
ég ætla í Tjarnarbotna, sagði Baldi.
Já vel á minnst, sagði mótbýlingur, ekki
mætti ég hafa not af honum Brandi meðan
þú ert efra. Ég held það beiði á morgun
eða hinn.
Alveg guðvelkomið, sagði Baldi, en það-
verður ekki andskotalaust fyrir fyrir þig
einan, hann er að verða svo ólmur.
Ætli það slarki ekki, sagði mótbýlingur.
Konan getur aðstoðað, ef í hart fer.
Þú varast bara að láta hann skaða ykkur,
sagði Baldi.
Það kemur varla til þess, ég er ekki svo
óvanur að fást við hann, sagði mótbýlingur.
Já, það er nú satt, sagði Baldi.
Mótbýlingur gekk erinda sinna norðurfyr-
ir, og Baldi bjóst til að halda í bæinn. í
dyrunum mætti hann drengnum, og dreng-
urinn var með heimalninginn á hælunum.
Drengurinn staldraði við og leit upp á Balda,
Indriði G. Þorsteinsson.
Chicago
Titrandi ítíbrármóðu
sigteygði borgin úraugsýn.
Flugljós og varúðarvitar
víða ímistrinu glóðu.
Hitinn þótt þorsta minn vekti
og þvali á hörundið sækti
lagði égfyrst til leitar
að Ijóshærðri rödd sem ég þekkti.
Á meðan mótorarsungu
ogmargradda flughöfnin þrumdi
sat égísímaklefa
við svala íslenzkrar tungu.
Úr Ijóðabókinni Dagbók um veginn sem Almenna bókafélagið gaf út 1982.
LESBÓKMORGUNBLAÐSINS 12. APRlL 1986 1