Lesbók Morgunblaðsins - 24.01.1987, Page 8

Aðfanga
andrúm sinnar
tíðar
AF BANDARÍSKUM MYNDLISTAR VETTVANGI
Skemmst er frá því að segja, að söfnin í Washington
og New York skipta langsamlega mestu máli og gild-
ir það jafnt um söfn fyrir nútímalist og hin sem vísa
til fortíðannnar. Svo hlaupið sé yfir það helzta og
byrjað í höfuðborginni, þá er National Gallery mikil
stofnun í þessa veru og meginsafnið í eldri bygging-
(f.1903) sem reyndar varð svo leiður á þess-
um flekum sínum, að hann framdi sjálfs-
morð. Þar fyrir utan eru þeir allsstaðar með
skyldugar myndir eftir Clifford Stil (f.1904),
jafnaldra hans Archile Gorky frá Rúss-
landi, Morris Louis með rennslismyndirnar
sínar og de Kooning frá Hollandi, sem en
Odd Nærdrum: Verndarar vatnsins, 1985, & sýní
SÍÐARI GREIN
EFTIR GÍSLA
SIGURÐSSON
Bandarísk nútíma
listasöfn eru sum
glæsileg á ytra borðinu,
en hið innra ríkir
þjóðernishyggjan í öllu
sínu veldi. Bezta
safnið, Museum Of
Modern Art í New
Yorker þó
undantekning og þar
er frábært yfirlit yfir
list þessarar aldar. Þar
stóð auk þess yfir
stórmerk sýning:
Vínarborg 1900 og
yfirlitssýning á John
Singer Sargent í
Whitney-safninu, sem
báðar vöktu geysilega
athygli.
unni hefur þá sérstöðu, að núlifandi lista-
menn eru ekki hafðir þar á veggjum. Þó
sá ég eina undantekningu frá þeirri reglu:
Kvöldmáltíðarmynd Salvadors Dali, sem
sannarlega er mikið meistarastykki. En
þegar á heildina er litið, þolir þetta safn
þó ekki samanburð við samnefnt safn í
London og liggur það í því, að Bretinn á
einfaldlega betri verk eftir þessa löngu látnu
meistara.
The American Museum er hluti af Smith-
sonian Institut og er eins og nafnið bendir
til: Amerískt safn, þar sem sýnd eru verk
eftir brautryðjendur í bandarískri list, til
dæmis Grant Wood, sem er „einnar myndar
maður“ - mynd hans af bandarískum 19.
aldar bændahjónum sést trúlega víðar í
bókum og eftirprentunum en nokkurt þar-
lent listaverk. Þar eru að sjálfsögðu verk
eftir Edward Hooper og Whistler, sem var
einn grátónameistarinn og síðast en ekki
sízt: Thomas Hart Benton, sem stundum
er merkilega nútímalegur. Þama er einnig
til húsa Mannamyndasafnið — The Americ-
an portrait Gallery — með hinum opinberu
myndum af bandaríkjaforsetum.
Af öðrum söfnum í Washington má nefna
Corcoran Gallery og Philips Collection, sem
hýsir m.a.ótrúlega gott safn af Bonnard og
raunar eru í þessum söfnum reiðinnar býsn
af frönskum impressjónisma, sem varkeypt-
ur til Ameríku í stórum stíl á meðan
Fransarar kunnu ekki sjálfir að meta þessa
framúrstefnu. Söfnin halda þessari eign
mjög fram og mér fannst á forráðamönnum,
að þeim fyndist þessi verk sjálfur ijóminn,
creme de la creme.
Þjóðernishyggja í Listinni
Þar fyrir utan ríkir þjóðemishyggjan og
hún kemur til dæmis vel í ljós í Hirshom
safninu í Washington, sem hýsir verk 20.
aldar listamanna og á þó svo að heita, að
safnið spanni allan heiminn. Ef vel er leit-
að, má finna löngu dauða frægðarmenn frá
Evrópulöndum. En þeir em sannarlega ekki
látnir skyggja á hina innlendu framleiðslu
og því nær sem dregur samtímanum, verða
erlendir listamenn sjaldgæfari. Samskonar
þjóðemishyggja endurtekur sig á hveiju ein-
asta safni, sem kennir sig við nútímalist:
Sömu Kanamir með nánast sömu myndim-
ar. Þeim er mjög í mun að halda fram sínum
módemistum og sú listpólitík hefur orðið
svo áköf, að söfn í bandarískum borgum
verða óþarflega leiðinleg. Eftir nokkur söfn
finnst manni, að allt sé áður séð; ekkert
kemur á óvart. Allsstaðar eru eins flekar í
bílskúrshurðastærð eftir Mark Rothko
Að fanga andrúm Viktoríutímans: Viðgosbrunninn" 1907, ein af myndum
Johns Singer Sargent á yfirlitssýningunni í Whitney-safninu.
Húmor í kerami
Hirshom-safninu
Manngert umhvt
eru viðfangsefni
vel þekktur vest