Lesbók Morgunblaðsins - 13.08.1988, Blaðsíða 4

Light Nighta var sýnt í New York árið
1974 á vegum American Scandinavian
Foundation. Leikendur Halldór Krist-
insson, Kristín og Garðar Cortes
Ur
raimvenileikanum
yfir í ævintýrið
DDjákninn á Myrká læsir framliðnum krumlum
um áhorfendur þegar hann þeytist upp á svið
til að heimta Garúnu sína. Hann ætlar að fá
hana með sér í annan heim. Álfar birtast og
bjóða gull og græna skóga í sínum heimi,
Rætt við KRISTÍNU
MAGNÚS leikkonu
um íslenzka
menningarkynningu
hennar, Light Nights,
álfa, tröll, gömul hús,
leikhús og ímyndunarafl.
Eftir ELISABETU
J ÖKULSDÓTTUR
og tröllin í fjöllunum gægjast á glugga og
kveðast á uns sólin rís. Heimur tröllanna
er vitskertur. Útburðarvælið smýgur gegn-
um merg og bein og stúlkan í kvíunum, sem
komst ekki á dansleikinn, verður viti sínu
fjær.
Fólkið sem þekkir allt með nafni, náttúr-
una og aðra heima, situr í baðstofunni,
spinnur á rokk eða hnýtir reipi, og býr til
nöfn á það sem leynist í myrkrinu. Eða leyn-
ist það í huganum?
Það veit enginn. Því morguninn eftir að
stúlka kvaðst á við tröllið, og gætti þess
að líta aldrei aftur, fannst stór steinn á hlað-
inu. Steinn á stærð við tröll. Og við förum
enn aftur í tímann þar sem glæsibúnir
víkingar leika við langelda og undir feldinum
liggur Þorgeir Ljósvetningagoði og hamast
við að hugsa.
Svo er leikið á langspil, þessi íslensku
þjóðlög, sem koma frá svo djúpu myrkri,
að þú verður að ferðast lengi tilað komast
þangað.
Kristín Magnús er komin heim, eitt sum-
arið enn, með foruneyti sitt og sýninguna
Light Nights. Það er dagskrá sem hún hef-
ur samið sjálf. Sýningin er byggð upp fyrir
ferðamenn, til að lofa þeim að kynnast þjóð-
sögum og fomri menningu þjóðarinnar. Það
er mikill fjársjóður og við hljótum alltaf að
vera ríkari, ef skoðað er í þá kistu.
Þetta er 19. sumarið sem Light Nights
starfar og eins og flestir vita, höfum við
aðsetur Ijamarbíói við Tjömina í Reykjavík.
„Sýningin er byggð á nokkrum þáttum.
Við leikum þær sögur sem hægt er að leika,
notum litskyggnur og teikningar, leikatriðin
eru tengd saman með sögum, þar sem ég
segi t.d. frá íslenska langspilinu og fím-
mundar-söngvum, frá landnámi íslands,
íslenskum húmor, Sæmundi ffóða, kvöld-
vökunum og daglegu lífi," segir Kristín
Magnús.
— Baðstofa, sem birtir sýn inní gamla
tímann, er öðrumegin á sviðinu. Kistlar,
rokkur, strokkur, sauðskinnsskór og alls-
konar dularfullir hlutir sem ég kann
ekki að nefna, prýða baðstofuna. Altént
veit ég að undir baðstofunni er fjósið.
Hinumegin á sviðinu er langskáli frá
vfkingaöld, öllu reisulegri, súlur og há-
borð ogskildir og vopn á veggjum. Lang-
eldur eftir miðju gólfi. Egill Skalla-
Grímsson situr þar sjálfur.
„Á íslandi á miðöldum var bannað að
dansa,“ segir Kristín áhorfendum, sem eru
komnir alla leið frá Puerto Rico, Suður-
Afríku, Ameríku, Skandinavíu og Asíu. En
nú er öldin önnur, nú getum við dansað dag
og nótt. Áhorfendur eru strax með á nótun-
um og þegar þeir heyra söguna um íslenskt
lauslæti; af piltinum, sem ætlaði að kvæn-
ast kaupmannsdótturinni, því hann elskaði
hana svo heitt, og til að fá málinu fram-
gengt segir hann karli föður sínum frá öllu
saman. Þá kemur babb í bátinn, og faðir
hans segir honum að stúlkan sé reyndar
hálfsystir hans. Pilturihn leggst í þunglyndi
og þegar móðir hans gengur á hann, segir
hann frá öllu saman. Hún hugsar sig um
en segist síðan ætla að segja honum leyndar-
mál: Þetta sé eiginlega allt í lagi, vegna
þess að pabbi hans sé ekki raunverulegur
faðir hans. Það er hlegið dátt í salnum.. „Ég
reyni að nota húmorinn og við verðum að
geta gert grín að okkur sjálfum. Annars
er það svo merkilegt að útlendingar vilja
helst þungt efni. Enda eru þetta mjög upp-
Kristín í hlutverki Anítru í Pétri Gaut
í Þjóðleikhúsinu 1963
Árið 1978 var Ferðaleikhúsinu boðið í aunað sinn að sýna Light Nights víðsveg-
ar um Bandaríkin. í leikför þessa fóru Sverrir Guðjónsson, Kristín G. Magnús,
Halldór Snorrason og Þóroddur Þóroddsson, sem hér sjást hlaðin gjöfum i ferða-
lok
runalegar tilfínningar sem t.d. þessi þungu
þjóðlög eru byggð á, — flestar okkar þjóð-
sögur og ævintýri eru mjög dramatískar og
virka sterkt myndrænt. Ég reyni að skipta
um efni öðru hveiju, og þetta er fyrsta suma-
rið sem við gerum kristintökunni skil. En
áhorfendur eru yfírleitt mjög skapandi á
þann hátt að þeir veita okkur sterka svör-
un. Enda er það ef til vill mest heillandi
við leikhús, samspilið á milli leikara og
áhorfenda."
— En koma íslendingar á sýningar?
„ Mér fínnst við íslendingar oft afneita
þessari veröld, sem við áttum. Það er nauð-
synlegt að kynnast fortíðinni, ekki að hengja
sig í hana, en þekkja hana til að þekkja
sjálfan sig. íslendingar hafa sterka tilhneig-
ingu til að afneita uppruna sínum, þessum
uppruna, sem sjálfstæðisbaráttan var byggð
á. Það er dæmigert að þegar erlendum
blaðamönnum var boðið í Höfða, í tilefni
leiðtogafundarins, þá höfðu þeir veður af
því, að hér tryði fólk á álfa og drauga.
Þegar þeir fóru að spyijast fyrir og sýna
áhuga, var gert grín að öllu saman og blaða-
mennimir teymdir uppí Hollywood. Útlend-
ingar vilja sjá ísland þegar þeir koma hing-
að, en ekki eftirlíkingu af Ámeríku. Og ég
4