Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1988, Blaðsíða 6

Smásaga eftir
FRIÐRIK
INDRIÐASON
Mynd: Gísli Sigvrðsson.
ær hver einasti kjaft-
ur á staðnum sogar
að sér sígarettureyk.
Það glittir við og við
í glóðimar í hálf-
rökkvuðum salnum.
Þær minna á eld-
flugur svífandi um í
þykku kófínu. Tóbakssvælan svíður í augu.
Skvaldrið í fólkinu blandast við grófan blús
úr þreyttum hátalara á veggnum við bar-
inn. Hátalarinn hefur fyrir löngu gefíst upp
á að yfírgnæfa skvaldrið.
Við erum staddir á hverfískránni, Öm
vinur minn og ég. Öm er hrifínn af kránni
þótt hann hafi aðeins stigið þar inn fyrir dyr
í tvö skipti. Hann segir mér á leiðinni á
staðinn að þama inni gerist hlutir sem Fell-
ini geti aðeins dreymt um.
Innviðir krárinnar em í þessum hefð-
bundna íjallakofastíl. Það er eftir að búið
er að aðiaga stílinn breyttum kringumstæð-
um borgarinnar. Á réyksósa furuveggjum
hanga speglar. Og hinar óhjákvæmilegu
myndir af fastagestum í hinum ýmsu partý-
um, áramótafylleríum og merkisafmælum
staðarins. Tvö málverk er að finna á einum
veggnum. Svo virðist sem skapari þeirra sé
í reikning á bamum.
Við Öm fáum sæti skammt frá glugga-
prýddum útidyrunum. Það er afgreitt á
borðið. Gin fyrir mig, viský fyrir hann. Á
næsta borði við okkur situr þrennt. Tveir
búralegir karlar og kona á óræðum aldri.
Annar karlanna liggur aftur í stólnum svo
annar handleggur hans lafir aftur fyrir stól-
bakið. Hina hendina notar hann í sveiflur
til áherslu máli sínu. Hann hefur orðið:
... „í málverkinu sér maður þessa æðri liti.
Þessa æðri liti lífsins. Sveiflumar sem mað-
ur upplifír í daglega lífínu. Sjáið þið þessa
heildarmynd fyrir ykkur?"
Þessum síðustu orðum hans fylgir viða-
mikil áhersla með lausu hendinni. Hin tvö
horfa voteygum augum á hann. Konan
grípur um glas sitt. Þáð. stríkkar aðeins á
rúnum ristu andliti hennar. Hún segir með
andvarpi: „Oh, þú ert með svo liðugan tal-
anda, Halli."
Halli tekur hrósinu af þeirri hæversku
sem snilli hans býður. Hann strýkur hend-
inni um stund niður gráleitt geithafursskegg
sitt. Klórar sér svo í búlduleitum kollinum.
Segir síðan að hann þurfí að drífa sig. Kon-
an grípur snöggt um hendi hans. Blóðlakk-
aðar neglur hennar sökkva í þykka ermi
tweedjakkans: „Nei elskan, sittu aðeins
áfram. Ég skal ná í annan ærish fyrir þig,“
segir hún biðjandi röddu.
„Ókei, láttu það á reikninginn,“ svarar
hann.
Á þessu andartaki veður inn úr dyrunum
luralegur náungi með úfíð dökkt hár. Hann
er klæddur í opna ullarmussu, gallabuxur
og slitna strigaskó. Mussan lítur út fyrir
að hafa ekki komist í návígi við þvottavél
síðan ’68. Öm fræðir mig á því að viðkom-
andi gangi undir nafninu Sjonni súri. Við-
umefnið er greinilega tilkomið þar sem
óvenjulega stór geifla á neðri vör þessa
náunga virðist til frambúðar. Sjonni súri
kemur auga á pervisinn, lágvaxinn mann
sem situr einn við borð innarlega á kránni.
Öskrar til hans: „Skák.“ Hinn kinkar kolli.
Sjonni fer að bamum og nær í taflmenn.
Kaupir sér glas í leiðinni.
Halli hefur áfram orðið á borðinu við hlið
okkar: ... „Þegar ég mála er ég í beinu
,«.( JopoW iá-Jo Btw Kb lit íjWf.rir >
sambandi við kosmóbíólógískar lífsmögnun-
arbylgjur sem gera mér kleift að sjá þessa
æðri liti. Ekkert málverk getur orðið til
nema menn skilji þessa liti. Sko, þið áttið
ykkur á því að málari, sannur málari, málar
ekki gras rautt af því að hann er litblindur."
Konan andvarpar aftur: „Oh, Halli, þú
ert svo mikill snillingur að segja hlutina."
Svipur þirðja mannsins við borðið er þann-
ig að hann virðist hafa tapað þræðinum
áður en þetta tríó kom á krána.
Samtal tveggja manna við borð í miðri
kránni vekur brátt athygli nær allra við-
staddra. Annar þeirra er greinilega sjómað-
ur ef marka má “66 gráðu norður“ flík á
stólnum við hlið hans og það sem hann seg-
ir. Hinn er mjósleginn, slétthærður náungi
í jakkafötum en án bindis. Sjóarinn, sem
er töluvert stærri og þreknari, hálfrís úr
sæti sínu öskrandi. Munnvatnið frussast
yfír hinn: „Ég skal segja þér hvað hörð
lífsbarátta er, helvítis rindillinn þinn. Það
er að vera staddur á loðnumiðunum fyrir
utan andskotans Jan Mayen. Að vetri til
mígandi út fyrir borðstokkinn og sjá að
hlandið frýs áður en það lendir í öldurótinu
fyrir neðan. Þú ert með aðra hendina á lókn-
um og hina á handriðinu og þú ert heppinn
að geta losað báðar án þess að skilja djöfuls-
ins SKINNIÐ EFTIR.“
Þegar síðustu orðin eru öskruð er aðeins
handarbreidd á milli andlita þeirra tveggja.
Sá mjóslegni er orðinn fölur.
Vert staðarins, hugguleg kona á miðjum
aldri, sér ástæðu til að skipta sér af umræð-
um og biður mennina að vera stillta. Sjóar-
inn sígur niður í sæti sitt. Um leið verður
allt vitlaust við skákborðið.
Sá pervisni ásakar Sjonna súra hástöfum
um að svindla í skákinni: „Jú þú hreyfðir
tvo menn. Ég sá það,“ öskrar hann.
Sjonni hrópar á móti að hann hafi ekkert
svindlað: „Ertu eitthvað ruglaður maður?
Ég svindlaði ekki neitt."
Sá pervisni stekkur á fætur og kreppir
hnefana. Æði skín úr augum hans og hár
hans, sem er greitt þétt aftur af enninu,
virðist rísa. Hann setur upp hnefana og
öskrar áfram: „Komdu ef þú þorir. Ég er
Akranesrotarinn. Komdu bara ef þú þorir.“
Sjonni súri hallar sér aftur og horfir dol-
fallinn á manninn. Það sléttast aðeins úr
geiflu neðri varar . .. „Vá maður, á hveiju
ert þú eiginlega? Þú ert alveg kolruglaður.“
Sjonni hallar sér síðan fram aftur og segir
lægri röddu: „Er hægt að fá eitthvað af því?“
Akranesrotarinn verður hálf áttavilltur
við þessa beiðni. Hann lætur hnefana síga.
Þeir sættast á að tefla aðra skák.
Og Halli malar stöðugt við næsta borð:
„Þegar ég ákvað að fást við málverkið var
það vegna þess að eitthvað innra með mér,
kannski sálin, krafðist þess að ég ynni við
sköpun lita og forms. Veröldin er ekkert
annað en litir og form. Ég lít svo á að með
pensilinn í höndunum sé ég með heiminn í
höndunum."
Sá sem hefur tapað þræðinum hingað til
við þetta borð vaknar eitt augnablik til
lífsins og segir: „Mikið hefur þú stórar hend-
ur, Halli. Skálum fyrir því.“ Hann lyftir
glasi sínu um leið en uppgvötvar að það er
tómt. Hann hrópar til vertsins og biður
hana að redda sér öðru glasi í snatri.
Maðurinn sem næst stígur þungum og
rólegum skrefum inn á kránna vekur at-
hygli allra viðstaddra. Hann gæti verið kom-
inn í beinan karllegg af Gretti. Mjög þrek-
inn og stórvaxinn. Breiðleitt andlitið er eins
og meitlað í stein. En úr augunum skín ein-
hver ólýsanleg hryggð. Það er greinilegt
að sjóarinn þekkir hann vel. Sjóarinn stekk-
ur á fætur og öskrar svo gluggamir titra:
„KONNI, KONNI. MINN maður. Djöfulli
er gaman að sjá smettið á þér héma.“
Þeir faðmast eins og tveir skógarbimir á
miðju gólfínu. Kasta hvor öðrum um í fang-
brögðunum. Nærliggjandi borð og stólar
sáldrast um gólfið eins og spilaborgir. Vert-
inn sér ástæðu til afskipta. Biður menn aft-
ur að vera stillta. Hún lítur síðan homauga
poka sem Konni heldur á í annarri hend-
inni. I honum eru þijár brennivínsflöskur.
Hún afræður að láta það framhjá sér fara.
Konni er þannig útlits að engum dytti í hug
að angra hann með óþarfa athugasemdum.
Aftur verður allt vitlaust við skákborðið.
Akranesrotarinn er aftur stokkinn á fætur
og er sýnu æstari en áður. Ásakar Sjonna
um svindl og ótuktarskap. Kreppir hnefana
og setur sig í stellingar. Hrópar æstum rómi:
„Komdu ef þú þorir. Ég er Ákranesrotarinn
skal ég segja þér. Komdu bara ef þú þor-
ir.“ Sjonni súri horfír á hann um stund og
segir svo skúffaður: „Blessaður láttu mig í
friði. Ef þú ert Akranesrotarinn af hveiju
ferðu þá ekki og rötar fólk á Akranesi?
Láttu mig bara í friði. Þú ert alveg útúr-
ruglaður.“
I þessu kemur vertinn að borði þeirra.
Hún róar Akranesrotarann niður. Talar
6