Lesbók Morgunblaðsins - 22.04.1989, Síða 2

Þ Y Z K A L A
T 1 L L
Úr krúsum skal hann
drukkinn dauður
egar flugvélin smellti hörðum og snöggum
kossi á snæviþakið landið varð mér ljóst að
stundin var að renna upp. Svo heppilega vildi
til, að ég skyldi einmitt koma heim til stuttrar
dvalar daginn þann, þegar bjórinn var aftur
Fróðlegt var að sjá á
hvern hátt íslenzkir
veitingamenn og gestir
þeirra fögnuðu þessum
tímamótum. Þeir fengu
viðvaninga sunnan úr
Bæheimi til að skemmta
og í sjónvarpinu sást, að
þegarbjórinn var
afgreiddur í hálfs lítra
glös, var hann
steindauður, öll froða
horfin.
Veitingamaðurinn hafði
ekki gert þær kröfur til
sjálfs sín, að hann kynni
yfirleitt að afgreiða
almennilega bjór úr
krana.
Eftir HJALTA JÓN
SVEINSSON
leyfður á Fróni. Um þetta hafði fjálglega
verið skrifað í þýsku blöðin að undanfömu
og greinilegt var að þetta þóttu undur og
stórmerki þar í landi. Ekki það í sjálfu sér
að íslendingar færu að drekka bjór, heldur
hitt að þessi ágæti drykkur skyldi hafa
verið bannvara í landinu norður við ysta
haf síðan 1915.
Ég hafði ekki lesið íslensk dagblöð síðan
um áramót og vissi því ekki á hveiju
maður gat átt von. Mér hafði þó borist til
eyma að þýskur bjór yrði ekki á boðstól-
um. Einhver hafði meira að segja fullyrt
þetta í einu þýsku dagblaðanna og haft
um það þung orð. Þetta þótti óhæfa þar
eð þýski bjórinn hefði verið talinn sá besti,
auk þess sem hann væri enn framleiddur
í anda hinna ströngu laga um hreinleika
hans.
Það kom mér því á óvart að hitta gaml-
an kunningja minn í Leifsstöð, sem kvaðst
vera farinn að vinna fyrir íslenskan bjór-
framleiðanda sem bruggaði sinn mjöð und-
ir frægu merki frá Munehen í Bæheimi.
Hann sagðist vera kominn í þeim erinda-
gjörðum að taka á móti þremur Suður-
Þjóðverjum sem ætluðu að leyfa íslending-
um að sjá hvemig fólk ætti að skemmta
sér þegar það drykki bjór. Hinn íslenski
bjórframleiðandi ku hafa haft fullan hug
á því að innleiða bæheimska bjórmenningu
á Islandi. Hinir þrír ungu menn voru sum
sé hljóðfæraleikarar og ætluðu að
skemmta landanum með söng og leik. Ég
hafði veitt þessum ungu þremenningum
eftirtekt á meðan þeir biðu eftir farangrin-
um. Þeir virtust hálf hlessa á þessu öllu
saman og greinilegt var að þetta voru
ekki veraldarvanir atvinnumenn, heldur
einfaldir sveitastrákar.
Um kvöldið komu þeir fram í beinni
útsendingu bráðvinsæls skemmtiþáttar í
sjónvarpinu. Þeir voru látnir syngja tvö
bæheimsk alþýðulög og leika undir á harm-
ónikku, trompet og gítar. Það fór ekki
fram hjá neinum að þeir voru að koma
fram í fyrsta skipti í sjónvarpi. Þeir voru
svo taugaóstyrkir að þeir gátu hvorki spil-
að almennilega né sungið, strákagreyin.
Þeir voru ekki vanir að leika fyrir fleira
fólk en sem nam fastagestunum á sveitak-
næpunni heima í Bæheimi. Hinn íslenski
bjórframleiðandi ætlaði á hinn bóginn að
sýna löndum sínum hvemig þetta væri í
Þýskalandi og nam því þessa saklausu
pilta á brott úr heimahögum sínum og
færði þá flugleiðis yfir ála Atlantshafs.
—„Eflum íslenska bjórmenningu," heyrðist
ánægður bjórneytandi kalla utan úr sal.
Ekki vogaði ég mér niður í miðbæ
Reykjavíkur þetta kvöld til þess að skála
við landa mína á einhveiju hinna flölmörgu
bjór- og veitingahúsa. Ég lét mér nægja
að horfa á þennan viðburð í kvöldfréttum
sjónvarpsins. Það var fróðlegt að sjá þar
á hvern hátt íslenskir veitingamenn og
gestir þeirra fögnuðu þessum tímamótum.
A fyrsta veitingastaðnum, sem sjónvarps-
menn litu inn á, varð þjóðin vitni að því
þegar forseti borgarstjómar klippti á borð-
ann sem strengdur hafði verið yfir af-
greiðsluborðið. Þeásari athöfn fylgdu mik-
il fagnaðarlæti viðstaddra. Meðal annars
sást hvar fimmtán hálfslítra glös stóðu
full á borðinu. Það vakti athygli mína að
bjórinn í þeim var steindauður og öll froða
horfin. Veitingamaðurinn h'afði greinilega
ekki gert þær kröfur til sjálfs sín að hann
kynni yfirleitt að afgreiða almennilega
bjór úr krana. Góðir veitingamenn leggja
mikla áherslu á að froðan sé samkvæmt
gamla lögmálinu. Þeir gefa sér sjö mínút-
ur til þess að láta renna í 0,2 lítra glas
1. marz 1989. Bjór á boðstólum í Reykjavík.
og leyfa froðunni að jafna sig á milli og
enda í hinum fræga „sveppi“, sem er aðals-
merkið. Á þessum téða stað virtust allir
vera að drekka dauðan bjór úr allt of stór-
um glösum. Svo virtist reyndar, að íslensk-
ir veitingamenn gengju með þá meinloku
að bjór bæri aðeins að drekka úr stórum
krúsum, eins og þeir í Bæheimi.
ÞJÓÐ MÍN, Þ JÓÐ MÍN!
Engu að síður verður ekki annað sagt
en bjórbyltingin hafi gengið hljóða- og sly-
salaust fyrir sig. Það hlýtur að hafa vald-
ið hinum fjölmörgu erlendu fréttamönnum,
sem vitni urðu að þessu, miklum vonbrigð-
um að í raun skyldi ekkert markvert eiga
sér stað. Það urðu hvergi læti eða upp-
þot. íslenska þjóðin virtist taka þessu með
jafnaðargeði.
Margir höfðu óttast að bjórinn ætti eft-
ir að auka „áfengisbölið" til muna, meðal
annars ýtti hann undir áfengisneyslu fólks
í vinnutíma. Það kann að vera, en verður
það ekki aðeins tímabundið ástand? Erfítt
er að dæma um það í bráð. En óneitanlega
brá mér þegar ég kom inn á harla hvers-
dagslegan skyndibitastað í borginni í há-
deginu nokkrum dögum eftir bjórdaginn.
Staður þessi hafði fengið vínveitingaleyfi
af þessu tilefni og kominn var einn af
þessum börum inn á mitt gólf. Það var
þröngt setinn bekkurinn þarna eins og oft
áður og glatt á hjalla. I ljós kom að annar
hver hádegisgestur hafði fengið sér hálfan
lítra bjórs með hamborgaranum sínum og
frönsku kartöflunum, — og auðvitað var
drukkið úr hinum voldugu krúsum. Marg-
ir hljóta að hafa komið heldur kæringar-
lausir til vinnu þann daginn að matarhléi
loknu. — „Þjóð mín, þjóð mín, hvert stefnir
þú?“ varð mér hugsað. Vonandi áttar þetta
fólk sig smám saman á því að bjór er
bullandi áfengi og slíks skal neytt í hófi.
Eftir því sem ég best fékk séð, virtist
bjór sá sem seldur var undir erlendum
merkjum, njóta mun meiri vinsælda en sá
íslenski. Mér hefur reyndar aldrei líkað
bragðið að honum, burt séð frá því hvort
hann hefur verið bruggaður norðan eða
sunnan heiða. Það olli vonbrigðum að
framleiðendum hafði ekki tekist að bæta
framleiðslu sína áður en bjórbannið var
numið úr gildi. Enn sem komið er virðist
ekki vera nægur áhugi né metnaður til
þess að framleiða besta bjórinn á Islandi,
— þar sem framleiðslan er byggð á tær-
asta og hreinasta vatni í heimi. ísiensku
framleiðendumir hafa þegar hlotið tölu-
verða reynslu af framleiðslu bjórs. Ástæð-
an fyrir því að þeim hefur ekki tekist að
framleiða betri vöra er líklega sú, að fram
til þessa hafa neytendur hennar verið til-
tölulega fáir og því fremur ómarkvissar
kröfur gerðar til þeirra. Nú era hagsmun-
irnir meiri og því munu þeir vonandi taka
sig á.
Að viku liðinni varð ég að halda á ný
á vit þýska bjórsins. í Leifsstöð var ys og
þys að vanda þar sem ijöldi fólks beið
eftir að stíga upp í hinar ýmsu flugvélar,
sem brátt myndu hefja sig til flugs. Venj-
an hafði verið sú að fólk flykktist á flug-
barinn eldsnemma morguns til þess að
skola úr sér syfjuna með einum eða tveim-
ur bjórglösum áður en lagt skyldi af stað
yfir hafið. Það vora greinilega breyttir
tímar umræddan morgun. Aðeins örfáir
svöluðu sér á bjór. Hann var greinilega
orðinn of hversdagslegur til þess að fólk
hefði lyst á honum eða áhuga svona í
morgunsárið.
íslendingar era ýmsu vanir. Ef að líkum
lætur mun „bjórmenningin“ á Fróni fá á
sig sín sérstöku einkenni og vafalítið mun
þjóðin aðlagast breyttum aðstæðum fyrr
en varir.
Höf. býr í Þýskalandi.
2
i