Lesbók Morgunblaðsins - 19.08.1989, Qupperneq 8
Sólarmegin í lífínu í Vilamoura: Efst er hópur íslendinga albúinn þess að halda heim eftir ánægju-
lega páskadvöl á Algarve-ströndinni. Að baki þeim er Hótel Atlantic, næst fyrir neðan Hótel Dom
Petro, afbragðshótel þar sem sumir íslendinganna bjuggu, þá „Súrheysturnamir“, frumlegar hótel-
byggingar og neðst: Marina-hótelið, í 5 stjörnu fíokki, frá þessari hlið líkast nýrri kirkju, að innan
líkast flugstöð. Á þessum hótelum var fullbókað í vor.
P O R T U G A L
'?; jr:i sr: ítk
Ofíjárfest í hótelum
Iferðaútvegi hefur til þessa þótt
öruggt að gera ut á sól og sjó og
ekki spillir að verðlagið sé í hófi.
Á Algarve, sólarströnd Portúgals,
þykja vera þau skilyrði fyrir hendi,
sem þarf til að ná verulegum
ijölda sólþyrstra ferðalanga; sól-
far og hiti svipað og á Costa del
Sol á Spáni og þar að auki er verðlag í
Portúgal með því lægsta sem gerist í Evr-
ópu. Upp eru risnir heilir bæir á Algai-ve-
ströndinni, þar sem á stórum svæðum eru
einungis hótel og aftur hótel, sum fullklár-
uð, ,en flest í byggingu. Þannig er það til
dæmis í Albufeira og Vilamoura.
Portúgalir hafa ekkert á móti því að út-
lendingar fjárfesti í landinu; slík fjárfesting
í hótelurfi skapar vinnu og síðan tekjur af
sköttum og allskonar þjónustu og sölu til
ferðamanna. Ekki hefur staðið á erlendum
stórfyrirtækjum í hóteirekstri að bíta á ag-
nið, sem þeim bauðst í Portúgal. Það má
segja, að þau hafi mokað upp hótelum af
takmarkalausri bjartsýni á óendanlegan
ferðamannastraum; dæmi um annað eins
eru naumast til og er þó engin smáræðis
útþensla á Mallorca og Costa del Sol.
Sá er þetta ritar var á ferðinni í Portúgal
á síðastliðnum páskum; þá er að jafnaði allt
í hámarki hvað aðsókn varðar og svo var
nú. Meðal þess sem dregur ferðamenn til
Algarve eru 8 afburða fallegir golfvellir og
nokkrir eru í byggingu. Það var svo ásett
á völlunum sem fyrir eru, að stundum gat
orðið erfitt að komast að. í Vilamoura eru
a.ma.k. fjögur stór og gamalgróin hótel, sem
eru fullbókuð á þessum megin álagstíma
ársins; þar af er eitt í stjörnuflokki og
minnir meira á nýtízku flugstöð þegar inn
er komið en hótel.
Við hliðina á Hótel Dom Petro, þar sem
ég bjó, er annað geysistórt hótel, 12 hæða
hús. Þar er gras og einhverskonar njóli tek-
inn að vaxa uppúr gangstéttunum í kringum
húsið og þegar betur var að gáð, kom í ljós
að þetta hótelferlíki stóð autt og ónotað,
en virtist þó hafa verið klárað og beðið
þess eins að taka við gestum, - sem ekki
komu. 1 grenndinni eru auk þess tvö risa-
stór hótel á byggingarstigi og við höfnina
er annað, svona tvöfalt stærra en Hótel
Saga, á lokastigi.
En það er bara brot af bjartsýninni sem
við blasir við miðbik Viiamoura. Lítið eitt
austar er líklega hin upprunalega byggð á
þessum stað; nokkrar götur með lágum,
klasturslegum húsum, þar sem venjulegir
Portúgalir sýsla við vinnu sína. Utan við
þetta hverfi er heill bær, draugabær. Þar
er hver gatan á fætur annarri með 12-14
hæða hótelum, sem mjög mörg virðast vera
fullkláruð, en við önnur hefur verið hætt í
miðjum klíðum. Það er eins og skyndilega
hafi orðið lýðum ljóst, að þetta dæmi gengi
ekki upp og bezt að hætta og koma sér
heim. Þetta er eins og stóriðnaður þar sem
hráefnið vantar. í Albufeira, vestar með
ströndinni er annar eins draugabær nýrra
hótela, eða jafnvel ennþá stærri.
Ekki er ljóst hvað hefur komið fyrir og
hversvegna öll þessi ósköp virðast hafa siglt
í strand. Trúlega hafa möguleikar á fjölda-
túrisma til Portúgal verið ofmetnir; þrátt
fyrir hagstætt verðlag liggur hinn stóri
straumur enn sem fyrr á Spánarstrendur.
Kannski eimir eftir af hræðslu við maga-
veiki, sem fyrir nokkrum árum hijáði ferða-
menn í Portúgal. Mér skilst að það hafi
verið tekið mjög föstum tökum að bæta úr
því og nú mun síður en svo meiri hætta á
að fá í magann þar en til dæmis á Spáni.
Þrifnaður virtist í bezta lagi og ágætur
matur á veitingastöðum. Satt að segja fann
ég Iítinn mun á því að vera í Portúgal eða
Spáni, nema hvað nokkuð hagstæður munur
er á verðlaginu þegar dvalið er í Portúgal.
Aðal ferðamannatíminn er snemma vors og
aftur á haustin, en eftirspurnin fellur nokk-
uð niður á sumrin því þá getur hitinn á
Algarveströndinni orðið einum um of. Á
vesturströndinni, til dæmis í Estoril í ná-
grenni við Lissabon er aftur á móti svalara
á sumrin vegna nálægðar Atlantshafsins.
í sunnudagsblaði Morgunblaðsins var
síðastliðið vor fróðleg grein um ferð að
Gullfossi og Geysi með erlendum ferða-
mönnum. Blaðamaðurinn lék túrista til þess
að komast betur að raun um álit gestanna
á landi og þjóð. í stuttu máli sagt var niður-
Heilir draugabæir nýrra en tómra og ókláraðra hótela
Eftir bjartsýniskastið: Draugabær hótela. Þau sem fullbúin eru, standa auð. Við hin hafa byggingarframkvæmdir
stöðvast.
staðan sú, að þeir töldu ísland kalt,
blautt og dýrt. Maður gæti þarmeð ímyn-
dað sér að Island væri nokkurnveginn
vonlaust ferðamannaland, þar sem vitað
er að þeir sækjast flestir eftir því gagn-
stæða: Hita, þurrviðri og góðu verðlagi.
Allt þetta er í ríkum mæli í Potúgal og
menn hafa ætlað að gera út á þessa
kosti, þegar þeir réðust í að byggja heilu
bæina með 14 hæða hótelum. Þarna
hefur gripið um sig einskonar guilgraf-
araæði, sem síðan skilur eftir sig
draugabæi líkt og gerðist í Ameríku.
Menn hafa séð, að skilyrðin voru fyrir
hendi, en reka sig síðan á það gamal-
kunna, að enginn markaður tekur við
endalausri aukningu. Þó það sé áliÖegur
hópur sem hefur tíma og ráð á sólar-
landaferðum frá Norður Evrópu, þá ber
þess að gæta, að flug þangað er ívið
lengra - nema helzt frá Islandi.
Við þekkjum hliðstæð bjartsýnisköst,
þegar alltof margir hella sér í einu útí
fiskeldi, loðdýrarækt - og reyndar einnig
hótelbyggingar. í því sambandi er nær-
tækt að benda á Orkina í Hveragerði,
sem virðist einkum hafa verið byggð á
bjartsýninni. En þarna á Algarve-strönd-
inni eru Arkir svo tugum skiptir og þær
eru þeim mun ver settar en Orkin í
Hveragerði, að enginn reynir einu sinni
að reka þær. Sundlaugarnar standa
vatnslausar, botninn á þeim að byija að
gróa upp og á víðáttumiklum veröndum,
þar sem sóldýrkendur áttu að flatmaga
með glas í hendi, eru hvorki stólar né
borð, en grasið er byijað að miskunna
- sig yfir þessi mannanna verk.
Gísli Sigurðsson
„Fall Ikarusar" eftir feneyska málarann Carlo Saraceni (1580-1620). Myndin sýn-
ir feðgana íkarus og Daedalus á fíugi.
Sögur á bak við myndir
F all í karusar
karus var sonur Daedalusar sem var mesti listasmið-
urinn í Grikklandi til forna. Daedalus bjó í Aþenu
og var sagt að Aþena sjálf hefði verið kennari hans.
Daedalus varð að flýja frá Aþenu eftir að hafa
verið sakaður um að hafa drepið lærisvein sinn.
Leitaði Daedalus þá til Mínosar, konungs í
Knoss í Krít. Tók Mínos honum fagnandi,
því honum þótti mikill fengur í að fá til sín
þennan víðfræga listasmið. En svo fór að
Mínos reiddist Daedalusi ákaflega og voru
tildrögin þessi: Sjávarguðinn Poseidon hafði
gefið Mínosi forkunnarfagurt naut, hvítt að
lit. Átti Mínos að fórna nautinu en tímdi
því ekki er til kom. Fyrir þetta var honum
refsað á þann hátt að Afrodíta gerði Pasi-
phae, konu Mínosar, óstjórnlega.ástfangna
af nautinu. Leitaði nú Pasiphae til Daedalus-
ar sem smíðaði líkan af kú og leyndist Pasi-
phae í líkaninu sem var svo eðlilegt að naut-
ið lét blekkjast og fór á bak kúnni. Pasi-
phae eignaðist síðan afkvæmi sem var hin
hræðilega ófreskja Mínotárinn, með nauts-
haus en líkama manns. Þegar nú allt þetta
varð uppvíst lét Mínos varpað DaedaluSi og
syni hans, íkarusi, í fangelsi, hið víðfræga
völundarhús (Labyrint). Pasiphae hjálpaði
þeim feðgum að flýja úr fangelsinu en þeim
tókst ekki að komast úr landi því Mínos lét
flota sinn gæta þess að enginn kæmist frá
Krít. Tók þá Daedalus það til bragðs að
gera tvö pör af vængjum úr stórum íjöðr-
um. Stærri ijaðrirnar voru hnýttar saman
en hinar minni festar með vaxi. Daedalus
sagði nú: „Sonur minn, farðu með gát,
fljúgðu ekki það hátt að sólin bræði vaxið
né það lágt að fjaðrirnar vökni í sjónum.“
Festa þeir svo á sig vængina og fljúga til
norðurs framhjá eyjunum Naxos, Delos og
Paros og einnig Lebynthos og Calymne. Þá
hréifst íkarus svo mjög af fluginu að hann
gleymdi áminningu föður síns og hækkaði
flugið uns vaxið bráðnaði og íkarus féll í
sjóinn og drukknaði.
Daedalus fór síðan til borgarinnar Camic-
us á Sikiley og var þar vel tekið af konungin-
um sem hét Cocalus. Mínos hafði frétt að
Daedalus væri sloppinn frá Krít og kom
loks með-flota sinn til Camicus í leit að
Daedalusi. Til að lokka Daedalus úr felum
fann Mínos upp lymskulegt bragð. Lét hann
það boð út ganga að hver sá sem gæti þrætt
bómullarþráð í gegnum Tríton-kuðung
skýldi fá mikil verðlaun. Vissi hann að eng-
inn myndi leysa þessa þraut nema Daedal-
us, enda fór það svo að hann leysti þraut-
ina. Boraði Daedalus lítið gat á enda kuð-
ungsins, batt kóngulóarþráð í maur sem
hann lokkaði síðan með hunangi til að skríða
í gegnum kuðunginn, batt síðan bómullar-
þráð við kóngulóarþráðinn og dró hann í
gegn.
Þegar nú Mínos vissi að Daedalus var
hjá Cocalus konungi heimtaði hann að Daed-
alus yrði framseldur. En dætur konungs
höfðu þá tekið miklu ástfóstri við Daedalus,
þar sem hann smíðaði fyrir þær undurfögur
leikföng og brugguðu þær Mínosi banaráð.
Settu þær stromp á baðhergergi Mínosar
og er hann fór í bað helltu þær bráðnu biki
niður um strompinn og lét Mínos þar líf
sitt. Daedalus fór eftir þetta til Sardiníu og
bjó þar til æviloka.
Guðríin Þórarinsdóttir tók saman.
8
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 19. ÁGÚST 1989 9