Lesbók Morgunblaðsins - 23.02.1991, Blaðsíða 6

Fjallið Kommunisma séð frá Moskvina.
loka búðunum ákváðum við að fljúga þang-
að strax daginn eftir með þyrlu til þess að
safna saman þeim búnaði sem við höfðum
skilið þar eftir og koma honum til Aschik
Tash. Aðkoman í Fortambek var heldur
döpur. Tjaldið í tætlum og búnaðurinn á víð
og dreif. Gekk okkur samt vel að safna
honum saman og fundum við allt að lokum.
Þegar vinir okkar frá Georgíu sáu að við
vorum á förum komu þeir til að kveðja okk-
ur og fala af okkur útbúnað. Við máttum
ekki sjá af miklu en þó ákvað ég að selja
þeim fjallaskíðaskóna, sem ég gat óbeint
kennt kalinu um, ísexi, úrið mitt o.fl. Fékk
ég svo greitt fyrir með ísskrúfum, en það
er það eina sem þeir eiga verðmætt og er
einhvers virði fyrir Vesturlandabúa, því
rúblur eru einskis virði og dollara eiga þeir
ekki. Kvöddum við svo hina sovésku vini
okkar með söknuði og með heimboð til
þeirra að ári uppá vasann.
Á ferð í
þriðju búðir
á Lenin.
Áfall á áfall ofan
■ Til Aschik Tash komum við svo um miðj-
an dag 1. ágúst. Ekki hefði verið viðlit að
reyna svo mikið sem að setja bakpoka á
bak okkar í því ásigkomulagi sem við vor-
um. Jafnvel að ganga í stuttbuxum á jafn-
sléttu var talsverðum erfiðleikum bundið og
að hlaupa svo til ógerlegt. Fyrir okkur sem
unga og hrausta menn var þetta hræðileg
upplifun að finna sig svona máttvana og í
raun ekki hægt að lýsa því i grein sem
þessari þeim tilfinningalegu átökum sem
við áttum í, mean við reyndum að vekja upp
löngun og vilja til þess að leggja aftur á
fjallið, vitandi af öllum þeim erfiðleikum og
hættum sem biðu okkar. Ekki varð það svo
til að bæta ástandið þegar læknir búðanna
tjáði okkur að ég ætti á hættu að missa
tærnar ef ég færi aftur upp í fjöllin og ráð-
lagði mér að sleppa öllum fjallgöngum í
a.m.k. tvo mánuði.
Við höfðum séð fram á náðuga daga í
búðunum við hvíld, mat og drykk og vonuð-
umst til þess að jafna okkur nægilega á
rúmri viku til þess að leggja aftur á fjallið.
En hlutimir fara ekki alltaf eins og ætlað
er, því í stað þess nærast vel og styrkjast
fengum við matareitrun með tilheyrandi
vanlíðan og niðurgangi. Allur matur sem
ofan í okkur fór skilaði sér svo snöggt að
við bölvuðum sáran þessum 50 m sem voru
milli matarskálans og náðhússins. Smátt og
smátt rénaði þó sóttin en líkamlegt ástand
okkar var nú jafnvel enn verra en áður og
auk þess stóðum við nú frammi fyrir vanda-
máli sem við gátum ekki leyst, nefnilega
því að Moskvina-búðunum átti nú senn að
fara að loka og við því hreinlega fallnir á
tíma. Einnig hleruðum við það að eitthvað
hefði verið átt við búnaðinn okkar í 3. búð-
um en vissum ekkert nánar. Ákváðum við
samt að fljúga til Moskvipa þó ekki væri
til annars en að reyna að nálgast búnaðinn.
Þegar þangað kom vorum við svo heppnir
að ná sambandi með talstöð við Rússa sem
staddir voru á fjallinu og fengum þá til
þess að koma niður með það sem eftir var
af búnaðinum. Þeir komu aðeins með hluta
hans og sögðu að snjóflóð hefði faliið á tjald-
ið og þeir ekki fundið meira. Við létum það
gott heita en höfðum þá sterklega grunaða
um að hafa stolið þeim búnaði sem á vant-
aði. Á þessu stigi málsins afskrifuðum við
Síðari hluti
riðjudaginn 31. júlí rann upp bjartur og fagur.
Kuldinn var hræðilegur og loðnar ísnálarnar á
innanverðu tjaldinu __ hrundu yfir okkur við
minnstu hreyfíngu. Ónotalegar minningar um
erfíðleika undangenginna sólarhringa komu
strax upp í hugann eins og -martrod og
hugsunin um klifrið og gönguna niður til
Moskvina jók enn á kuldahrollinn. Langvar-
andi næringarleysi, veikindi og gífurlegt
líkamlegt og andlegt erfiði hafði sett mark
sitt á okkur. Þetta var 11. nóttin okkar í
meira en 6000 m hæð og höfðum við á
þeim tíma lést um hátt í tólf kíló, sem svo
til eingöngu var tekið út í vöðvarýmun og
vökvatapi því við vorum fitulitlir og í mjög
góðu líkamlegu formi fyrir ferðina, enda
verið í ströngum þrekæfingum í meira en
hálft ár.
Á endanum varð löngunin í heita baðið
og góða matinn í Moskvina yfirsterkari vel-
líðunartilfínningunni í hlýjum notalegum
svefnpokunum og við dröttuðumst á fætur
og út í hráslagalegan morguninn. Tjöldin
stóðu enn í skugga tindanna sem gnæfðu
yfir séð til austurs en eftir smá stund kom
sólin upp fyrir íjöllin og breytti köldu morg-
unhúminu í sólbaðsveður á skammri stund.
Við höfðum þegar ákveðið að gefast ekki
upp og láta undan síga eftir þessa fýrstu
atlögu á Kommunisma og vorum staðráðnir
í að reyna aftur eftir að hafa jafnað okkur
í Moskvina. Með það í huga skildum við
eftir stærstan hluta búnaðarins en tókum
aðeins svefnpokana og það nauðsynlegasta
með okkur niður. Ferðin niður til Moskvina
gekk eins og best varð á kosið, en kalnar
tær og kraftleysi slógu talsvert á ánægjuna
á þessari fallegu leið. Víst er um það að
sjaldan höfum við verið eins ánægðir að
komast á áfangastað og um kvöldið þegár
við loksins náðum Moskvina og gátum feng-
ið okkur gott að borða og drekka. Okkur
hafði tekist að komast lifandi niður þrátt
fyrir fjallaveikina í efstu búðum, en það
hafði engan veginn verið sjálfgefið eins og
útlitið var á tímabili.
Fyrri hluti greinar
þessarar, sem Qallar um
leiðangurtveggja
hjálparsveitarmanna til
Pamir-Qallgarðsins í
Sovétríkjunum var birt í
síðustu Lesbók.
Greinarhöfundarnir, sem
báðir eru í
hjálparsveitum skáta,
gengu þar á tvö hæstu
fjöll Sovétríkjanna.
Eftir BJÖRN ÓLAFSSON
og EINAR STEFÁNSSON
Enn eitt snjóflóð
Strax um kvöldið fréttum við að meðan
við vorum á fjallinu hafði snjóflóð fallið á
Fortambek-búðirnar sem við lögðum upp
frá, og búðimar nú rústir einar en enginn
hefði þó slasast. Þar sem ætlunin var að
Fjallaklifur í Pamir
í sjö þúsund
metra hæð
- á tindi Leníns