Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1992, Síða 6

Blaðaljósmynd ársins 1991: Sorg í Kosovo. Ljósmyndari: Georges Merillon. Fyrir utan það að höndla andrúm sorgarinnar, hefur myndin yfir sér blæ málverka frá Fólk í
fyrri öldum. stríðim
Fréttaljósmyndir ársins 1991
á sýningu í Listasafni ASÍ
Idag verður opnuð í Listasafni ASÍ við Grensásveg
árleg sýning Alþjóðlegra samtaka fréttaljósmynd-
ara, þar sem íslenzkir blaðaljósmyndarar eiga aðild.
Þessi samtök stofnuðu hollenzkir blaðaljósmyndarar
árið 1956 og var þá farið að efna til alþjóðlegra
samkeppna um beztu fréttaljósmyndirnar.
Síðar varð til stofnunin World Press Photo
Foundation, sem árlega stendur að slíkri
samkeppni og árangurinn sjáum við nú á
sýningu hér. Ekki er unnt að draga blaðaljós-
myndir í einn dilk, svo ólíka þætti manniífs-
ins sem blöð fjalla um, og því er keppt í
nokkrum efnisflokkum.
Segja má að aðalkeppnin sé um „Frétta-
mynd ársins", en þar að auki eru veitt Oskar
Bamack-verðlaunin, kennd við höfunda
Leica-myndavélanna og fyrst veitt á 100 ára
afmæli hans 1979. Þar eru verðlaun veitt
fyrir temað „Maðurinn í umhverfi sínu“. Síð-
an 1986 hefur og verið keppt um Budapest-
verðlaunin; þar er verðlaunuð bezta myndin
um mannleg samskipti. Þar að auki eru sér-
stök verðlaun, sem dómnefnd barna veitir,
verðlaun fyrir sérefni svo sem vísindi og
tækni, íþróttir, listir, fólk í fréttum og dag-
legt líf.
Fjolþjóðleg nefnd, skipuð ljósmyndurum,
ritstjórum, útgefendum, rithöfundum og list-
amönnum, velur myndir til verðlauna og þar
var af nógu að taka: 1390 Ijósmyndarar úr
61 landi sendu mn samtals 11.521 mynd.
Verðlaunagripurinn heitir „Gullna augað“ og
er sambærilegur við Oscarsverðlaunin og
Felixverðiaunin í kvikmyndaheiminum.
Sá sem heiðurinn hlaut að þessu sinni og
er höfundur „Fréttaljósmyndar ársins“, heitir
Georges Merillon og birtast Ijósmyndir hans
í blöðum eins og Time, Stern, Newsweek og
Paris-Match. Merillon, sem fæddur er 1957,
hefur tekið myndir í Indlandi, Pakistan, Li-
banon og á Balkanskaga. Þaðan er verðlaun-
amynd hans, sem hér er birt: Sorg í Kosovo.
Myndin er tekin 28. janúar á síðasta ári eft-
ir blóðug átök á milli albanskra þjóðernis-
sinna og hers þáverandi Júgóslavíu um
Kosovo-héraðið. Þar féll meðal annarra sá
ungi maður, Elshani Nasim, sem hér er á
líkbörum, umkringdur syrgjandi ættingjum.
í myndinni hefur ljósmyndaranum tekizt að
festa á filmu það magnaða andrúm sorgar,
sem í svona tiifellum er ævinlega blandað
hatri. En jafnframt er í myndinni ýmislegt
í birtu, lit, búningum fólksins og uppstilling-
unni, sem minnir sterklega á ýmis verk lið-
inna meistara í myndlist.
Síðastliðið ár var sannarlega viðburðaríkt
á alþjóðavettvangi og ber þar tvennt hæst:
1 fyrsta lagi Persaflóastríðið, sem hófst í
janúar fyrir ári og í öðru lagi breytingarnar
í áusturvegi með misheppnuðu valdaráni og
síðan hruni og niðurlagningu Sovétkerfisins.
I þriðja lagi er svo styrjöldin á milli Serba
og Króata, sem háð hefur verið af grimmd
og miskunnaleysi. Svo sem vænta má eru
þær fréttaljósmyndir, sem merkastar þykja,
einmitt flestar af átakasvæðum, þar sem
ekki þarf lengi að bíða eftir því að sjá blóð
fljóta.
Um þetta snúast fréttaijósmyndir mestan
part - alveg eins og fréttirnar, sem við les-
um, heyrum og sjáum. Einhveijar framfarir
á sviði vísinda eða afrek í listum eru þar
ekki efst á blaði. Fyrir utan blóðug átök,
manndráp og aðstandendur með gráti og
gnístran tanna, er helzt að púður þyki í átök-
um úr íþróttaheiminum. Þessvegna er til-
breyting í myndinni, sem hér sést af knatt-
spyrnumönnunum frá Camerún, vegna þess
að hún lýsir hvorki hörku né átökum, heldur
einskærri gleði.
GS.
Oskar Barnack-verðlaunin eru fyrir beztu rm
hverfi sínu. Myndina tók Barry Lewis af verk
úr sóti í Copsa Mica. Engn hefur þar verið
gegnsósa í sýru- og blýmengun og mökkurinn
ur, að hann er sýnilegur utan úr geimnum.