Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 25.01.1992, Qupperneq 6

Lesbók Morgunblaðsins - 25.01.1992, Qupperneq 6
Jón Eiríksson, kanínubóndi í Vorsabæ, höfundur ljósmyndanna og oddviti á Skeið- um, færir í sjóðbókina. Hestaverkfæraöldin: Snúningastrákur á rakstarvél suamrið 1943. Vorsabær í bal Lj ósmy ndaannáll Jóns í Vorsabæ að er ugglaust einsdæmi, að bóndi gefi út bók með ljósmyndum eftir sig. Sú útgáfa hefur til þessa verið látin atvinnuljósmyndurum eftir. Það mun líka fátítt, að áhugamaður á þessu sviði skrásetji sögu með myndavél; gerist anná- Á 50 ára tímabili hefur Jón tekið 10 þúsund ljósmyndir, ekki síst af vinnubrögðum á Skeiðum og nú eru þessar myndir verðmæt heimild. laritari sinnar sveitar og noti til þess mynda- vél. Þetta hefur Jón Eiríksson bóndi í Vorsabæ á Skeiðum gert og bók með myndum hans hefur nú verið gefin út. Elzta myndin er af heybandslest frá sumrinu 1941. Þar nær Jón í skottið á verkmenningu, sem búin var að standa um aldir, en var einmitt á striðsárun- um að syngja sitt síðasta vers. Næst kom tímabil hestaverkfæranna, sem Jón hefur myndað dyggilega, en einnig það var að líða að lokum um og eftir 1940, þegar segja má að vélaöld hafi hafízt. Jón hefur til dæmis myndað hestvagnalest frá 1942, þegar steyp- umöl í íbúðarhúsið í Vorsabæ var sótt út á Mumeyri við Þjórsá; sömuleiðis plægingu, mjólkurflutninga á sleða og vagni og rakstrar- vél sem dregin var af hesti. Merkileg mynd er þarna af tímamótum vélaaldar: Traktorinn er kominn að Vorsabæ, en samt er verið að nota hestvagna við hirðingu. Síðustu mynd- imar em hinsvegar frá sumrinu 1991 og önnur þeirra skráir merka nýjung í vinnu- brögðum við heyskap: Rúllubaggabyltinguna. Inn á milli em gleðskaparmyndir; fjallmenn lyfta pelum og draga í réttum. Hér vantar aðeins myndir af réttarböllunm í Brautar- holti, sem Helgi Hjörvar gerði fræg á sínum tíma og brá þá nokkmm frægðarljóma á Vorsabæjarbóndann í leiðinni. Fyrstu ljósmyndavél sína eignaðist Jón í Vorsabæ í apríl 1941; það var Kodak kassa- vél, sem þá vom algengar. Níu ámm síðar áskotnaðist honum útdregin Agfavél og eftir að belgurinn á henni bilaði, tók hann á níss- neska vél, sem ekki er getið um nafn á. Það var svo 1971, að Jón eignaðist rafeindaknúna Yasicu, japanska, sem þótti góð á sfnum tíma, en nú í allmörg á hefur hann notað Canon AE-1 eins og margir blaðaljósmyndara hafa notað. Framfarirnar í myndavélaeign Jóns bónda era hliðstæðar við þróunina frá hesta- sláttuvél til þess að slá með traktor. Útgefandi bókarinnar er Oddvitanefnd Laugaráslæknishéraðs og Afréttarmálafélag Flóa og Skeiða. Fyrir hönd þeirra skrifar Páll Lýðsson, bóndi og oddviti í Litlu Sand- vík, formála og segir m.a. svo: „Hann nær í skottið á gamla tímanum, myndar fjallferðir fyrir tíma vegagerðar og fjallmannakofa, nær myndum af mjólkur- flutningum á sleðum. Hann myndar vél- tækni, sem nú er orðin. úrelt og yrði brátt öllum gleymd ef hann hefði ekki gripið augna- blikið. Svo hraðfleyg er framfarasaga þessar- ar aldar að hvorki hefur hafst undan að skrá- setja né mynda suma hiuta hennar áður en þeir em horfnir. En ljósmyndarinn nær einn- ig myndrænum lýsingum á upphafi margra varanlegra nýjunga á Skeiðum. Hans gæfa er að lifa á einstökum tíma þegar sannkölluð aldahvörf verða í sveitinni. Og lýsingin á öllu þessu er dæmigerð fyrir framfarasókn í öllum íslenzkum sveitum. „Hinn býr í Vorsabæ" var sagt forðum og ég veit að Jón Eiríksson er löngu hættur að erfa þessa tvíræðu setningu. Auðvitað er það vegna þess að hann hefur aukið smám saman við hróður sinn og Vorsabæjar með verkum sínum. Við sem að þessari útgáfu stöndum á sjötugsafmæli Jóns vonum að hann auki enn nokkurri frægð við nafn sitt og Vorsabæjar með því að leyfa birtingu á þessu sýnishorni verka sinna.“ GS. Á tímamótum í vinnubrögðum: Síðasta heybinding með gamla Samgöngur 1956: Iðubrúin í byggingu og ferjan hjá laginu í Vorsabæ 15. júlí, 1944. Iðu enn í notkun. Listrænasta mynd Jóns í Vorsabæ er un sem léttir störfin við baggahirðingu. Sti Glaðir á góðri stund. Fjallmenn lyfta p talið frá vinstri: Eiríkur fjallkóngur í \ Guðmundsson frá Túni og Eiríkur K. E

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.