Lesbók Morgunblaðsins - 21.10.1995, Blaðsíða 9

Blár himinn, blátt haf og hvít hús innan um pálmana. Þannig eru Bermúdaeyjar
. og íþeirri paradís bjó greinarhöfundurinn í tvo áratugi.
A Bermúdaeyjum er
enginn að flýta sér
La Bermuda eftir Spánvetjanum Juan de
Bermúdez, sem hafði komið þar við árið
1503. Skipbrotsmenn Sea Venture áttu ekki
von á öðru en hörmungum en brátt kom í
ijós að ótti þeirra var ástæðulaus.
Skipbrotsmennirnir fundu sannkallaða
paradís. Fagurt, gróðursælt umhverfi og
gnægð fæðu. Strachey sagði aðmírálinn So-
mers hafa fiskað svo vel að hann var aðeins
hálfa klukkustund að metta mannskapinn.
Gæði aflans sagði Strachey svo ágæt, að
annað eins væri varla að finna í öllum heims-
ins höfum. Flestar tegundirnar voru mönnum
framandi og margir fiskanna skrautlegir og
skrítnir á svipinn. Tóku menn upp á því að
nefna fiskana, hver eftir eigin duttlungum,
og festust þau nöfn við sjávarfangið sem
veiðist í kringum eyjarnar. Einnig fundu
menn ógrynni af eggjum og fugla svo spaka
að ekki þurfti annað en herma eftir kvaki
þeirra svo þeir settust á axlir, höfuð og úrétta
arma manna. Þessa fugla kölluðu menn kaa-
há eftir hljóðum þeirra og stundum sæuglu
vegna dagblindu þeirra. Þóttu þeir ljúffengir
til matar og Strachey segir að „... teknar
hafi verið 25 tylftir á tveimur klukkustund-
um.“
VlLLISVÍN OG
Varasamar Fíkjur
Þótt varla væri á þessi gæði bætandi,
uppgötvuðu menn villisvín- sem nærðust á
beijum sedrusviðar og pálma. Talið er að
fyrrnefndur Bermúdez hafi verið á leið til
Kúbu með farm af svínum er skip hans kom
við á eyjunum. Hvort hann strandaði, eða
Nafnið Bermúda var upphaflega tengt dulúð og
töfrum. Seinna vakti það hjá mönnum hug-
myndir um galdra og yfirnáttúruleg fyrir-
bæri og má í því samhengi nefna Bermúda-
þríhyrninginn. Shakespeare er sagður hafa
Nýlega samþykktu íbúar
á Bermúdaeyjum að vera
áfram innan brezka
samveldisins. í þessari
Paradís er stærsta
vandamáið núna að
halda íbúatölunni í
skeQum.
Eftir JÓNU
MARGEIRSDÓTTUR
byggt leikrit sitt Ofviðrið (The Tempest) á
frásögn William Stracheys, embættismanns
í Virginíu, sem var farþegi á seglskipinu Sea
Venture er það strandaði í 'fárviðri við
Bermúdaeyjar árið 1609. Skipið, 300 tonn
að stærð, var flaggskip sjö seglskipa flota á
leið til Jamestown í Virginiu með vistir og
aðrar nauðsynjar. Innanborðs voru einnig
150 karlar, konur og börn. Aðmírállinn Sir
George Somers, sem í upphafi feril síns vann
sér frægð og frama fyrir sjórán á spænskum
skipum hlöðnum gulli og gersemum frá nýja
heiminum, var að sjálfsögðu við stjórnvöl
flaggskipsins. Grípum nú ofan í frásögn
Stracheys:.....hræðilegur stormur og ógur-
legur nálgaðist úr norðaustri - fór vaxandi
og hvínandi líkt og í æðisköstum, á stundum
ofsafengnari en öðrum - með tímanum afm-
áðist ljós himinsins og var eins og myrkur
vítis umlykti oss...“
Strachey segir frá því hvernig allir um
borð hjálpuðust að við að ausa og hvernig
skipið skorðaðist síðan milli kletta og varð
ekki haggað. Fólk var feijað í land á árabát-
um og voru menn skelfdir mjög við tilhugs-
unina að þurfa að fara í land á hinum ótta-
legu Djöflaeyjum (Devils Islands) eins og þær
voru kallaðar. Vissulega var búið að kort-
leggja eyjarnar árið 1511, sem nefndar voru
rataði af einhverri slembilukku gegnum
hindranir kóralrifa hins torsiglda skeija-
garðs, er ekki vitað með vissu, en menn eru
sammála um að trúlegt sé að Bermúdez hafi
skilið svínin eftir á eyjunum.
Ekki var paradís aíveg laus við óþægjndi.
Menn þurftu að fikra sig áfram í meðhöndlun
gróðurs og ávaxta. Ávöxtur fíkjukaktusins
er girnilegur á að líta, en purpurarauð fíkjan
er þakin örfínum hárum sem festast í tann-
hoidi og vörum þeirra sem leggja hana sér
til munns. Þetta veldur miklum sársauka og
jafnvel ígerð. Brennimjólk óx víða og var
mönnum til ama. Þó gátu menn komið sér
upp þaki yfir höfuðið með því að reisa bambu-
skofa og nota pálmalauf til skjóls. Hægt var
að borða það sem oft kallast „hjarta pál-
mans“ og hefur þeim hluta verið líkt við
hvítkál. Sem betur fer voru hvorki eiturkvik-
indi né höggormar í þessum aldingarði.
En flotaforinginn Somers og hans menn
ætluðu ekki að vera lengi í paradís. Þetta
voru landnámsmenn á leið til Jamestown og
fyrirheitna landið var Virginia. Menn tóku
að undirbúa brottför sína. Eyjarnar voru
kortlagðar eins nákvæmlega og þáverandi
aðstæður leyfðu, svo unnt væri að komast
út skeijagarðinn. Sedrusviðurinn var hinn
ákjósanlegsti til skipasmíða. Menn smíðuðu
langskip (long-boat) og gerðu út leiðangur
til að leita aðstoðar við að komast vestur,
en af honum heyrðist ekkert framar. Tvö
önnur skip voru smíðuð, Deliverance (mætti
þýða ,,Björg“) og Patience (gæti með örlitlu
skáldaleyfi kallast ,,Þreyja“) svo loks komst
fólkið til hinnar langþráðu Ameríku. Þegar
skipbrotsmenn bar að garði var neyðarástand
í Jamestown. Frumbyggjar höfðu leikið ný-
lenduna grátt. Voru þar aðeins sextíu manns
á lífi og ríkti almenn hungursneyð. Sir Ge-
orge Somers og hans menn sneru aftur til
Bermúda til að sækja í matinn handa Ja-
mestown-búum.
Eins og gefur að skilja voru skipbrotsmenn
síður en svo hrifnir af ástandinu í Ja-
mestown. Þeir sem lifðu ævintýrið af tóku
þá ákvörðun að sigla heim til Englands. Þrír
uppreisnarseggir heimtuðu að verða eftir á
Bermúda. Þegar leiðangur skipbrotsmanna
kom heim til Englands varð uppi fótur og
fit og vildu menn nú ólmir gera Bermúdaeyj-
ar að löglegri nýlendu Jakobs I. Árið 1616
var hópur 60 landnámsmanna gerður út til
að tryggja yfirráð Englakonungs yfir þessari
paradís.
Heillandi Sambland
Af Fólki
Bærinn St. George’s var upphaflega höf-
uðstaður eyjanna, en núverandi höfuðborg
er Hamilton. Hún er byggð við einstaklega
fagurt og verndað hafnarsvæði, nokkurn
veginn miðsvæðis og heitir í höfuðið á land-
stjóranum, Henry Hamilton, sem færði
stjórnsýsluna um set árið 1788.
Eyjarnar teljast 138, en eyjaskeggjar segja
þær 365, eina fyrir hvern dag ársins. Þá
telja þe(r vissulega hvert sker sem stendur
upp úr hafinu þegar fjarar. Meginþorri íbú-
anna á heima á sjö eyjum sem brýr tengja.
Nefndar frá austri til vesturs heita þessar
stærstu eyjar: St. George’s, St. David’s, the
Main Island, Somerset, Watford, Boaz- og
Ireland Island, íbúar eyjaklasans eru heill-
andi samansafn af afkomendum uppruna-
legra landnámsmanna frá Englandi, Áfríku-
manna og amerískra frumbyggja. Einnig
bættust-við írar, Skotar og Portúgalar. Afr-
íkumaður og indíáni voru fluttir fyrstir þræla
til Bermuda 1616 og var þeim ætlað að kafa
eftir perlum, en perluævintýrið varð að engu.
GERT út á sjóinn og sólskinið - en í hófi. Þegar ljóst var að Bermúdaeyjar
höfðu skilyrði til að verða dvalarstaður hinna vandlátu, gerðu ráðamenn sér
Ijóst að eyjarnar eru „takmörkuð gæði“ eins og nú er sagt, og því hefur
ekki verið leyfð óbeisluð bygging hótela. Stefnt var að því að bjóða aðeins
það bezta og fá gott verð fyrir.
Á BERMUDAEYJUM eru fleiri golfvellir á ferkm. en víðast hvar annarsstað-
ar, enda eru þeir eitt af því sem dregur að efnaða ferðamenn. Gamlar brezk-
ar hefðir eru lífseigar á golfvöllum og þar mega menn ekki láta sólina skína
á bert hold nema í hófi. Þó er leyfilegt að leika á síðum stuttbuxum, svo-
nefndum Bermúdabuxum.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 21. OKTÓBER 1995 9