Lesbók Morgunblaðsins - 25.01.1997, Blaðsíða 13

ARKITEKTUR
NORSKAR NYBYGGINGAR
GÍSLI SIGURÐSSON
TÓKSAMAN
Enda þótt Norómenn
hafi auógast gf olíunni,
byggja þeir ekki aó hætti
nýríkra. Alþjóólegttíma-
rit um grkitektúr gerói
nýlega úttekt á norskum
nýbyggingum og fannst
menningarlega staðið
að verki. Hér eru fáein
dæmi um það sem
blaðið taldi hvað
athyglisveróast en þar
á meðal er miðborgar-
kjarni sem þykir með
því bezta sem gert hafi
verið í heiminum.
EINSKONAR atriumhús sem hýsir verzlan-
ir, veitingahús og skrifstofur, hefur risið í
miðborg Oslóar og sýnir að loksins eru
menn að ná því hvernig þarf að byggja
borgir á norðurslóðum. Rómverjar byggðu
sín atriumhús umhverfis lokaðan garð til
að geta verið í forsælu, en þetta atrium-
hús er byggt til að ná inn sem mestri birtu
og jafnframt til að útiloka veðurfarið.
MYNDIN er eins og af jólakorti. í Tromsö
hefur arkitektafirmað Lund & Slaatto
teiknað klausturbyggingu fyrir 25 karmel-
systur. Klaustrinu hefur verið valinn staður
á úti í skógi þar sem fátt er til truflunar
og það er við hæfi; karmelreglan er víst
„innhverfasta" klausturreglan i kristni.
Utveggir eru úr múrsteini og bogadregin
form þaksins eru endurtekin eins og sést
á myndinni.
SKÓLI í Stavanger. Arkitektar: Arbeidsgruppen Hus. Hér er ekki hefðbundin skólabygg-
ing, það er Ijóst. Steiner-hreyfingin hefur byggt hér einn af sínum Waldorf-skólum og
þar hefur sannarlega verið tekið mið af fortíðinni með nýstárlegum hætti. Hér er
burstabæjarstíllinn enn á ferðinni og vitaskuld á hann sínar rætur í norskum jarðvegi
og stendur víða traustum fótum, til dæmis í gömlum bryggjuhúsum sem snúa burstun-
um fram. Það sérkennilega er hér, að arkitektarnir láta hvern stafn sveigjast inn á við;
jafnframt er þakið látið sveigjast út um miðjuna. Það er eiginlega því líkast að þessir
stafnar standi með opinn faðminn og bjóði mann velkominn, enda var það vfst meining-
in. í Ijósi úrkomunnar í Stavanger gæti sýnst nokkur bjartsýni í timburklæðningunum;
tiarna er meira að segja unnið með einskonar reisifjöl, svo sem lengi vel tíðkaðist á
slandi. En vatnsvarinn timburveggurinn er aðeins ytra byrði. Síðan kemur holrúm og
einangraður innri veggur. Þessi skólabygging er kannski athyglisverðust í Ijósi þess
hvernig hægt er aö vinna innan ákveðinnar hefðar, en samt á nýstárlegan hátt.
AKER Brygge í Osló. Þar til nýlega þótti
Osló fremur daufleg borg, einkum með
tilliti til næturlífs. En hún er það ekki leng-
ur; þar er allt sem býðst annarsstaðar í
borgum. Miðborg Oslóar hefur einnig yfir
sér virðuleika og þar hefur ekki teljandi
verið farið offari í krafti olíuauðsins. Þó
þykir mörgum að nýr viðskiptakjarni í há-
hýsum fari ekki sem bezt. Annað mál er
með kjarnann Aker Brygge sem arkitektinn
Niels Torp á heiðurinn af. Tímaritið The
Architectural Review telur hann eitt af því
bezta sem hægt sé að benda í nýbygging-
um gamalla borgarhluta, sem ævinlega
þykir mikið vandaverk. Miðhluti Oslóar -
gamla Kristjanía- er dæmigerð Evrópuborg
þar sem húsin meðfram götunum mynda
samfelldan vegg. Því miður er myndin
hvorki góð né lýsandi, en hér hefur Niels
Torp unnið nútímalegt verk og „allt á -
mannlegum skala“ segir tímaritið, „svo
ekki hefur verið betur gert á þesari öld“.
Hér hefur verið byggt yfir margháttaða
starfsemi og um leið tekizt að halda svip-
móti sem fellur að umhverfinu.

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 25. JANÚAR 1997 13