Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1997, Blaðsíða 9

Eldar í skógi
ÚTILISTAVERKIÐ Þrír eldar eftir
Huldu Hákon var vígt í bænum Vefsn
í Nordland-fylki í Noregi fyrr í sumar.
Verkið er eitt 33 verka sem listamenn
um heim allan voru beðnir um að vinna
fyrir jafnmarga bæi í fylkinu, sem er
syðsta fylkið í Norður-Noregi en heim-
skautsbaugur liggur um fylkið sunnan-
vert. Hugmyndin að umhverfislista-
verkefninu kviknaði á ráðstefnu um
myndlist sem haldin var í Nordland
árið 1988. Tilgangur með verkefninu
er bæði sá að kynna samtímamyndlist
fyrir íbúum svæðisins sem og að vekja
athygli myndlistarheimsins á Noregi.
Verk Huldu Hákon hefur verið í vinnslu
sl. 3 ár og er það 29.
í röð verka sem fylkið
getur stært sig af í
framtíðinni, en meðal
þátttakenda í verkefn-
inu eru listamenn á
borð við Tony Cragg,
Anthony Gomley og
Per Kirkeby.
Hulda segir að þetta
sé í fyrsta sinn sem
hún vinnur útilista-
verk og að vinnan hafi
verið sérlega ánægju-
leg vegna þess að hér
hafi ekki verið um
samkeppni að ræða
heldur hafi henni ein-
faldlega verið boðið
að vinna verk fyrir
bæjarfélagið, það hafi
svo verið hennar að
gera tillögu að verki og velja því stað.
„Ég kaus að staðsetja verkið í skógi
við afskiptan árbakka ekki Iangt frá
aðalgötu bæjarinns. Þetta var svæði
sem fólk hafði áður gengið í gegnum
og mig langaði til að gefa því færi á
að staldra við og virða fyrir sér lista-
verk á þessum rólega og rómantíska
stað,“ segir Hulda.
Eins og titillinn gefur til kynna þá
er verkið samsett úr þremur eldum,
steyptum í ryðfrítt stál, sem síðan eru
málaðir gylltir. Umhverfis eldana leika
blá blóm í grasinu og mismunandi setn-
ingar hafa verið grafnar í átta af gang-
stéttarhellunum sem mynda bogalaga
stíg um svæðið.
Hvert liggur þessi leið? Hvaðan kem-
urðu? Er þetta fyrsta heimsókn þín
hingað? Væntirðu einhvers? Spurning-
ar sem hægt er að leggja a.m.k. tvenn-
an skilning í, annars vegar sem spurn-
ingar hnýsins heimamanns í garð ferða-
langsins og hins vegar sem tilvistarleg-
ar vangaveltur. Hulda segir tiltölulega
einfalda táknræna
merkinu búa að baki
verkinu og hún kjósi
því að segja sem
minnst um það sjálf,
það sé áhorfandans að
leggja sinn skilning í
verkið.
Þátttaka áhorf-
andans í verkinu
Vinnan að verkinu
kemur í beinu fram-
haldi af sýningu sem
Hulda hélt á Kjarvals-
stöðum árið 1993.
Þessi sama sýning fór
til Berlínar og til Nor-
egs hélt Hulda á leið
heim úr þeirri ferð til
að kanna aðstæður í
Vefsn. Eldtungurnar,
gular og rauðar, og bláu blómin sem
þar voru unnin í sement og síðan máluð
voni henni því ofarlega í huga.
í verkum Huldu Hákon hafa okkur
birst staðlaðar fígúrur, karl- og kvení-
myndir, en hún segir að engar mann-
eskjur sé að finna í verkinu Þrír eldar
vegna þess að sér finnist áhorfandinn
vera „fólkið“. Áhorfandanum er ætlað
HVAÐ hefurðu verið hér lengi?
VERKIÐ Þrír eldar eftir Huldu Hákon.
Morgunblaðið/Einar Falur
VERKIÐ á fyrstu vinnslustigum. Hulda
Hákon vann frummynd verksins hér heima.
að vera hluti af verkinu rétt eins og
verkið er hluti af umhverfinu. Með
áhorfandann að leiðarljósi lét hún því
koma fyrir bekk við verkið, bekk sem
tilheyrir skóginum en er samt þarna
fyrir „fólkið“ að njóta verksins í ró og
næði.
„Það hefur flækst fyrir mér þegar
ég vinn að sýningum þar sem hvert
verk styður annað að mér hefur fund-
ist einstök verk missa eitthvað af merk-
ingu sinni þegar þau eru tekin úr því
samhengi. Verkið Þrír eldar er að þessu
leyti ólíkt fyrri verkum mínum þar sem
að er varanlegt í samsetningu sinni.
framhaldi af þessu hef ég velt því
fyrir mér hvort listaverkið eigi að geta
staðið eitt undir sjálfu sér eða hvort
það þarfnist einhvers í umhverfinu til
að styðja sig við,“ segir Hulda.
Öllum finnst sitt verk best
Hulda bendir á að nútímamyndlist
hafi verið lítt kynnt í Nordland-fylki
til þessa en með því að færa heimslist-
ina inn á gafl til fólks, eins og hér
hefur verið gert, hafi almenningur
þurft að taka afstöðu til listarinnar.
„Ég hef það eftir aðstandendum verk-
efnisins að íbúum í hveiju bæjarfélagi
finnist sitt verk vera langbest. Þetta
upplifði ég sjálf við vígslu verksins þar
sem fólk kom og sagði mér að þetta
verk bæri af öðrum. Það er þessi díalóg-
ur við áhorfandann sem mér finnst svo
skemmtilegur, þegar ég finn að ég er
partur af umhverfinu sem listamaður,"
segir Hulda.
Verkið var lengi í vinnslu. Hulda
vann frummyndina sjálf hér heima en
verkið var svo steypt í ryðfrítt stál í
verksmiðju í nágrenni borgarinnar og
reyndist það talsvert flókið svo að á
endanum var hver logi steyptur fyrir
sig og síðan raðaði Hulda þeim saman
aftur í eldana þijá. „Vinnsluferlið hefur
verið erfitt að því leyti að ég er vön
að vinna allt sjálf en þarna þurfti ég
að treysta á aðra og það var óþægilegt
að finna að verkið var ekki algjörlega
í mínum höndum. Ég er mjög ánægð
með útkomuna en þetta tók ansi langan
RÝNT í logann. Listamaðurinn meðal sér-
fræðinga í Noregi.
ÞEGAR logarnir höfðu verið steyptir í stál
var þeim raðað upp að nýju í eldana þrjá.
tíma.“ Hún segir faglega hafa verið
staðið að allri framkvæmd. í upphafi
var henni falið verkefnið af þremur
listfræðingum, forstöðumönnum lista-
safnanna í Helsinki og í Heine Onstadt
í Noregi og sjálfstætt starfandi þýskum
listfræðingi. Þá hafi ýmsir fagmenn
komið að tæknilegri útfærslu verksins,
m.a. verkfræðingur frá fylkinu, for-
vörður, málari og garðyrkjustjóri bæj-
arinns sem hefði t.d. stungið upp á því
að tvær tegundir blárra blóma, önnur
sem blómstraði að vori og hin síðsum-
ars, yrðu gróðursettar á svæðinu til að
lengja þann tima sem verkið stæði í
fullum skrúða.
Verkefninu lýkur í haust og þá verð-
ur gefin út sérstök vegahandbók sem
sýnir staðsetningu verkanna auk þess
sem Gyldendal forlagið vinnur að út-
gáfu bókar um verkefnið þar sem list-
fræðingur fjallar um hvert og eitt verk
auk þess sem íbúar staðanna lýsa skoð-
un sinni á listaverkunum. Nordland-
fylki hefur því verið tryggður sinn stað-
ur í myndlistarumhverfinu.
MYNDLIST AUGNABLIKSINS
Um helginq hefst sýningin ON lceland 1997 í Ný-
listasafninu þar sem sýnd eru verk myndlistarmanna
sem vinng í tímatengda mióla. HULDA STEFÁNS-
DOTTIR kynnti sér dagskrána og talaói vió Hannes
Lárusson sem haft hefur umsjón meó verkefninu.
ALÞJÓÐLEG gerninga- og
myndbandahátíð verður
opnuð í Nýlistarsafninu,
Vatnsstíg 3b, og í MÍR
salnum, Vatnsstíg 10, í
dag kl. 14. Hátíðin ber
heitið ON Iceland 1997
og er víðamesta verkefni
sinnar tegundar sem sett hefur verið upp
hérlendis. Viðburðir helgarinnar marka
upphaf hátíðarinnar sem stendur
yfir til loka næsta mánaðar en í
ágúst opna sýningar nokkurra þátt-
takenda á Listasafni íslands, á
Kjarvalsstöðum, í Norræna Húsinu
og í Gallerí 20 fermetrum í kjallara
Vesturgötu lOa.
Hannes Lárusson, myndlistamað-
ur, hefur aðalumsjón með fram-
kvæmd hátíðarinnar. Hann segir
undirbúning hafa staðið yfir sl. 4 ár og að
það hafi verið styrkur frá Norræna Menn-
ingarsjóðnum sem gerði það að verkum að
þetta stóra verkefni varð að veruleika.
Hátíðin sem nú hefst ferðast til Danmerkur
og Noregs á næsta ári. Að sögn Hannesar
er hér á ferðinni samnorrænt verkefni með
alþjóðlegu yfirbragði og þátttakendurnir
koma víða að, frá Evrópu, Bandaríkjunum,
Kanada auk Norðurlandanna.
„Sýningin fjallar um list tengda tíma og
hreyfingu sem bæði er tjáð með tímatengd-
um miðlum, þar sem tækni og mynd renna
saman í ljósmyndinni og afleiddri tækni
hennar eins og myndbandsins og tölvunar,
sem og hefðbundnari miðlum eins og málar-
alist,“ segir Hannes. Tíminn birtist því
bæði í sögulegu samhengi og í atburði
augnabliksins. „Þessi tvö hugtök, tími og
hreyfing, tilheyra nútímamyndlist-
inni alveg sérstaklega. Það er ekki
fyrr en á síðari hluta þessarar aldar
sem hreyfíng verður eðlilegur hluti
myndlistarinnar," segir Hannes.
Hann telur listræna innsýn í tækn-
ina vera samfélaginu lífsnauðsyn-
leg. „Listamenn í dag nýta sér
tæknina til að tjá sameiginlega vit-
und, til að sýna fólki með einhverj-
um hætti hvemig það er að vera til. Hluti
tilvistarvitundarirmar er glíman við tæknina
og ég held að þó að þessi tegund listar sé
oft ruglingsleg og tilviljunarkennd á yfír-
borðinu þá sé afar mikilvægt að fólk kynn-
ist henni,“ segir Hannes.
ON Iceland 1997 er ætlað að vekja at-
hygli á vanda myndrænnar framsetningar
og veita íslendingum innsýn í meðför er-

iceland
1997
Jk 5< il
3
.íV
SÆNSK-AMERÍSKA listakonan Alexandra Kostrubala sýnir innsetningu og mynd-
bandsverk í Nýlistasafninu um næstu helgi.
lendra listamanna á tímatengdu formi
myndlistar. „Markmiðið var ekki að vera
með heimsfræga myndlistamenn þó að
meðal þátttakenda séu margir meistarar
þessa listforms sem náð hafa að beygja
tæknina undir vitund sína. Miklu fremur
var áhersla lögð á að sýna áhugaverð verk
sem annað hvort hafa ekki verið sýnd áður
eða eru gerð sérstaklega fyrir sýninguna,"
segir Hannes. Sýningin spannar verk ungs
fólks sem er að stíga sín fyrstu skref í
myndlistinni í bland við ýmsa gamalgróna
listamenn. Nýlistasafnið verður tilraunar-
vettvangur yngra myndlistafólks þar sem
sýndir verða gjörningar ojg myndbandsverk
en sýningar Listasafn Islands, Kjarvals-
staða og Norræna Hússins verða með form-
legri hætti. „Ég held að samsetning þekktra
og lítt þekktra listamanna skapi fijóan vett-
vang. Ólíkum áherslum er teflt saman þar
sem sameiginlegt markmið er myndræn
tjáning,“ segir Hannes. „Erfítt er að meta
hvort árangurinn er slæmur eða góður,
enda er það hið raunverulega vandamál
áhorfandans, en burtséð frá því má fullyrða
að listamennirnir eru allir að tjá sig með
heiðarlegum og sem fyllstum hætti. Svona
eru myndlistamenn að tjá sig í dag.“
Fischli & Weiss og Thomas
Hiiber á Listasafni íslands
Á Listasafni íslands opna tvær sýningar
þriggja svissneskra listamanna þann 23.
ágúst n.k. Sýning myndlistartvíeykisins
Peter Fischli og David Weiss og sýning á
verkum Thomasar Hubers. Fischli og Weiss
eru vel þekktir myndlistarmenn í Evrópu
jafnt sem vestanhafs. Þeir hafa áður haldið
sýningu hérlendis fyrir 15 árum en verkin
sem þeir sýna nú munu vera áþekk verkun-
um sem þeir sýndu sem fulltrúar þjóðar
sinnar á síðasta Biennal í Feneyjum. Verk
þeirra má kenna við ofurraunsæi. Umbúðir
og rusl er unnið í plast á afar raunsæjan
hátt sem síðan eru sett fram sem skúlptúr-
ar. Thomas Hiiber lítur á málverkið sem
eins konar sýndarveruleika, að mynd sé
ekki hlutur heldur staður. Uppruni lista-
verksins og afdrif þess eru honum hugleik-
in og hann á sér þá háleitu hugsjón að list-
in geti átt þátt í að breyta lífi fólks. Það
er myndlistarmaðurinn Helgi Þorgils Frið-
jónsson sem hefur milligöngu um komu
listamannanna hingað til lands en hann
kemur einnig að skipulagningu námskeiðs
eða sumarháskóla, „Seminar on Art,“ sem
markar lok ON Iceland 1997 og unnið er
í samvinnu við Myndlista- og Handíðaskóla
íslands og Háskóla íslands.
Á Kjarvalsstöðum verður sýning á verk-
um Vestur-íslenska myndlistamannsins
Arni Haraldssonar og bandaríkjamannsins
David Askevold. Arni vinnur með miðil ljós-
myndarinnar en David er af fyrstu kynslóð
bandarískra hugmyndalistamanna og vinn-
ur með texta, ljósmyndir og á myndbönd.
Sýningin á Kjarvalsstöðum hefst 16. ágúst.
ÚR myndbandsverki Hafdísar Helgadóttur sem sýnt verður síðustu sýningarhelgina í
Nýlistasafninu, 9. ágúst nk.
HLYNUR Hallsson sýnir myndbandsverk í Nýlistasafninu um helgina.
Sama dag opnar sýning á verkum Robins
Pecks í Gallerí 20 fermetrar. Peck er kana-
dískur myndlistarmaður og rithöfundur sem
þekktur er fyrir greinaskrif sín og mynd-
listagagnrýni. Hann er jafnframt einn af
fyrirlesurum sumarháskólans. Myndlist
hans er unnin út frá jarðfræði og stein-
gervingum og viðfangsefnið er saga jarðar-
innar. Þá opnar í Norræna Húsinu, þann
23. ágúst, sýningar dönsku myndlistakon-
unnar Elle-Mia Hansen, Urs Liithi frá Sviss
og James Grahams frá Kanada. Elle-Mia
Hansen vakti athygli í heimalandi sínu fyrir
verk unnið með leisergeislum sem hún gerði
árið 1995 og kallaði Friðarskúlptúr. Urs
Liithi er einn brautryðjandi ljósmyndalistar-
innar og sýnir hér gríðarstórt verk samsett
úr fíölda ljósmynda. James Graham tilheyrir
yngri kynslóð kanadískra listamanna og
vinnur samkvæmt póst-módernískri kerfís-
greiningu í myndsköpun sinni og málverk
hans fela í sér sögulegar tilvísanir.
Fjöldi alþjóólegra
listamanna
í Nýlistarsafninu um helgina verða verk
eftir Anneé Olofsson, Birgit Johnsen og
Hanne Nielsen, Helgu Óskarsdóttur, Krist-
rúnu Gunnarsdóttur, Ráðhildi Ingadóttur,
Takeshi Kagami, Malin Hillberg, Martin
Nordström, Steingrím Eyfjörð Kristmunds-
son, Arnfínn R. Einarsson og Tómas Ponzi,
Jaqueline H. To og Kristinn G. Harðarsson.
Gjörninga flytja Asta Nilsson-Rawdan,
Hlynur Hallsson, G. R. Lúðvíksson, Simina
Astilean og Dorinel Marc, Rune Fjord Jenss-
en og gjörningahópurinn ne + plus ultra
sem einnig verður í MÍR salnum auk þeirra
Hildar Jónsdóttur og Valborgar Salóme
Ingólfsdóttur.
Sýningar í Nýlistasafninu og í MÍR-saln-
um verða aðeins opnar um helgar en þeim
líkur sunnudaginn 10. ágúst. Ein undan-
tekning mun þó vera gerð þriðjudaginn 29.
júlí þegar írski listamaðurinn Alaster Mac-
Lennan flytur 12 tíma langan gerning í
Nýlistasafninu.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 26. JÚLÍ 1997
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 26. JÚLÍ1997 9