Lesbók Morgunblaðsins - 09.08.1997, Blaðsíða 13

SONGVERK
í SKÁLHOLTI
Sumri hallar senn í Skálholti og síðustu listamenn sumars-
ins hefja upp raust sína á rótgrónum Sumartónleikum í
Skálholtskirkju í dag. ÖRLYGUR STEINN SIGURJÓNSSON
heimsótti flytjendurna í Skálholt og ræddi við þá.
Morgunblaóió/Arnaldur
„AF NÆGRI tónlist er að taka frá 13. og 14. öld.“ Agnethe Christensen og Poul Hoxbro
á Sumartónleikum Skálholtskirkju.
TJARNARKVARTETTINN er á áttunda starfsári sínu og flytur meðal annars ný lög eftir
íslensk tónskáld um helgina.
UMARTÓNLEIKUM Skálholts-
kirkju fer að ljúka og í dag
rennur upp fimmta og síðasta
tónleikahelgi sumarsins.
Á dagskránni eru sönglög
frá tólftu öld til vorra daga,
veraldleg og kirkjuleg og sjá
tveir tónlistarhópar um flutn-
inginn. Dagskráin hefst í dag kl. 14 í Skál-
holtsskóla með erindi danska pípu- og slag-
verksleikarans Poul Hoxbro um viðhorf mið-
aldakirkjunnar til tónlistar og tónlistarmanna
og að því loknu kl. 15. syngur Tjarnarkvartett-
inn í Skálholtskirkju.
Ekkert hlé
Tjarnarkvartettinn er blandaður kvartett
skipaður tvennum hjónum úr Svarfaðardal,
þeim Kristjönu Arngrímsdóttur og Kristjáni
Hjartarsyni og Rósu Kristínu Baldursdóttur
og Hjörleifi Hjartarsyni. Þau starfa nú sitt
áttunda starfsár og voru sammála um að dag-
skrá helgarinnar væri ekki sú erfiðasta á ferl-
inum, þó að vænn hluti efnisskrárinnar væri
tiltölulega nýr en umgjörð tónleika sem þess-
ara væru þau síður vön og því þyrftu þau að
setja sig í viðeigandi stellingar. „Aðstæðurnar
eru krefjandi, til að mynda er hvorki hlé á
flutningi okkar né klapp milli laga og því
þarf gríðarlegt úthald í svona dagskrá," segir
Rósa Kristín sem syngur sópranrödd. Þau
segja undirbúninginn við samsetningu efnis-
skrárinnar hafa farið fram á þeim nótum að
þau tóku saman allt sem þau hafa sungið
þessu li'kt og völdu síðan úr þau lög sem til
greina komu. „Með smáviðbót við það sem
eftir stóð gátum við síðan útbúið efnisskrá
sem myndaði heilan þráð.“ Uppistaðan í efnis-
skránni eru Maríusöngvar og iðrunar- og yfir-
bótarsöngvar auk nýrri tónlistar og að end-
ingu flytja þau Bach. „Um helgina flytjum
við nokkur ný lög eftir Atla Heimi Sveinsson,
Hróðmar Sigurbjörnsson og Heimi Sindrason
og nýja útsetningu á Miskunna þú mér mildi
Guð eftir Hildigunni Rúnarsdóttur, en við
höfum látið útsetja talsvert fyrir okkur í gegn-
um árin.“ Tjarnarkvartettinn hefur einatt
sungið undirleikslaust og segja þau hjón að
kvartettformið sé erfitt þar sem aðeins sé ein
rödd úr hveijum raddflokki. „Við lærum hvert
sína rödd fyrst og hittumst síðan öll og æfum
saman, bæði innbyrðis og tvær og tveir.“
Dýrmæt vika i Skólholti
Það leynir sér ekki hversu ánægð hjónin í
Tjarnarkvartettinum eru með það næði sem
gefst til æfinga í Skálholti, en þau segja að
það sé sjaldgæft að fá slíka aðstöðu. „Við
vinnum öll fulla vinnu og ekki óalgengt að
æft sé undir miðnættið og sungið um sveitir
á þeytingi. „Það er dýrmætt að fá viku í Skál-
holti til æfinga og sjaldgæft að fá slíka að-
stöðu og vonandi skilar það sér á tónleikun-
um,“ segir Kristján bassi og hin taka undir
og tjá þakklæti til gestgjafa sinna í Skálholti.
Tjarnarkvartettinn hefur ekki verið við eina
fjölina felldur í tónlistarvalinu, því hann hefur
fengist við djass- og dægurlög auk kirkjulaga
og madrígala. Þá hefur kvartettinn sungið inn
á tvær geislaplötur og haldið tónleika heima
og heiman.
Að loknum söng Tjarnarkvartettsins í dag
heíja þau Poul Hoxbro og Agnethe Christen-
sen flutning sinn á Maríusöngvum frá miðöld-
um.
Agnethe Christensen og Poul Hoxbro hafa
sérhæft sig í miðaldatónlist og stofnuðu árið
1992 tónlistarhópinn ALBA. Agnethe nam við
Konunglega tónlistarháskólann í Kaupmanna-
höfn og við Schola Cantorum í Basel í Sviss.
Hún hefur lagt sérstaka áherslu á endurreisn-
ar- og barokktónlist og m.a. tekið þátt í upp-
færslum á barokkóperum með Malgiore, Will-
iam Christie og Reinhard Goebel. Agnethe er
gestakennari í barokksöng við Tónlistarhá-
skólann í Malmö og syngur með barokksöng-
hópunum Concert Spirituale og AURORA.
Poul Hoxbro nam blokkflautuleik við Tón-
listarskólann á Fjóni þar sem hann sjálfur
kennir í dag. Hann hefur m.a. kannað þjóð-
lagatónlist Perú og Bólivíu og sérhæft sig í
miðaldatónlist og lagt áherslu á útsetningar
á tónlist tímabilsins fyrir pípu og slagverk.
Agnethe og Poul hafa víða komið fram og
fengið til liðs við sig þekkt tónlistarfólk s.s.
Dan Laurin, blokkflautuleikara, Pia Hansen,
mezzósópran, og Helen Davies, miðaldahörpu-
leikara. Agnethe verður fyrst fyrir svörum er
þeirri spurningu er varpað fram hvað sé eink-
um heillandi við sönglög sem samin voru í
Evrópu um það ieyti er íslendingasögurnar
voru ritaðar. „Lagahöfundarnir skrifuðu lítið
niður á blað þannig að það gefst færi á að
spinna út frá þeim,“ segir hún. Að auki finnst
mér gott að geta notað þann bakgrunn sem
ég hef í flutningi á sænskum alþýðulögum."
Þau segja að margir flokkar tónlistar séu til
frá miðöldum og að af nógu sé að taka, eink-
um þegar komi fram á 13. og 14. öld. „Flutn-
ingur á þessari tónlist fer vaxandi og áheyr-
endahópur okkar er ótrúlega breiður," segir
Poul. „I mörgum lögunum eru grípandi við-
lög, sem hægt er að læra á staðnum og við
setjum okkur gjarnan í mismunandi stellingar
á tónleikum. Við höfum stundum notað magn-
ara á flauturnar, sem eru ekki kraftmiklar
að upplagi. Eitt skiptið höfðum við lélegan
hljóðmann sem keyrði heldur betur upp kraft-
inn svo að flautan yfirgnæfði allt.“ Þó að
flutningur miðaldatónlistarinnar gangi að
verulegu leyti út á spuna er langt í frá að
Poul og Agnethe leggi misjafnlega út af lag-
línu frá einu skipti til annars. Þau segja að
flutningur þeirra sé frekar sú niðurstaða sem
fáist af yfirlegu yfir ýmsum möguleikum sem
séu fyrir hendi þannig að áheyrandi heyrir
ekki nema blæbrigðamun frá einu skipti til
annars. „En auðvitað er útilokað að flytja
sama lagið eins tuttugu og fimm sinnum,"
segir Poul.
Á morgun, sunnudag, kl. 15 verða tónleik-
ar Poul Haxbro og Ágnethe Christensen
endurteknir og kl. 17 hefst messa í Skálholts-
kirkju. Tónlistarflutningur Tjarnarkvartetts-
ins hefst í kirkjunni kl. 16.40 og þá flytur
hann stólvers eftir síra Einar Sigurðsson í
Eydölum í útsetningu Hildigunnar Rúnars-
dóttur, tónskálds. I messunni flytja einnig
Poul Hoxbro og Agnethe Christensen Maríu-
söngva eftir Hildegard von Bingen.
Boðið er upp á barnagæslu í Skálholts-
skóla og kaffiveitingar seldar í skólanum.
Aðgangur er að venju ókeypis og allir hjartan-
lega velkomnir.
VIKINGAORATORIA EFTIR NILS LINDBERG FRUMFLUTT
Bergþór Pólsson
í aðalhlutverki
BERGÞÓR Pálsson baríton syngur aðalhlut-
verkið á móti Önnu Eiding í viðamikilli vík-
ingaóratóríu eftir sænska tónskáldið Nils
Lindberg, sem frumflutt verður næstkom-
andi fimmtudag undir beru lofti við Sögu-
safnið í Stokkhólmi. Nefnist óratórían
Runkárlek og taka Norðurlöndin höndum
saman um að hleypa þessu verkefni af stokk-
unum. Óratórían er samin fyrir kór, hljóm-
sveit og einsöngvara og eru flytjendur alls
tvö hundruð. í verkinu er blandað saman
sinfónískri tónlist, djassi, þjóðlagahefð Dal-
anna og mörgu öðru.
Inntak verksins lýtur að tímamótum
kristni og heiðni um árið 1000. Bergþór
Pálsson hefur tekið þátt í æfingum í vetur
og syngur hlutverk manns sem fer til ís-
lands. „Ástæðan fyrir því að ég var valinn
er líklega sú að forsvarsmönnum sýningar-
innar hefur þótt við hæfi að fá íslenskan
mann til þess,“ sagði Bergþór. „Þarna bland-
ast saman ýmsir stílar eins og ,jojk“ en það
er ákveðinn söngstíll frá Noregi. Svo er
þarna ein söngkona sem kallar á kýrnar
sínar með þjóðlegum hætti með því að syngja
ákveðin stef á háum tónum svo fátt eitt sé
nefnt.“ Bergþór stundaði leiklistarnám í
vetur í Englandi og æfði með flytjendum í
Stokkhólmi um helgar þegar hann kom því
við. Tónskáldið lauk ekki við verkið fyrr en
nú fyrir skömmu svo að Bergþór fékk sitt
hlutverk í smáskömmtum eftir því sem
samningu verksins vatt áfram.
í tilefni af því að Stokkhólmur er menn-
ingarborg Evrópu 1998 er ætlunin að flytja
Runkárlek á vatninu milli konungshallarinn-
ar og óperunnar næsta sumar og er því
búist við að kostnaður við uppfærsluna
hækki til muna en sem stendur hleypur
hann á tugmilljónum.
Ljósmynd/Eva Cederstam
BERGÞÓR Páisson og Anna Eiding í hlutverkum sínum í víkingaóratóríunni Runkárlek
eftir Nils Lindberg, sem frumflutt verður í næstu viku.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 9. ÁGÚST 1997 1 3