Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.1999, Blaðsíða 11

LJÓÐRÝNI
SINDRI FREYSSON
DAGSKRÁ
KVÖLDSINS
Lærðu kærleikann í sjónvarpinu
kysstust á þrjátíu tommu ofurskermi og
elskuðust milii auglýsingahléa
Nei, kysstust á milli auglýsinga
og elskuðust í sjónvaipinu
inni í ofurstorminum eftir útsendingu
Nei, sátu kyrr, skiptu um rás
ofurróleg og snertust aidrei
Tvöfeldnin er mikilvægt þema í nýrri ljóðabók Sindra Freyssonar sem heitir
harði kjarninn (njósnir um eigið líf). Nafn hennar bendir í tvær áttir, að því er
virðist, sem vísar aftur til þess að bókin er í raun tvöfóld í roðinu: á hverri opnu
birtast tveir textar, ljóð á hægri síðu og svo útdráttur úr því á vinstri síðu - harði
kjarninn. Mörg ljóðanna lýsa svo tvöföldu lífi á einhvern hátt með vísun til
svikseminnar sem einkennir veruhátt hluta í heimi þar sem enginn veit hvenær
þeir eru uppranalegir (framgerð) og hvenær fölsun (eftirgerð) eða jafnvel sitt
eigið myndlíki (eftirgerð af eftirgerð). í Ijóðinu Og borgin brosir er einmitt gefið
til kynna að tvöfeldnin sé margföld. Borgin er tilbúningur okkar sem erum
draumavélar, segir í ljóðinu en fyrra erindið hljómar svona:
Við erum draumavéiar
en fáum fríá daginn
á kvöldin fljóta hins vegar
laumulegir vegfarendm•
iniJJi sunda og kaffihúsa
í borginni sem við búum til
Þar hittum við vini okkar og óvini
í birtu sem reikna má með neðansjávar
oggöngum á næturnarhjá líkkistu Mjallhvítar
undrandi á að fegurðin sé orðin svo dýr
Hér er ekki einu sinni að finna hin hefðbundnu mörk draums og vöku heldur
hefur veruleikinn gufað upp einhvers staðar á mörkunum, hann er ekki til staðar,
það er engin frummynd, bara fljótandi, óafvitandi tákn; vaka okkar er sofandi
draumur. I seinna erindinu glittir þó í harðan kjarnann í gegnum gömul tákn,
„myglu ódýrra sagna / um hrylling, dráp og kvalir“.
Þetta ástand myndlíkisins, þar sem frummyndin (veruleikinn) hefur tapast og
táknin vísa aðeins á sjálf sig, hefur verið kennt við ofurveraleika. Ljóðið sem birt
er hér að ofan, Dagskrá kvöldsins, er skemmtileg útlegging á þessu ástandi sem
er afsprengi hinnar vélrænu endurframleiðslu á veruleikanum.
Sjónvarpskynslóðin virðist hafa misst tengsl við umhverfi sitt og horfið inn í
ofurveruleika sjónvarpins. Hugmyndin tekur á sig aðra og jafnvel enn skýrari
mynd í ljóðinu Fólk á ferð þar sem segir: „Dag einn verðum við öll / búin
innbyggðu sjónvarpi / og höfum einskis að sakna / þurfum ekki að sofa“.
Fleiri ljóð bókarinnar tjá þessa fjarlægð milli manns og veraleika, og einnig á
milli fólks. Svo virðist sem tæknin hafi komið upp á milli manna, hún virðist skera
á tengsl okkar í milli frekar en að auðvelda þau eins og ætlunin var. „Símsvarinn
þinn er ráðgáta,“ segir í einu ljóði. „Skilaboðin breytast nær / daglega eftir
voninni um / nýjan elskhuga sem / kann að nota / þetta alræmda tæki / Röddin er
aldrei eins / En tónninn í lokin / er alltaf jafn kaldur og / skurðhnífur yfir
barkann" (Símsvarinn).
En þrátt fyrir allt leynast hólf í veruleikanum þar sem við erum enn óhult.
Ljóðið Stór eyru heyi'a fátt hljómar þannig:
Við útvarpshúsið í Efstaieiti
er gríðarstórt eyra og sperrír sig
upp í himininn til að heil þjóð
geti heyrt fjarlægt muidrið í
stiúðsherrum, lokkandi sönglið
í mambókóngum og grátkór
þeirra sem tapa. Þetta hvíta,
síhlerandi eyra greinir þó aldrei
bylgjumar afástarleik okkar
í Vesturbænum eða hinstu frásögn
kvöldsögumannsins
ÞRÖSTUR HELGASON
UÓSMYNDA-
SAMKEPPNI
Framkvæmdastjórn Árs
aldraðra, Lesbók Morg-
unblaðsins og Hans Pet-
ersen standa saman að
ljósmyndasamkeppni,
sem kynnt var í Lesbók
26. júní sl. Yfirskriftin
er: Lífið orkan og árin.
Myndirnar mega vera
hvort sem er svarthvítar
eða í lit, en frestur til að
skila rennur út 15. sept-
ember. Aðild Lesbókar
felst í að birta verð-
launamyndirnar, en
þrenn verðlaun eru í
boði, sem Hans Petersen
veitir. l.verðlaun eru
Canon EF linsa að verð-
mæti 68.900 kr., 2.og 3.
verðlaun eru filmur
ásamt framköllun að verðmæti 42.200. Viðfangsefnið er líf og starf aldraðra og
hugmyndin er að brjóta upp hefðbundar hugmyndir um aldrað fólk og stöðu þess í
þjóðfélaginu. Minnt er á, að þátttakendur sendi myndir sínar til Lesbókar Morgun-
blaðsins, merktar dulnefni, ásamt lokuðu umslagi þar sem fram kemur rétt nafn
höfundar. Utanáskriftin er: Lesbók Morgunblaðsins. Ár aldraðra - ljósmyndasam-
keppni. Kringlunni 1, 103 Reykjavík.
SIGURVEIG
JÓNSDÓTTIR
HUGSAÐ TIL
ÞEIRRA...
Þegar sólin glampar á laufum
og lækurinn tinar milli steinanna
örmagna af þurrki
- þá hugsa ég til þeirra
sem byggðu þennan stað.
Þegar regnið bylur á þakinu
birkið grætur
og lækurinn hækkar róminn
- þá hugsa ég til þeirra
sem byggðu þetta hús.
Þegar sólin rennur til sjávar
og roðar himin og haf
írökkurkyrrð
- þá hugsa ég til þeirra
sem byggðu
þessa höll sumarlandsins.
Höfundurinn er fyrrverandi fréttastjóri
Stöðvar 2 en hefur nú með höndum
Srstjórn upplýsingamiðlunar hjó
undsbanka.
UNNUR SÓLRÚN
BRAGADÓTTIR
FERSKEYTLAN ER
FRÓNBÚANS...
Sumarkvöldið kyrrt og hljótt
kyssir varir mínar,
framundan er fógur nótt
með freistingarnar sínar
Ljóðin inn um gluggann gá
með gulltónana sína
orðin litrík leika á
ljóðahörpu mína
Og satt er það ég sofna breytt
er sólin tekur völdin,
dreg ég fyrir daginn þreytt
draumagluggatjöldin.
Höfundurinn er skóld í Reykjavík.
RÚNAR KRISTJÁNSSON
í DRANG-
EY
Hér gnærír hún enn þessi eyja,
svo ógurleg virðist hún,
sem Grettir hérgangi sem áður
um geigvæna hamrabrún,
- því Sögunnar kröftugi kjarni
þann kappa í hugsýnir ber
sem Glámsaugun glóandi eltu
og gáldrarnir ofsóttu hér.
Svo stórbrotin er þessi eyja
að allir það fínna og sjá
sem koma og klifa upp bjargið
og kófsveittir brúninni ná,
- sá sigur með ákefð er unnirin
því eyjan er paradís þeim
sem óspilltan elska að líta
hinn íslenska náttúruheim.
Svo magnþrungin er þessi eyja
að orð fá ei brot af því tjáð.
I allt hennar svipmót er saga
með sérstökum frumleika skráð.
Hér náttúran tryggir sér tigin
svo tröllaukinn virðingarsess.
Hér drottnar hin duiramma fegurð
og Drangeyjarjarlinn er hress.
í DRAUMI
NÆTUR
Á bak við dagsins djúpu þögn
býr draumur gleymdrai* nætur,
sem rís á ný með gleðigögn
og gefur ylsins bætur
í hjartarætur!
Sá draumur á sitt eigið mál
við aðfall þein-ar nætur,
það leitar inn í sefa og sál
og sendir ylsins bætur
í hjartarætur!
Það mál á varir berst svo blítt
með brosi í draumi nætur
og andar lífí létt og hlýtt
og leiðir ylsins bætur
í hjartarætur!
Höfundurinn býr ó Skagaströnd.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 14. ÁGÚST 1999 1 1;