Lesbók Morgunblaðsins - 21.08.1999, Blaðsíða 9

ÞEGAR komið er til Keflavíkur leiðir að-
koman umferðina í Hafnargötu, sem
segja má að sé aðalgata miðbæjarins, en
vekur enga athygli fyrir fegurð eða sér-
stæðar byggingar. í Suðurgötu, næstu götu
fyrir ofan, eru hinsvegar nokkur athyglis-
verð timburhús frá fyrrihluta aldarinnar og
er lofsvert að þeim hefur verið haldið við af
umhyggju og virðingu. Þar á meðal er hús-
ið númer 9 við Suðurgötu, sem Keflvíkingar
nefna Veghús. Þetta er svartbikað timbur-
hús með hvítmáluðumn gluggum, rauðu
þaki, tveimur kvistum, en á skúrbygging-
unni sem næst er á myndinni er torfþak.
Þetta hús er staðarprýði þótt ekki sé það
stórt, tæpir 60 fermetrar. Það var byggt
1907 og það gerði Magnús Arnason, sem
lengi bjó í Bolafæti í Ytri-Njarðvík, þar
sem séra Hallgrímur Pétursson bjó um
tíma á Suðumesjaárum sínum. Eftir Magn-
ús bjó sonur hans, Ámi Vigfús skipasmiður
í húsinu, en fyrir allmörgum ámm eignaðist
Sævar Helgason málarameistari Veghús.
Hefur hann og kona hans, Ragnheiður
Skúladóttir, systir Olafs biskups, haldið
húsinu við svo til fyrirmyndar má teljast.
AKREPPUÁRUNUM um miðjan fjórða áratuginn
hófst Guðlaugur Eyjólfsson húsasmíðameistari handa
um húsbyggingu við Suðurgötu 38. Þá vora yfirleitt hvorki
efni né aðstæður til að byggja stórt og nútímafólki finnst
ótrúlegt að stórar fjölskyldur gátu búið í húsum sem nú
era á stærð við tvö herbergi. Sú var einnig stærðin á hinu
uppranalega húsi Guðlaugs; það var 43 fermetrar. Húsið
var endurbyggt og stækkað fyrir nokkram áram, málað
með rauðum lit sem fer vel við hvíta glugga og grindverk.
Eftirtektarvert er að sterkir litir klæða yfirleitt vel lítil
timburhús frá þessum tíma. Síðan 1995 era eigendur húss-
ins Halldór Halldórsson og Þorgerður Viðarsdóttir.
◄
FLJÓTT á litið gæti virst að húsið Suðurgata 1 sé eitt af
þessum litlu, bárujámsklæddu íbúðarhúsum frá fyrstu
áratugum aldarinnar. En svo er ekki. Keflvíkingar kalla
þetta hús Báruna og nafnið er til komið vegna þess að
Sjómannafélagið Báran, sem stofhað var 1906, byggði
húsið. Ekki þó til fundarhalda, heldur sem pakkhús, því
Sjómannafélagið Báran kom á fót pöntunarfélagi og
þurfti þessvegna á pakkhúsi að halda og því hlutverki
gengdi húsið til 1920. Þá keyptu húsið bræður tveir af
Miðnesi, Sigurður og Jón Guðmundssynir. Báðir vora
þeir fjölskyldumenn og þótti ágætlega rúmt um fjöl-
skyldumar tvær í húsinu, enda var það 42 fermetrar.
m-
SUÐURGATA 5 er
reisulegt íbúðarhús,
byggt á háum kjallara og
með háu risi. Það er eins
og fleiri gömul hús í
bænum rauðmálað með
hvítum gluggum og
handriðum og skerpt á
andstæðunum með
svörtu þaki og kjallara
sem virðist að mestu of-
anjarðar. Eins og útlitið
ber með sér hefur þetta
hús átt sitt breytinga-
skeið, en breytingamar
hafa verið gerðar af
smekkvísi og í takt við
það upprunalega, sem
Jón Páll Friðmundsson
málarameistari byggði
1924. Grannflötur þess
húss var 62 fermetrar,
en eftir endurbyggingu
og stækkun 1987 sem
Þorbjörg dóttir Jóns og
eiginmaður hennar,
Eyjólfur Eýsteinsson
(Jónssonar ráðherra)
stóðu að er stærðin kom-
in upp í 79 fermetra. Þau
búa nú í húsinu.
IXEFLAVÍK fær prik fyrir þessa skreytingu sem jafnframt gæti
IXnýzt til þess að vama því að ekið sé þar sem ekki má: Gildir
steinrörsbútar, líklega úr skolplögn hafa verið mótaðir eins og sjá
má og era notaðir sem blómaker skammt frá Duushúsunum.
◄
SJÁLF Keflavíkin markast af Vatnsnesklettum að sunnanverðu
og Brennunípu á Hólmsbergi að norðanverðu. Utar segja stað-
kunnugir að heiti Stakksfjörður en líklegt má telja að sú nafngift
sé mörgum ókunnug. Innsti hluti Keflavíkur hefur hinsvegar ver-
ið nefnd Grófin. Þar er ný og glæsileg smábátahöfn sem lokið var
við 1994 og er talin rúma 84 báta; sumt smærri fiskibátar, en líka
sportbátar og hvalaskoðunarbátar. í smábátahöfmni má segja að
sé borð fyrir bára; um tveir þriðjuhlutar hennar era nýttir.
Norðan Grófarinnar er Keflavíkurbjarg og húsin sem þar
standa era „úti á bergi“ eins og sagt er á staðnum. Þau tílheyrðu
Gerðahreppi til 1972. Áður var Grófin athafnasvæði Dráttarbraut-
ar Keflavíkur, sem byggð var 1932 og var þarna fram tíl 1989.
Það sem setur sterkan og fallegan svip á smábátahöfnina fyrir ut-
an bátaflotann era garðar úr stórgrýti sem umlykja hana, en
grjótið var flutt á staðinn utan úr Helguvík þar sem mikið af stór-
grýti féll til við framkvæmdir.
Sumir eldri Keflvíkingar sjá eftir Grófinni eins og hún var. En í
augum aðkomumanns hefur þetta umhverfi ekki aðeins breyzt tíl
batnaðar, heldur er á fögram sólskinsdegi, eins og þegar mynd-
imar voru teknar, beinlínis fagurt um að litast við smábátahöfn-
ina. Utsýnisins yfir hana er nú enn betur hægt að njóta með því
að líta inn í Kaffi Duus, sem Sigurbjöm Sigurðsson byggði og
rekur ásamt konu sinni.

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 21. ÁGÚST 1999 9