Alþýðublaðið - 18.02.1982, Side 9

9
regla gildir enn til sjós að ef
skipstjóri ekki fiskar þá er hann
sendur i land með pokann sinn.
Þessa reglu þarf einnig að taka
upp i landi. Ef rikisforstjóri eöa
ráðherra eða forstjóri einka-
fyrirtækis standa sig ekki og
þurfa að leita eftir utanaðkom-
and: forsjá til björgunar vegna
mistaka og ábyrgðarleysis i
störfum þá á að sækja slika
menn til ábyrgðar og láta þá
fjúka eöa bjóöa þeim ábyrgðar-
minni störf. Orsaka verðbólg-
unnar má m.a. leita til þess að
Þjóöfélagið er fullt af stjórn-
endum sem fyrir löngu hafa
reynst gagnslausir og
ábyrgöarlausir og kunna nánast
ekkert annaö en aö biðja opin-
ber stjórnvöld um hjálp og
fyrirgreiöslu þegar i nauðirnar
rekur. Þeim reynist betur aö
efla vinskap viö úthlutunar-
stjóra sjóöakerfa og.ráðamenn i
rikiskerfinu heldur en aö taka
sig á i starfi.
Er sami grautur
í sömu skál
Ég hef bent á þrjár leiöir I
efnahagsmálum. Islensk efna-
hagsmál fjalla um það hverja af
þessum þremur leiöum stjórn-
málamenn feta. Núverandi
rikisstjórn fetar kauplækkunar-
leiðina. Ráðherrar þeirrar
stjórnar trúa þvi aö ráöa megi
niðurlögum verðbólgunnar með
þvi að lækka kaupiö. A sama
hátt trúa skoöanasystkin þeirra
i nágrannalöndunum að verð-
bólgu megi þar halda niöri meö
atvinnuleysi. Þessar leiðir eru
af sama toga spunnar þ.e. að
láta launafólk bera ábyrgðina af
spillingu og óstjórn I rekstri
þjóöarbúsins.
Þriðja leiðin er róttæk endur-
reisnarstefna sem miðar hvort-
tveggja i senn aö þvi að efla kjör
og atvinnuöryggi launa fólks og
efla Islenska atvinnuvegi efla
sjálfstæði þeirra og arösemi um
leiö og þeim veröur gert að sæta
eölilegri markaðsábyrgð. Al-
þýöuflokkurinn hefur barist
fyrir leið þrjú, gegn kerfisflokk-
unum og öðru ihaldi sem aldrei
hafa fengist til að viðurkenna
annað en leiöir eitt og tvö. Um
þetta fjöiluðu átökin i rikis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar á
árinu 1979. Um þetta fjölluðu
kosningarnar i desember það
ár. Og Alþýðuflokkurinn mun
ekki láta staðar numið i þeirri
baráttu fyrr en gjörbreytt efna-
hagsstefna hans hefur skilað
árangri.
Ævintýrið um
Gosa spýtukarl
Gosi
sjónleikur eftir Brynju Bene-
diktsdóttur
byggður á sögu Collodis
Tónlist: Siguröur Rúnar Jóns-
son
Söngtextar: Þórarinn Eldjárn
Dansar: Ingibjörg Björnsdóttir
Lýsing: Ásmundur Karlsson
Leikmynd og búningar: Birgir
Engilberts
Leikstjórn: Brynja Benedikts-
dóttir
Nú hefur leiksýning Brynju
Bendiktsdóttur um hann Gosa
gengið fyrir fullu húsi i rúman
mánuð i Þjóöleikhúsinu. Er það
auðvitað bezta sönnunin fyrir
þvi, að hér er á ferðinni góð sýn-
ing, sem höfðar til allra aldurs-
hópa. Gagnrýnandi Alþýðu-
blaösins sá þessa sýningu á sin-
um tíma. en vegna ímyndaös
annrikis og andstreymis hefur
honum ekki gefizt timi til að
skrifa um hana fyrr en nú. Biður
hann lesendur blaðsins, ef ein-
hverjir eru, að fyrirgefa þennan
ófyrirgefanlega seinagang.
Brynja Benediktsdóttir er
frábær leikstjóri, sem hvorki
skortir hugmyndaflug né
dirfsku. Hinsvegar langar hana
lika til að verða leikhöfundur,
og er þetta i annað skiptið, sem
hún tekur að sér aö semja leikrit
fyrir Þjóðleikhúsið. Ekki veröur
sagt, að textinn leiftri af anda-
gift, en hins vegar er gaman að
vera enn á ný kominn inn i
töfraveröld gömlu ævintýranna.
Hinn sænskættaði sósíal-real-
ismi, sem tröllriöið hefur leik-
húsum undanfarin ár, hefur
vikið til hliðar um stund. Nú
gerist hið ómögulega, dýrin fá
mál, og álfkonan góða blæs lifi I
brúöustrák. Sagan af Gosa hef-
ur til skamms tima veriö vinsæl
barnasaga, hún er dæmisaga
um sigur hins góöa i heiminum.
Brúöustrákurinn er vakinn til
lifsins og leggúr af stað út i hinn
stóra heim. En til þess að veröa
alvörustrákur þarf hann að
sýna, hvað I honum býr. Hann
lendir i ýmsum ævintýrum, og
er oft hætt kominn. En Hulda
álfkona og Flökku-Jói, verndari
Gosa, visa honum veginn, og að
hamingju sinni. Einnig var Sig-
uröur Sigurjónsson sannfærandi
og skemmtilegur sem
Flökku-Jói. Margrét Akadóttir
fékk þarna loksins tækifæri, en
nokkuö háðu hreyfingum álf-
konunnar stultur eða klossar,
sem festir voru neðan á fætur
hennar. Engu aö siöur sannaði
hún okkur, aö hún er fyrirtaks-
söngkona.
Margir fleiri komu við sögu.
Þarna kynnumst við
heimsþekktum persónum úr
leikbókmenntunum, þeim
Harlekin, Kólumbiu og Pierrot.
Það voru nemendur úr
Listdansskóla Þjóöleikhússins,
sem dönsuðu hlutverk þeirra
undir stjórn Ingibjargar
Björnsdóttur. Þar að auki hitt-
um við fleira sirkusfólk af öllum
geröum og stæröum. Var engu
likara en maður væri staddur á
farandsýningu á miðri Italiu.
Kisa og refur eru tvær skraut-
legar persónur, sem koma viö
sögu.
Atburðarásin er hröð eins og
vera ber. hringsviðiö notað til
hins ýtrasta og heildarsvipur er
glaður og léttur. Enda ekkert lát
á sýningum.
Fimmtudagur 18. febrúar 1982
Gunnlaugur Stefánsson skrifar um efnahagsmál:
Gunnlaugur Stefánsson hafnar kauplækkunarleiðinni og leiö at-
vinnuleysis. _____
grannalöndum okkar. Þar er
leitast við aö halda veröbóigu
niöri með atvinnuleysi.
Astandið i Bretlandi og Banda-
rikjunum bera þvi gleggstan
' vott. Við sem ung erum að árum
og höfum ekki kynnst af eigin
raun hörmungum þeim sem at-
vinnuleysi fylgja viljum oft
ganga útfrá þvi að það sé nokk-
uð sem ekki geti gerst á tslandi.
Þetta er rangur hugsanaháttur
þvi ef ekki verður staöið á hin-
um pólitiska verði þá er hætta á
aö rikisstjórn sem er launafólki
andstæð gripi til atvinnuleysis-
aögerða.
Þriðja lerðin sem til er i bar-
áttunni gegn veröbólgu felst i
þvi að efla kjör launþega um
leiö og alvöruátak yrði gert til
eflingar islenskum atvinnuveg-
um. Þetta hefur stundum veriö
nefnd gjörbreytt efnahags-
stefna, stefna sem ekki horfir til
þriggja mánaða i senn heldur
byggist á langtlma áætlanagerð
á öllum sviðum efnahags- og at-
vinnumála. Gera veröur stórá-
tak i atvinnumálum þar
sem orkulindir landsins yrðu
nýttar á skipulagðan hátt sem
grundvöllur nýrra atvinnu-
greina. Banka- og sjóðakerfi
yrði breytt til þess aö efla hag-
kvæmni og hagræðingu i at-
vinnurekstri er miðaði að arð-
bærari framleiðslu i stað þess
kerfis er nú rikir er miðar að þvi
að viðhalda úreltum og illa
reknum fyrirtækjum sem
nánast geta ekki annaö en
tapaö.
Þá reglu I efnahags- og stjórn-
málum veröur að taka upp aö
menn verði ábyrgir gjörða
sinna. Nú gildir það fremur i at-
vinnurekstri að vera vinur ráð-
herra og bankastjóra en að sýna
ábyrgö og festu i rekstri og
stjórnun. Stærstu fyrirtæki
landsins eins og Sambandið, út-
flutningssamtökin, trygginga-
samsteypur, flugfélög og mör-g
fleiri viröast lifa af rikistryggð-
um forréttindum sem heitir ein-
okun eða iifa af þjónustu við
rikisvaldiö sjálft eða nánast lifa
af sérstökum velgjöröum og
fyr-irgreiðslum úr hendi sjóða-
kerfis og rikisvalds. Tengsl
rikisvalds og atvinnulifs veröur
að endurskoöa, en i atvinnu-
rekstri þarf að koma til eölileg
samkeppni þar sem stjórnendur
verða ábyrgir gjörða sinna. Sú
Bryndis Sebram
endingu fær hann allar sinar
óskir uppfylltar, eins og vera
ber i góöum ævintýrum.
Leikmynd Birgis Engilberts
undirstrikar hið ævintýralega
og er einkar hlýleg og hug-
vitsamleg. Einnig á góö lýsing
sinn þátt i aö skapa þægilega
umgerð um þennan skritna
strák og skapara hans. Tónlist
Siguröar Rúnars er samin i
upptendruöum poppstil, sem er
kannski ekki alveg I anda verks-
ins, en stendur fyrir sinu samt
sem áður, og var greinilegt, að
leikarar nutu þess aö spreyta
sig á lögum hans. Þá minnist ég
sérstaklega upphafslags Huldu,
sem Valgeröur Akadóttir söng
af miklum krafti og góðri tækni,
og svo söngsins hans Loga leik-
hússtjóra, en I þvi hlutverki fór
Flosi ölafsson á
kostum. Aldrei
þessu vant komst
textinn fullkomlega
til skila, enda vel
skrifaður. Hver vill
missa af orðaleikjum
Þórarins Eld-
járns?
Arni Blandon var aldeilis
ótrúlegur spýtukarl. Hver hefði
hugaö honum lif i upphafi máls,
en þegar skankarnir tóku að
hristast, trúöi maður fullkom-
iega á hann. Þetta kallar maður
aö hafa vald yfir likama sinum.
Og hann var spýtustrákur allan
leikinn út, fáar hreyfingar, tak-
markaður oröaforði.
Nafni hans Tryggvason var
ljómandi fallegur i hlutverki
Láka, vorkunnsamlegur i ein-
semd sinni, alltumvefjandi i
Þvi er gjarnan haldið fram af
þeim sem styðja núverandi
rikisstjórn að finna megi orsök
verðbólgunnar i þvi að kaup
launafólks i landinu sé of hátt.
Þvi er jafnvel haldið fram oftast
falið i skrúðmælgi og óskiljan-
legum fagurgala að til þess að
árangri verði náð i baráttunni
gegn verðbólgunni þurfi að
lækka kaupið. Flestar efna-
hagsaðgerðir rikisstjórnarinnar
hafa lika miöað að þvi að lækka
kaupið og skerða kaupmáttinn.
Þær aðgerðir eru helst fólgnar i
visitölusvindli, stóraukinni
skattheimtu, gengisfellingum
og sérstakri stifni gagnvart lág-
launahópum sem berjast fyrir
lágmarkskjarabótum sér til
handa. A hinn bóginn skortir
ekki velvilja rikisstjórnarinnar
Höfnum
þrjár pólitiskar leiðir til. Ein er
sú að lækka kaupið. Með kaup-
lækkun er mögulegt að sýna
fram á tölulega lækkun verð-
bólgu. Sú leið þýðir þaö i raun að
hinum efnahagslegu byrðum er
einvörðungu velt yfir á launa-
fólkið og þvi gert að greiða
verðbólgureikninginn. Leið tvö
er sú að stofna til atvinnuleysis.
Eins og leið eitt þá er þessi að-
gerð af likum toga spunninn.
Launafólki. er ætlað að bera
býrðarnar á sama tima sem
Keppst yrði við að draga úr
eyðslu og spennu i efnahagslif-
inu. Með slikum aðgeröum
mætti einnig sýna fram á tölu-
lega lækkun verðbólgu. Báöar
þessar leiðir eru Islendingum
kunnar. Núverandi rikisstjórn
fylgir leið eitt. Hún trúir þvi að
kaupið sé of hátt og sé orsök
þegar um það er að ræða að
hygla viidarvinum og veita
þeim sérstaka opinbera fyrir-
greiöslu af ýmsu tagi. Málum er
nefnilega þannig komið að rikis-
valdið hefur kverkatak á öllum
atvinnurekstri I landinu. Það
getur nánast enginn hreyft sig i
atvinnumálum, án þess að ráð-
herrarnir séu spuröir leyfis.
Rikistryggð einokun i atvinnu-
málum ásamt óheilbrigöri af-
skiptasemi af atvinnurekstrin-
um er eitt það sem viröist vera
meginmarkmið rikisstjórnar-
innar.
Þrjár leidir
Til þess að ráðast gegn efna-
hagsvanda þjóbarinnar eru
verðbólgunnar. Þvi miðast úr-
ræði hennar ab þvi ab lækka
kaupiö með visitöiuskerðingu
stóraukinni skattheimtu á al-
mennar launatekjur auk
hækkunar neysluskatta og með
gengisfellingum til þess að
tryggja að pappirskerfin beri
ekki skertan hlut frá boröi.
Seinni leiðin sem nefnd var, er
eldri tslendingum að illu kunn.
Fyrr á árum þegar ihaldsöflin
voru nær einráð um alla stjórn I
landinu þá var atvinnuleysi
nánast efnahagsleg regla. Með
atvinnuleysi gátu Ihaldsöflin
haldið kaupinu niðri og um leiö
reynt ab draga úr baráttuþreki
launafólks. Atvinnuleysisleiöin
er I fullu gildi I ýmsum ná-
Gosi stenst timans tönn.