Alþýðublaðið - 05.12.1984, Blaðsíða 11

11
TIL UMHUGSUNAR
Af hamingjusamri þjóð í vanda
.Þá hefur hlutafélagið Hagvang-
ur, með Jóhannes Nordal seðla-
bankastjóra í broddi fylkingar, sent
frá sér niðurstöður vísdómskönn-
unar um gildismat landans. Og er
státað af því að könnunin sé hluti af
viðamestu könnun sinnar tegundar
í heimi, í tengslum við Gallupstofn-
unina svo kölluðu.
Samkvæmt niðurstöðunum eru
landsmenn ákaflega hamingjusam-
ir, frekar hægri sinnaðir, tiltölulega
trúaðir en telja siðferði afstætt.
Landsmenn eru löghlýðnir, bera
enda mest traust til lögregiunnar
(minnst til dagblaða) og eru mjög
stoltir af því að vera Islendingar.
Flestir telja áhrif launþegasamtak-
anna of lítil eða í mestalagi hæfileg,
en að áhrif samtaka vinnuveitenda
séu of mikil eða í mesta lagi hæfi-
leg. 41% telja að eigendur fyrir-
tækja ættu sjálfir að reka fyrirtæk-
in eða útnefna framkvæmdastjóra,
en 52% telja að það ættu þeir að
gera sameiginlega með starfsmönn-
um eða að starfsmenn ættu að eiga
fyrirtækin og kjósa framkvæmda-
stjóra. íslendingar telja langflestir
að hjónabandið sé ekki úrelt
„stofnun" en á hinn bóginn að allt
í Iagi sé að konur eignist börn utan
hjónabands. Þannig mætti lengi
telja.
Hamingjusöm þjóð!
Hamingjusamir, hægri sinnaðir,
trúaðir, löghlýðnir, umburðalyndir,
stoltir og bjartsýnir (óttast ekki
styrjöld). Óneitanlega er þetta stór-
kostleg þjóð. Ekki síst í samanburði
við aðrar þjóðir, t.d. íbúa S-
Evrópu, þar sem 17% eru ekki mjög
hamingjusamir eða alls ekki ham-
ingjusamir. Eða Svía, þar sem að-
eins þriðjungur telur sig trúhneigða
og aðeins 28% eru mjög stoltir af
þjóðerni sínu.
Það er varla snöggan blett að
finna á þessari þjóð. Enginn er alls
ekki hamingjusamur. Aðeins 2%
segjast sannfærðir trúleysingjar.
Óg þó. Eftir sem áður töldu t.d.
40% svarenda annað hvort mjög
óæskilegt eða nokkuð óæskilegt að
konur störfuðu utan heimilis. Nær
tíunda hverjum finnst það ekki j
lagi að konur eignist börn utan
hjónabands. Og aðeins 16% bera
traust til dagblaðanna! Enn fremur
er tíundi hver landsmaður sam-
kvæmt þessu ekki mjög eða alls
ekki stoltur af þjóðerni sínu. En
þetta varpar þó ekki mjög dökkum
skugga á stórglæsta heildarútkomu
landsmanna í könnun þessari. Við
erum án efa fremri öðrum þjóðum,
hin útvalda þjóð. Hún meira að
segja hafnar því að djöfulinn sé til
eða sá aurrti staður Helvíti. Það eru
fáar þjóðir sem treysta sér í slíkum
mæli til að storka sjálfum myrkra-
höfðingjanum.
Skuggahlið
hamingjunnar?
En þessi þjóð er ekki alls kostar
jafn ánægð með alla hluti. Aðeins
um helmingur landsmanna ber
„mjög mikið“ eða „nokkuð mikið“
traust til þingsins — til þeirra
manna sem þjóðin hefur valið sér til
forystu. Aðeins um helmingur ber
þannig traust til opinberra stofn-
ana, sem settar hafa verið upp til að
þjóna landsmönnum. Aðeins um
helmingur landsmanna ber þannig
traust til verkalýðsfélaganna, sem
launafólk hefur komið á fót til að
vernda kjör sín og afkomu. Og að-
eins um þriðjungur landsmanna
ber þannig traust til stórfyrirtækj-
anna í landinu, sem að eigin sögn
halda uppi lífsgæðunum og velferð-
inni! Hvernig má þetta vera?
Hér skal ekki dregið í efa að vel
og vandlega hafi að þessari könnun
hlutafélagsins Hagvangs verið stað-
ið. Félagið hafði enda marga af
mætustu fyrirmönnum þjóðarinn-
ar að baki sér og nægir að nefna
Jóhannes Nordal, Erlend Einars-
son hjá SÍS, Jónas Haralz frá
Landsbankanum og Víglund Þor-
steinson frá iðnrekendum. Þátt í
undirbúningnum tóku einnig virtir
félagsvísindamenn og fulltrúar
guðfræðinnar. Og sérlegur ráðgjafi
var þarna frá Gallupstofnuninni.
Þannig að niðurstöðurnar verða
vart dregnar í efa.
En hvað? Hvað með allar þús-
undirnar sem vart ná að framfleyta
sér og sínum? Allar þúsundirnar
sem ekki geta komið upp þaki yfir
höfuð sér? Allan mannskarann sem
sér fram á nauðungaruppboð vegna
vanskila? Allt það fólk sem vegna
neyðar sinnar þarf að leita til félags-
málastofnana? Allt fólkið í landinu
sem er að sligast undan himinháum
orkukostnaði? Alla sjúklingana
sem nú eiga vart fyrir lyfja- og
lækniskostnaði? Svo virðist vera að
allt þetta fólk sé þrátt fyrir allt ham-
ingjusamt. Getur verið að það sé
feimið við að segja að það sé óham-
ingjusamt? Við erum jú stolt þjóð.
Svekktur, reiður, en . , .
ímyndið ykkur láglaunamann-
inn sem er að reyna að ná endum
saman, en á í miklum vanskilum við
hina og þessa í þjóðfélaginu, til
hans kemur spyrill og innir hann
eftir því hvort hann sé mjög, nokk-
uð, ekki mjög eða alls ekki ham-
ingjusamur. Er hann til í að undir-
strika vandræði sín með því að segj-
ast vera óhamingjusamur? Nei, en
hann grípur tækifærið til að lýsa
því yfir að hann beri ekki allt of
mikið traust til þeirra sem hafa
komið honum í þessi vandræði:
Þingsins/ríkisstjórnarinnar, sem
skert hefur kjör hans, lagt á hann of
mikla skatta, leyft verðlaginu að
vaða upp á við, lagt húsnæðismála-
kerfið í rúst. Hann lýsir yfir van-
trausti á opinberar stofnanir, sem
koma fram við hann eins og hann sé
aumingi og tölunúmer út í bæ,
hann lýsir yfir vantrausti á stór-
fyrirtækin í landinu, sem arðræna
hann og svíkja undan skatti, reisa
gróðahallir og blóðmjólka sparifé
hans. Hann lýsir yfir vantrausti á
verkalýðsfélögin/ forystuna, sem
ekki hefur staðið í stykkinu, verið
lin og áhrifalitil og með áberandi
póltískan stimpil. Eins og dagblöð-
in, sem henn telur pólitísk tæki
þeirra afla og manna sem hann hef-
ur ekki mikið traust á. Hann er
svekktur og reiður vegna þess að
honum er af þessum öflum mis-
munað, en hann trúir á alheims-
anda, er löghlýðinn og stoltur og
segir að þrátt fyrir óánægju með
fjárhagslega afkomu sína geti hann
ekki annað sagt en hann sé ham-
ingjusamur, að minnsta kosti
„nokkuð" svo. Enda býr hann í
góðu landi, sem hann veit að getur
skapað honum gott líf, ef þessi títt-
nefndu öfl geta einhvern tímann
tekið skynsamlegar og réttar
ákvarðanir.
Vísbendingar
í könnuninni gefa svarendur
okkur reyndar nokkra vísbendingu
um hvað betur mætti fara: Áfrif
launþegasamtakanna þurfa að vera
meiri en samtaka vinnéveitenda
minni. Yfirvöldin í þjpjjfélaginu
þurfa að standa sig betuf. Leggja
ber rækt við heiðark^fr góða
mannasiði, umburðarlyiHMig virð-
ingu fyrir öðru fólki, áji|ieðartil-
finningu og þau grun^Margildi
sem í öllum trúarbrögðffil er að
finna, t.d. í boðorðunuim. Gjöra
skalt þú öðrum það sem þú vilt að
aðrir gjöri þér. Þú skalt ekki aðra
guði hafa (Mammon), þú skalt ekki
stela (arðræna, svíkja undan skatti)
o.s.frv.
Við skulum vona að stjórnvöld
og aðrir áhrifamiklir aðilar í þjóð-
félaginu víki af þeirri braut sem þeir
nú leiða þjóðina eftir og leyfi henni
að minnsta kosti að halda hamingju
sinni.
— FÞG.
Brunabótafélag íslands
var stofnað með lögum árið 1915 og tók til starfa 1. janúar 1917.
Frá upphafi hefur það verið gagnkvœmt tryggingarfélag.
Fyrst og fremst var félaginu œtlað að veita vernd gegn
brunatjónum á fasteignum utan Reykjavíkur, en skortur á
vátryggingarvernd á því sviði stóð mannvirkjagerð
og byggingu íbúðarhúsa úti á landsbyggðinni mjög fyrir þrifum.
Á árinu 1955 voru Brunabótafélaginu veittar lögheimildir
til alhliða vátryggingarstarfsemi, sem félagið hefur stundað
síðan 1955 af miklum myndugleik.
Á verðbólgutímabilinu 1973—1983 hefur
Brunabótafélaginu nú tekist að lcekka iðgjöld á brunatryggingum
fasteigna um 55 °7o að raungildi.

BRUNABÓTAFÉLACí Í SLANDS