Alþýðublaðið - 01.12.1987, Blaðsíða 8

MMBUBLOIB
UREVHLL
68 55 22
Þriðjudagur 1. desember 1987
■■■■■■■■■■■■■■■■■■ii^■■
STJÓRNARSLIT FRAMUNDAN?
Nægilegt framboð af tilefnum til stjórnarslita. Renna framsóknarmenn hýru auga til
niðurstaðna úr skoðanakönnunum? Misklíðarefnin nú hefðu öll átt að vera fyrirséð þeg-
ar stjórnin var mynduð.
Eftir langar og strangar viðræður náðist loks samkomulag um myndun þriggja flokka ríkisstjómar undir forsæti
Þorsteins Pálssonar i byrjun júlí í sumar. Nú virðist sem eitthvað hafi verið skilið eftir af lausum endum í
þeim viðræðum sem enduðu með þessari mynd.
Er stjórnin að springa?
Þetta er spurningin sem
fréttamenn útvarps og sjón-
varpsstöðva senda inn á seg-
ulböndin áður en þeir snúa
hljóðnemanum að ráðherrum
eða þingmönnum í viðtölum
þessa dagana. Spurningin
heyrist reyndar viðar um
þessar mundir. Hún er lika
rædd á vinnustöðum og ann-
arsstaðar þar sem fólk safn-
ast saman yfir kaffibolla. Það
verður heldur ekki betur séð
en spurningin eigi fullan rétt
á sér. Misklíðarefnin á stjórn-
arheimilinu eru nú bæði
mörg og stór og auk þess
orðin opinber.
Það er sjálfsagt flestum
kunnugt sem á annað borð
fylgjast sæmilega með
stjórnmálafréttum, að mis-
klíðarefni innan ríkisstjórna,
eru langflest útkljáð með
samkomulagi stjórnarflokk-
anna og fá farsælan endi án
þess að misklíðin á stjórnar-
heimilinu af þeirra völdum
verði nokkurn tima fréttaefni.
Þeim misklíðarefnum sem
ná út til fjölmiðla fer hins
vegar fjölgandi með árunum.
Þetta stafar þó trúlega öðru
fremur af þvi að fjölmiðlar
eru nú fleiri en áður og beita
markvissari og ákveðari að-
ferðum við fréttaöflun. Þeir
tímar eru liðnir þegar ráðherr-
ar mættu í úrvarps- og sjón-
varpsviðtöl með niðurskrifað-
ar spurningar handa frétta-
manninum.
Mörg misklíöarefni
Engu að síður eru það um-
talsverð tiðindi þegar fregnir
berast af ósætti innan ríkis-
stjórnar ekki síst þegar mis-
kliðarefnin eru fleiri en eitt
og sum býsna veigamikil. Al-
þýðuflokksmenn hafa nú
kveðið upp úr með það að
þeir treysti sér ekki til að
standa að kvótafrumvarpi
Halldórs Ásgrímssonar í
þeirri mynd sem einkum hef-
ur verið til umræðu, en
leggja í staðinn fram eigin til-
lögur. Landbúnaðarnefnd rík-
isstjórnarinnar klofnaði líka
fyrir skemmstu, en þar náðu
andstæðingarnir í kvótamál-
inu saman á móti sjálfstæð-
ismanninum, Agli Jónssyni.
Enn eru húsnæðismálin
ekki útkljáð og þessu til við-
bótar koma svo smærri
„uppákomur", svo sem yfirlýs-
ingar Jóns Helgasonar, land-
búnaðarráðherra, um afsal
húseignanna í Síðumúla í
Reykjavík til hlutafélagsins
Ágætis, en fjármálaráðherra
hefur fram að þessu séð viss
tormerki á að gefa slíkt afsal
út.
Þessa dagana fer ekki mik-
ið fyrir ágreiningi innan
stjórnarinnar um fjárlaga-
frumvarp, en hins vegar er
vitað að um það eru nokkuð
skiptar skoðanir í herbúðum
stjórnarflokkanna þriggja. Vel
kynni svo að fara að einhverj-
ir fjárlagaliöir eða hugsan-
lega fjarvist ákveðinna liða,
kynni að valda uppúrsuðu
innan stjórnarinnar áður en
fjárlög verða samþykkt á síð-
ustu þingdögum fyrir jól.
Tilefni ekki sama og
stjórarslit
Það er þannig ekki skortur
ágreiningsefna og þar með
tilefni til stjórnarslita. Hitt er
svo annað mál að þar með er
ekki sagt að tii stjórnarslita
muni draga. Staðreyndir
stjórnmálasögunnar kenna
nefnilega að stjórnarslit
verða fremur af öðrum
ástæðum en beinu ósam-
komulagi í einstökum mál-
um. Misklíðarefni á stjórnar-
heimilum eru vissulega not-
uð sem átyllur fyrir stjórnar-
slitum en hin raunverulega
ástæða er oftast sú að ein-
hver aöilanna í stjórnarsam-
starfinu telur stjórnarslit, með
nýjum kosningum, sem oft-
ast fylgja í kjölfarið, vænleg-
an kost. Miðað við fylgistölur
síðustu skoöanakannana er
að vísu hugsanlegt að fram-
sóknarmönnum þætti væn-
legt að ganga til kosninga
eftir áramótin. Hvorki sjálf-
stæðismönnum né alþýðu-
flokksmönnum hefur hins
vegar vegnað þannig í skoð-
anakönnunum upp á síökast-
ið að kosningar freisti þeirra
mjög.
Sjálfstæðisflokkurinn kom
að visu verr út úr síðustu
kosningum en nokkru sinni
fyrr í sögu flokksins, en þrátt
fyrir tap Borgaraflokksins (
könnunum að undanförnu, er
ekki séð að það fylgi sem
hann vann frá Sjálfstæðis-
flokknum f síöustu kosning-
um, sé að skila sér. Fengi
flokkurinn viölíka slæma út-
reið í öórum kosningum, væri
það ótvíræð staðfesting þess
að Sjálfstæðisflokkurinn
heföi hrapað úr forystuhlut-
j verki sínu, niður í það að vera
í hæsta lagi fremstur meðal
jafningja. Slík niðurstaða yrði
væntanlega til þess að ýta
enn frekar á formannaskipti í
flokknum og nýjar kosningar
nú kynnu þannig að verða
andstæðingum Þorsteins
Pálssonar innan flokksins til
nokkurs framdráttar, en að
öðru leyti verður ekki séð að
nýjar kosningar ættu að
verða sjálfstæðismönnum
neitt sérstakt fagnaðarefni.
Myndu allir tapa á
kosningum?
Ef niðurstöður kosninga
yrðu i einhverju samræmi við
skoðanakannanir að undan-
förnu, myndi Alþýðuflokkur-
inn sennilega tapa einhverju
fylgi frá kosningunum í vor.
Stóru sigurvegararnir yrðu
hins vegar Kvennalistinn og
Framsóknarflokkurinn. Af
stjórnarflokkunum þremurer
það þannig einungis Fram-
sóknarflokkurinn sem gæti
eygt nokkra hagnaðarvon í
kosningum nú. Á hinn bóg-
inn er hætt vió að sú traust-
leikaímynd sem framsóknar-
menn hafa verið að byggja
upp (sbr. sjónvarpsauglýsing-
arnarum klettinn í hafinu)
myndi bíöa nokkurn hnekki
ef þeir ryfu stjórnarsamstarf-
ið. A. m. k. yrðu þeir að hafa
bæði gilda og trúveröuga
ástæðu.
Reyndar virðist trúlegast
að stjórnarslit nú myndu
skaða ímyndir allra flokkanna
þriggja, vegna þess hve
skammt er liöið síðan stjórn-
in var mynduö. Ekkert þeirra
vandamála sem stjórnarflokk-
arnir kljást nú við, er þess
eðlis að það hafi ekki mátt
sjá fyrir þegar stjórnin vár
mynduð. Þetta þýðir væntan-
lega að flestir kjósendur séu
þeirrar skoðunar að hafi
stjórnarflokkarnir ekki
a. m. k. séð fram á að þeir
myndu geta náð samkomu-
lagi um lausn þeirra, hefðu
þeir allt eins getað látið vera
að mynda ríkisstjórnina.
Málamiðlun
Ef ganga má út frá því að
kjósendur séu nægilega
langminnugir til að draga
ályktun af þessu tagi, má
jafnframt gera ráð fyrir að
stjórnarslit nú yrði öllum
stórnarflokkunum nokkurt
áfall. Þótt ekki kæmi annað
til, gerir þetta að verkum að
menn munu væntanlega
leggja nokkuð á sig til að ná
samkomulagi.
Að öllu samanlögðu er því
sennilegast að á næstu vik-
um fáum við að sjá hina
sögulegu málamiðlan í ís-
lenskri stjórnmálasögu. í
hverju hún kann að vera fólg-
in, skulum við að þessu sinni
láta ósagt en Alþýðublaðið
mun að sjálfsögðu fylgjast
með hverju fram vindur. Þú
gerir það líka með því að
halda áfram að lesa Alþýðu-
blaðið.
FRETTASKYRING
Jón Daníelsson
skrifar
• Krossgátan
Lárétt: 1 kúpta, 5 síða, 6 tinir, 7
umdæmisstafir, 8 mengun, 10
samstæðir, 11 háttalag, 12quóir
13 tómir. ’
Lóðrétt: 1 hélt, 2 spil, 3 til 4
stækkaðir, 5 undrandi, 7 kvabbir,
9 skurður, 12 pípa.
Lausn á siöustu krossgátu:
Lárétt: 1 skolt, 5 slæg, 6 mél, 7
ha, 8 átakið, 10 tt, 11 ark, 12 orða,
13, kukli.
Lóðrétt: 1 slétt, 2 kæla, 3 og, 4
traðka, 5 smátæk, 7 hirði, 12 ok.
• Gengið
Gengisskráning 27. nóvember 1987
Kaup Sala
Bandarikjadollar 36,710 36,830
Sterlingspund 66,317 66,533
Kanadadollar 28,065 28,156
Dönsk króna 5,7454 5,7641
Norsk króna 5,7167 5,7354
Sænsk króna 6,1102 6,1302
Finnskt mark 9,0119 9,0414
Franskur franki 6,5204 6,5417
Belgiskur franki 1,0601 1,0635
Svissn. franki 26,9827 27,0709
Holl. gyllini 19,6958 19,7602
Vesturþýskt mark 22,1585 22,2309
ítölsk lira 0,03007 0,03017
Austurr. sch. 3,1477 3,1580
Portúg. escudo 0,2715 0,2724
Spanskur peseti 0,32957 0,3296
Japanskt yen 0,27447 0,27536
• Ljósvakapunktar
• RUV
Skammdegisspjall kl. 20.40.
Stefán Jón Hafsteinn ræðir
við Þráinn Bertelsson um
kvikmyndagerð. Á eftir verð-
ur sýnd kvikmynd Þráins
„Skammdegi."
• Rás 1
Leikrit kl. 22.20. „Blómguð
kirsjuberjagrein" eftir/Fried-
rich Feld. Leikstjóri er Gísli
Halldórsson.
• Stjaman
Helgi Rúnar Óskarsson
kynnir lög af breska vin-
sældalistanum kl. 20.00.
• Útrés
Þreytturþridjudagur. Ragnar
og Valgeir Vilhjálmssynir sjá
um þáttinn.