Alþýðublaðið - 05.03.1988, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 5. mars 1988
FRÉTTASKÝRING
Þórleifur Ólafsson
skrifar
Iceland Seafood í Bandaríkjunum:
EIGINFJÁR-
STAÐAN NEI-
KVÆÐ UHI 200
MILUÓNIR
ÞEGAR
GUÐJÓN
TÓK VIÐ
Var jákvœð um 400 millj. kr. er hann hætti
Guðjón B. Ólafsson aö ræða við starfsfólk í vinnslusal lceland Seafood. Þegar hann starfaði í Harrisburg var
hans fyrsta verk á morgnana aö fara í vinnslusalinn og spjalla litillega við starfsfólkið.
Þó svo aö deilur þeirra
Guðjóns B. olafssonar for-
stjóra Sambandsins og
stjórnarformanns í lceland
Seafood og Eysteins Helga-
sonar fyrrverandi forstjóra
lceland Seafood hafi verið á
hvers manns vörum siðustu
daga, þá hefur lítið verið fjail-
að um sjálft fyrirtækið og
sögu þess.
Saga lceland Seafood
Corp. var búin að vera hrein
hörmungarsaga áður en
Guðjón B. Ólafsson settist I
forstjórastólinn. Guðjón tók
við forstjórastarfi fyrirtækis-
ins á árinu 1975, vegna þrá-
beiðni manna, þar á meðal
Erlendar Einarssonar þáver-
andi forstjóra Sambandsins
og stjórnarformanns lceland
Seafood á þeim tima. Guðjón
hafði þá um nokkurra ára
skeið verð framkvæmdastjóri
sjávarafurðadeildar Sam-
bandsins og rifið deildina
upp þannig að hún var orðin
ein hin mikilvægasta innan
Sambandsins, en sölufyrir-
tækið í Bandaríkjunum var
ávallt mikill höfuðverkur
þeirra Sambandsmanna. Á
sama tíma blómstraði Coid-
water Seafood Corp. dóttur-
fyrirtæki Sölumiðstöðvarinn-
ar.
Þegar Guðjón B. Ólafsson
tók við forstjórastarfinu í
lceland Seafood, eða lceland
Products eins og fyrirtækið
hét þá var eiginfjárstaða fyrir-
tækisins neikvæð um 5
milljónir dollara eða 197 millj.
kr. Því var vitað að ef Guðjóni
tækist ekki að koma rekstri
fyrirtækisins á réttan kjöl,
yrði gjaldþrot innan tíðar og
þá hefði getað farið svo, að
þeir Sambandsmenn hefðu
orðið að selja sinn Ameríku-
fisk i gegnum SH og Cold-
water. Fyrsta verk Guðjóns
eftir að hann settist að í
Harrisburg var að semja við
skuldunauta fyrirtækisins,
fyrst og fremst viðskipta-
banka. Tók það ærinn tíma,
en að því loknu tók Guðjón
til hendi og endurskipulagði
reksturinn frá grunni.
Áður en Guðjón tók við
starfi forstjóra í Harrisburg
höfðu margir verið forstjórar
fyrirtækisins. Má þar nefna
Bjarna Magnússon, núver-
andi forstjóra ísl. umboðssöl-
unnar, bróður hans Sverri
Magnússon og Othar
Hanson, sem starfaði í fjölda
ára hjá Óoldwater eftir að
hann hætti hjá lceland
Productions.
Rekja má sögu lceland
Seafood Corp. til ársins 1951,
en þá var stofnað i New York
fyrirtækið lceland Products
Inc. I þeim tilgangi að selja
fisk frá Sambandinu í Banda-
ríkjunum. Áður hafði verið
fluttur út fiskur til Bandaríkj-
anna á vegum Sambandsins
og hann seldur í gegnum
New York skrifstofu fyrirtæk-
isins. Síðar þegar þessi við-
skipti fóru að vaxa og útlit
var fyrir frekari vöxt í framtíð-
inni, var ákveðið að stofna
sérstakt fyrirtæki um þennan
rekstur og hafði það aðsetur
I sama húsnæði og skrifstofa
Sambandsins I New York.
Valgarð J. Ólafsson var fyrsti
framkvæmdastjóri fyrirtækis-
ins, en hann starfaöi síðar í
fjölda ára hjá S.Í.F. Fyrstu ár-
in unnu aðeins tvær mann-
eskjur á skrifstofunni auk
Valgarðs og var svo allt til
ársins 1959. Á þessum árum
var fyrirtækið raunverulega
starfandi sem innflutnings-
og dreifingarfyrirtæki.
Á árinu 1955 var byrjað á
því í smáum stíl að fá lítinn
fiskréttaframleiðanda í
Steelton I Pennsylvaniu til að
framleiða fiskrétti undir vöru-
merki Sambandsins. Þessi
aðili framleiddi fyrirSam-
bandið til 1959, að hann varð
gjaldþrota. Iceland Product
keypti þá fiskréttaverksmiðj-
una og fiutti starfsemina til
Steelton. Sambandið starfaði
þarna til ársins 1966, en síð-
an þá hefur verksmiðjan verið
stækkuð oft og er nú um tlu
sinnum stærri en 1966.
Rekstur nýju verksmiðjunnar
I Camp Hill gekk þokkalega
til að byrja með, en svo fór
að síga á ógæfuhliöina, hvert
hneykslismálið rak annað.
Var svo komið, að þegar Guð-
jón tók við rekstrinum að það
var í raun gjaldþrota, en þá
hafði gengiö mjög erfilega að
fá greitt frá verksmiðjunni í
langan tíma. Þaö tók Guðjón
ekki nema um tvö ár að snúa
rekstri lceland Products úr
miklu tapi í gróða. Þá var far-
ið að huga að stækkun verk-
smiðjunnar og umleið var
nafni fyrirtækisins breytt úr
lceland Products Inc. I
lceland Seafood Corp. Verk-
smiðja og frystigeymslur
voru stækkaðar úr 100 þús-
und ferfetum í 207 þúsund
ferfet og 1983 störfuðu orðið
400 manns hjá fyrirtækinu.
Fyrir 1975 nam sala fyrir-
tækisins 20 til 30 milljónum
dollara á ári, en á sama tíma
seldi Öoldwater fyrir hátt I
200 milljónir dollara. Þetta
breyttist fljótt og eftir að
Guðjón hafði haldið um
stjórnvölinn í tæp 7 ár náðist
sá árangur að salan fór yfir
100 milljónir dollara. Það var
árið 1982, en þá nam heildar-
salan 101.5 milljónum dollara.
Og heildarsala fyrirtækisins
hélt áfram að aukast allan
þann tíma, sem Guðjón var
forstjóri fyrirtækisins, það er
fram á haust 1986 og var
einnig á síðasta ári, þegar
Eysteinn Helgason var for-
stjóri.
Eins og fyrr segir, þá var
eiginfjárstaða fyrirtækisins
neikvæð um 5 milljónir doll-
ara er Guðjón tók við og því
er Ijóst að erfiöleikarnir hafa
verið miklir í byrjun. Fjárhag-
ur fyrirtækisins batnaði hins-
vegar smátt og smátt og þeg-
ar Guðjón lét af starfi sem
forstjóri, var eiginfjárstaða
þess jákvæð um 10 milljónir
dollar eða 395 millj. kr.
Þeir sem gleggst þekkja til
mála og Alþýöublaðið ræddi
við, segja að það hljóti að
hafa verið mikil viðbrigði fyrir
Guðjón B. Ólafsson að yfir-
gefa blómstrandi fyrirtæki í
eigu Sambandsins og frysti-
húsa innan þess í Bandaríkj-
unum (Sambandið á 53% i
lceland Seafood og kaupfé-
lög og frystihús 47%) og
taka við forstjórastarfi Sam-
bandsins, því staða þess hafi
verið mikið verri en hann ór-
aði fyrir. Sem sagt, risi á
brauðfótum.
Það er líka vitað a aðeins
tvær deildir innan Sambands-
ins hafa blómstrað síðustu
árin. Það eru sjávarafurða-
deildin og skipadeildin. Yfir
40% af veltu Sambandsins
var f geg n u m sj ávarafu rða-
deildina á árinu 1986, en vió
uppbyggingu þeirrar deildar
hafa mest komið við sögu
þeir Guðjón B. Ólafsson og
eftirmaður hans í deildinni
Sigurður Markússon sem
einnig á sæti í stjórn lceland
Seafood. Það þarf þvl
kannski engan að undra að
Guðjón vilji ráða sem mestu í
rekstri lceland Seafood
Corp., — fyrirtækisins sem
hann byggði upp frá grunni.
Það hefur líka vakið
athygli, að ekkert hefur
heyrst frá Sölumiðstöðvar-
mönnum varðandi deilurnar í
lceland Seafood. Það sama
má segja um þá Sambands-
menn, að meöan mestur
styrrin stóö um Coldwater
áðuren Þorseinn Gíslason
lét af störfum, að þá létu þeir
ekkert frá sér fara um það
mál. — Eða eru þeir Sölu-
miðstöðvarmenn að bíða eftir
því að Guðjón B. Ólafsson
hrökklist frá Sambandinu og
.komi í þeirra þjónustu?