Alþýðublaðið - 24.08.1988, Blaðsíða 8

MUBieií
Miövikudagur 24. ágúst 1988
ER NIÐURFÆRSLAN FÆR?
Ríkisstjórnin skipaði sem kunnugt er sérstaka ráðgjafarnefnd til þess að bera fram
tillögur um hvaða leiðir vœru fœrar til lausnar efnahagsvandanum. Ráðgjafarnefndin
skilaði tillögum sínum í gœr, og kom hún sér saman um að svokölluð niðurfœrsluleið
skyldi farin. Niðurfœrsluleiðin er mjög umdeild aðgerð, og því leitaði Alþýðublaðið
umsagnar nokkurra aðila á henni.
Olafur Ragnar Gríms-
son, formaður
A Iþýðubandalags:
KURTEISLEGA NEFND
NIÐURFÆRSLULEIÐ
„Viö í Alþýðubandalaginu
höfnum algerlega þessari
leið forstjóranefndarinnar og
teljum að hún feli fyrst og
fremst í sér aö láta launafólk-
ið í landinu bera, í gegnum
stórfellda kjaraskerðingu,
kostnaðinn af mistökum rík-
isstjórna bæði Steingríms
Hermannssonar og Þorsteins
Pálssonar. Staðreyndin er sú
að það er engin reunveruleg
kreppa í efnahagslífinu á ís-
landi, það er hér einstakt
góðæri í aflabrögðum og
mjög hagstæö skilyrði á okk-
ar ytri mörkuðum. Erfiðleik-
arnir hafa hinsvegar verið
búnir til í stjórnarráðinu á
undanförnum 4—5 árum með
þvi að fylgja fram kolrangri
stjórnarstefnu sem felst fyrst
og fremst i þeirri ákvörðun
ríkisstjórnar Steingríms
Hermannssonar aö gefa vext-
ina lausa árið 1985, í sam-
felldum hallarekstri ríkis-
sjóðs undanfarin ár, og einn-
ig nú í ár, og í stórfelldri
erlendri skuldasöfnun sem á
greinilega að halda áfram á
þessu ári. Þegar þetta kemur
svo í þessa köku vaknar
spurningin hvereigi aö borg-
ar brúsann af þessum mis-
tökum. Það er alveg Ijóst að
forstjóranefndin með sinni
niðurfærsluleið ætlar að
fórna hagsmunum launafólks
en vernda hagsmuni hinna
nýríku, stéttar fjármagnseig-
enda í landinu. Tillögur
nefndarinnar um launalækk-
un munu fyrst og fremst
koma niður á láglaunafólki
og fólki sem er með fast-
bundin laun og enn auka á
misrétti í okkar þjóöfélagi.
Tillagan um hækkun raun-
vaxta húsnæðismálalánanna
mun hafa það í för með sér
að greiðslubyrðin mun auk-
ast sem nemur 3—4 árstekj-
um venjulegs launafólks. Það
Ólafur Ragnar Grímsson, for-
maöur Alþýðubandalagsins.
mun leiða til þess að mikill
fjöldi þessa fólks missir
íbúðir sínar. Hinsvegar ætlar
forstjóranefndin alls ekki að
hreyfa neitt við vaxtafrelsis-
vitleysunni sem innleidd var
1986 og þorri ríkisstjórnarinn-
ar viröist ætla að standa vörð
um. Það á því að skerða laun
launafólks í landinu á sama
tíma og þeir sem hafa fengiö
stórfelldan skattfrjálsan fjár-
magnsgróða eiga áfram að
hafa sitt á þurru. Þessa kjara-
skerðingarleið forstjóranefnd-
arinnar, sem kurteislega er
nefnd niðurfærsluleið, hefðu
kratarnir á kreppuárunum
kallaö aðför að launafólki.“
Birgir Björn Sigurjóns-
son, Bandalagi háskóla-
manna:
YKI Á RYRÐAR
LAUNÞEGA
„Ég er almennt þeirrar
skoðunar að niðurfærsluleið
í þeirri merkingu að færa nið-
ur laun og verðlag í sömu
hlutföllum, að færa niður inn-
lendar tekjur til þess að
lækka innlendan kostnað,
það sé nokkuð vonlaust,
a.m.k. þannig að allir beri
nokkuð jafnan hlut. Það er
alveg Ijóst að hægt er að
lækka laun ríkisstarfsmanna
með venjulegum valdboðum
og það er hægt að lækka op-
inberar gjaldskrár. Hugsan-
lega getur rikisvaldið tosað
lika niður landbúnaðarvöru-
verðið með aðild sinni að
þeim verðákvörðunum, en að
öðru leyti sé ég ekki hvernig
hægt er að búast við verð-
lækkunum, einkanlega ekki í
því þensluástandi sem ríkir í
dag og miðað við að það ríki
áfram frjáls verðlagning. Þá
erum við fyrst og fremst að
tala um að skerða kjör opin-
berra starfsmanna og rýra
ákveðna tekjustofna opin-
berra stofnana, en ekkert
verður séð hvort þetta hefur
nein áhrif að öðru leyti á hin-
um almenna markaði, hvorki
hvað varðar laun vegna hinn-
Birgir Björn Sigurjónsson,
Bandalagi háskólamanna.
ar miklu þenslu sem þar er
eða það launaskrið sem
kæmi í kjölfarió, eða vegna
þess að fyrirtækin hafa
frjálsa verðlagningu. Ef menn
eru hinsvegar að tala um aó
taka af frjálsa verðlagningu
og setja á mjög ákveðna
verðstýringu þar sem er
ákveðið vöruverð, þá erum
við komin inn í allt annað
hagskipulag og þá má vel
vera að þetta sé hægt, en
mér sýnist ekki vera neinar
forsendur fyrir því í dag. Nið-
urfærsluleiðin er því fram-
kvæmanleg við viss skilyröi,
sem ég eygi ekki að séu fyrir
hendi hér, og ég sé ekki að
þaö sé pólitískur vilji fyrir því
að fara inn I slíkt hagskipu-
lag sem krefðist slíkrar mið-
stýringar. Þannig að ég hef
megnustu vantrú á leiðinni
almennt séð og mér sýnist
hún koma mjög óréttlátt út;
opinberir starfsmenn muni
þurfa að bera þungar byrðar.
Hinsvegar er alveg Ijóst að
verðbólga er hér vaxandi, og
nauðsynlegt að gera einhverj-
ar aðgeróir. Ef menn eru sam-
mála um það að þjóðarbúiö
hafi orðið fyrir einhverjum
skakkaföllum sem allir beri
sameiginlega ábyrgð á, t.d.
eins og að verðlag erlendis
lækki okkar vörur, þá tel ég
að til séu leióir þar sem allir
beri ákveðnar byrðar. Ég tel
að meö bráðabirgðalögunum
í maí hafi launafólk einhliða
þurft að bera byrðarnar af
þeim afföllum sem þá voru
skráð, og mér finnst nú vera
komið að öðrum tekjuhópum
í þjóðfélaginu en launafólki,
fyrirtækjum og fjármagnseig-
endum.“
Danfríður Skarphéðins-
dóttir, Samtökum um
Kvennalista:
DRAUMÓRAKENND
„Sú skýrsla sem verið er
að fjalla um í blöðum er ekki
opinbert plagg, þarafleiðandi
höfum við að okkar mati ekki
nógu nákvæmar upplýsingar
til að bregðast viö þessu að
Danfriður Skarphéðinsdóttir,
Samtökum um Kvennalista.
öllu leyti. Það er erfitt að
gera athugasemdir við það
sem er svona óljóst. Það hafa
þó verið dregnar fram megin-
línur í blöðunum og þá kem-
ur fyrst upp í hugann þessi
9% lækkun á launum sem
fyrirhuguð er. Það þykir okkur
með öllu óverjandi, að ætla
launþegum á þennan hátt að
taka á sig gjaldþrot fyrir-
tækja. Ég vil velja athygli á
þvi að þegarvið lögðum til
að lágmarkslaun yrðu lög-
bundin var samningsrétturinn
heilög kýr sem alls ekki mátti
snerta, þannig að við trúum
því ekki að þessi leið verði
valin. Það hefur verið talað
um að gera víðtækar hliðar-
ráðstafanir en þaö hefur verið
fjallað um þær í véfréttastíl
og við getum því ekki gert
okkur grein fyrir hverjar þær
veröa. Hér er verið að fjalla
um svo mikilvæg mál, og svo
afgerandi fyrir hvert einasta
mannsbarn í landinu, að mér
finnst meö öllu óverjandi að
það sé fjallað um það á
svona takmörkuðum vett-
vangi, Að ekki skuli t.d. hafa
verið kallað saman þing.
Varðandi hækkun húsnæðis-
vaxta þykir mér það ákaflega
þungbært ofan á allar þær
skuldirsem húsbyggjendur
draga á eftir sér nú þegar. Þá
vaknar einnig sú spurning
varðandi launin og verðlækk-
anir hver kemur til með aö
hafa stjórn á þessu. Launa-
lækkunin kemuraðeins niður
á taxtakaupinu, svo hvað um
óunnayfirvinnu og yfirborg-
anir af ýmsu tagi? Verða laun
forstjóranna athuguð? Á
meðan hægt er að setja lög
um launalækkun á að treysta
aögerðir kaupmanna til verð-
lækkunar. Það hafa flestir
reynslu af þvi hvernig þeir
brugðust við því þegar matar-
skatturinn var settur á, og
jafnvel heyrist nú opinber-
lega að þeir séu nú þegar
búnir að hækka verölagiö til
að geta lækkað það aftur.
Mér finnst niðurfærsluleiðin
eins og hún liggur fyrir vera
næstum draumórakennd. Það
er öruggt að þaö má lækka
Óskar Vigfússon, formaður Sjó-
mannasambands íslands.
einhver laun en það eru ekki
taxtalaunin sem á að lækka.
Með þessu er í raun og veru
verið að segja að það séu
launþegar sem séu aðalskað-
valdurinn að efnahagsvand-
anum, og það er sama gamla
sagan að það er alltaf farið
ofan í sömu vasana."
Óskar Vigfússon, Sjó-
mannasambandi
Islands:
NÆR TIL 30-40%
LAUNÞEGA - HINIR
SLEPPA
„Það er spurning hverju
verið er að leita eftir með
niðurfærsluleiðinni sem
slíkri. Ég fæ ekki séð, út frá
sjónarmiðum launþega, ann-
að en þetta sé aðferð til þess
að koma beint framan að
fólki og segja því að það eigi
að lækka kaupiö þeirra. Það
er nú kannski útaf fyrir sig
allt í lagi. En þá er náttúru-
lega spurningin hvort allir
launþegar verði fyrir þessari
skeröingu, eða er það aðeins
hluti þeirra? Mitt mat er það
að þetta nái til svona 30—
40% launþega i landinu og
hinir sleppi allir, og hvað á að
gera við þá? Ég tel þessa nið-
urfærsluleið þvi mjög illfram-
kvæmanlega."
Sigurgeir Sigurðsson,
formaður Sambands
íslenskra s veitarfélaga:
MÆLI MEÐ HENNI
„Ég held að sem gamalgró-
inn sveitarstjórnarmaður
hljóti ég að maela með því að
hún sé reynd. Ég geri mér
ekki grein fyrir þeim erfiðleik-
um sem geta verið í fram-
kvæmd hennar, en ég tel að
hún sé mjög heppileg ef
hægt er aö fara hana. Ég
held að fólk hljóti að taka
miklu ábyrgari afstöðu til
hennar en þessara sífelldu
gengisfellinga. Ég er því
mjög hlynntur því að þetta
verði reynt.“
Sigurgeir Sigurðsson, formaður
Sambands íslenskra sveitarfé-
laga.