Tíminn - 21.11.1967, Síða 8

s
ÞRIÐ.IUÐAGUR 21. nóvember 1967.
llllillllv

v ' ■
miiiii
|p|Í|||l#5
■É
uðu Styi
Akureýri
Jóhannes

llllllili

.............................. . s .
íííslíííi
SKWSX-í-ÍÍNÍi-tf:
TÍMINN
Á faUegum stað, þar sem skipt
ast a fjölbreyttar klettaborgir og
græn tún, skammt sunnan við
g&niu Glerárrafstöðina á Akur-
eyri, er nú að rísa þrískipt bygg-
ing, nær eitt þúsund fermetrar
að stærð. Þar á að verða griða-
staður þeirra norðlenzkra manna
og kvenna, sem forsjónin hefur
ekki veitt fulla hæfni til þátt-
töku í lífi og starfi heilbrigðra
borgara. Hið afbrigðilega fólk á
að njóta þar bæði hælisvistar og
þeirrar þjálfunar til starfa, sem
unnt er að veita. Þetta vistheimili
á um leið að létta hinum þunga
króssi af herðutn þess fólks, sem
nú þarf að hjúkra og hjálpa hinu
vangefna fólki á heimilum sín-
uni. Heimili þetta á að heita
Vistheimilið Sólborg. Hér er um
líknarmál að ræða, sem allar
menningariþjóðir hafa leyst að
Stjórn Styrktarféiags Vangefinna á' Akureyri, Jón Ingimundarson, Jóhann Þorkelsson, Albert Sölvason, Jóhann
es Óli Sæmundsson- og Níels Hansson. (Ljósmynd ED)
Vistheímílí fyrir van-
gefna reist á Akureyri
veruiegu leyti, eftir ýmsum leið-lgjaid af hverri öl- og gosdrykkja-| drykkjaþambi íslendinga fyrir að
um. flösku, seldri innanlands og þakka, að talsvert fé safnaðist á
Alþingi samiþykkti á sínum leggja í sjóð til hjálpar hinu bág- þennan liátt. Sjóður, myndaður af
tíma ,að taka skyldi nokkurra aura I stadda fólki, Og er miklu gos-l þessu gjaldi, er nefndur Tappa-
Vistheimilið Sólborg á Akureyri í smíðum.
(Ljósmynd ED)
Nýjar bækur hjá Heimskringlu
SJ-Reykjavík, mánudiag.
f dag komu út tvær nýjar bæk-
ur hjá Heimskringlki. Fjalldals-
lilja eftir Dnífu Viðar og Ár og
dagar, upptök og þróun alþýðu-
samtaka á íslandi 1875—1934,
sem Gunnar M. Magnúss tók sam-
an.
Fjalldalslilja er fyrsta skáld-
saga Drífu Viðar. Hún er um litla
stúlku, sem fer í sveit, og þegar
bókinni ]ýkur er hún orðin full-
orðin. Það skal samt tekið fram
að þetta er fullorðinsbók. Fjall-
dalsliljan er 213 bdaðsíður og feost
ar 344 kr. með söluskatti. Kristín
Þorkelsdóttir gerði bókarkápu.
Ár og dagar er yfirlitsrit í
fréttaformi um þróun alþýðusam-
taka á fslandi, skrifuð í svipuð-
um stíl og Öldin okkar. Ætlunin
var að bóktn kæmi út í fyrra,
en þá átti Alþýðusamband íslands
hálfrar aldar afmæli.
Stiklað er á helztu atburðum
fjá þvi brautryðjendastarfið hófst
verkalýðsfélög og sjéanannasam-
tök urðu til laust fyrir síðustu
ald^mót, og fram á þennan dag,
rakin réttindabaráttan frá fyrsta
áfanga og þar til unnust æ stærri
sigrar með eflingu samtakanna
og myndun Alþýðusambands ís-
lands, en nitið er helgað hállfrar
aldar afmœli þess.
Frá þeim þáttaskilum er sáðan
rakinn hinn nýi áfangi er alþýð-
an eignast málgögn og málsvara
út á við, stofnar pölitíska flokka,
fær fuilltrúa í bæjarstjómum og
á Aflþingi, beitir sér fyrir trygg-
ingallöggjöf og hivers konar fram-
faramálum, þar til verkalýðs-
hreyfingin í heild er orðin það
sterikt þjóðfféiagsafl, sem hún er
ú.
Bókin er prýdd fjöimörgum
myndum úr sögu þessa tímabils,
aff forystomönnum og tburðum.
Hún verður í tveim bindum og
er gert ráð fyrir að síðara bind-
ið, 1935—1967, feomi út á næsta
ári.
Fyrra bindið er 208 bls. og
bostar í bókalbúðum 484 kr. með
söluskatti, en áskrifendur að bók-
inni og félagar í Máli og menn-
ingu greiða 363 kr. fyrir það.
Gísli B. Björnsson gerði kápu.
Nýlega komu einnig út hjá
Heimskringlu skáldsagan TröIIin
eftir Björn Bjarman og kvæða-
bókin Fiðrildadans eftir Þorstein
Valdimarsson. Einna mestar vin-
sældar vekur þó Rauða kverið
eftir Mao Tse Tung af Heims-
kringluibófcum, en það er sagt
renna út.
Ennfremur _ er væntanleg fyrir
jól bókin Rriður af Gotmn og
Húnum eftir Jón prófessor Helga
seon. Er það alþýðlegt fræðirit
og frambald af Tveim fcviðum
fornum eftir sama höffund. Þrjár
kviður eru í ritinu, Hamdismál,
Guðrúnarihivöt og Hlöðskviða.
Greinasafnið Skyggnzt umhverf
is Snorra eftir Gunnar Benedikts
son kemur einnig á næstunni.
Þetta er framlhald bókarinnar
Snorri sfcáld og er hér fjallað um
einkalif og kvennamál Snorra á-
samt fleiru.
Fljótlega eftir nýár kemur út
Jarðfræði eftir Þorleif Einarsson,
jarðfræðing. Er það kennslubók
fyrir menntaskóla.
Á næsta ári er ætlunin að út
komi bók um íslenzka sveitabæi
frá sjónarmiði byggingarlistar eft
ir Hörð Ágústsson.
Forráðamenn Heimskringln
hafa lengi haft hug á að gefa út
fallega bók um Reykjavík. Og er
nú von á einni slíkri á næsta ári
og hafa Björn Th. Björnsson
Gísli B. Björnsson og fleiri samn-
ingu bókarinnar með höndum.
sjóður og safnast í hann 12—14
milljónir árlega. Búið er á Suð-
vesturlandi að leysa mál van-
gefinna að nokkru og var þá röð-
in komin að öðrum' landslhlutum.
Norðlendingar voru svo gæfu-
samir, að eiga marga áihugamenn,
sem vildu bæta ævikjör vangef-
inna í þessum landshluta og stofn
vangefinna á
fyrir átta árum. Hefur
Óli Sæmundsson veitt
forstöðu, en með honum
eru nú í stjórn: Jón Ingimarsson,
Jóliann Þorkelsson, Albert Sölva-
son og Niels Hansson og eru þeir
mjög samhentir í starfi og treyst-
ir almennigur þeim til góðra hiuta.
Það eru víst allir stjórnmálaflokk
ar saman komnir í þessari stjórn
og minntr það á hina gæfusömu
baráttu Norðlendinga í Kristnes-
hæíismálinu, þar sem pólitískir
óvildarmenn og harðvítugir keppi
nautar viðskiptalífsins tóku hönd-
um saman og hrundu málinu fram
til sigurs með glæsibrag.
Sunnudaginn 12. nóvember hélt
stjorn Styrktarfélags vangefinna
fund á byggingarstað, í litlum upp
hitoðum vinnuskúr starfsmanna
og átti ég þess kost að skoða
framkvæmdirnar og um leið greip
; ég iækifærið og óskaði svara við
! spurningum um þessa hælisbygg-
ingu. Kom í hlut Jóhannesar Óla
Sæmundssonar að veita umbeðnar
uppiýsingar.
Hve mikil er þörfin
fyrir þessa hælísbyggingu?
Nikvæmar tölulegar upplýsing-
ar hefi ég ekki um það. En í
undirbúningi þessa máls gaf ég
landlækni upp sextíu nöfn fólks,
sem þurfti á hælisvist að halda
af svæðinu við Eyjafjörð og í
nágrenni og var Akureyri að sjálf
sögðu meðtalin. Þessa tölu hygg
ég að megi nær tvöfalda fyrir
Norðuriand. frá Langanesi til
Hrútafjarðar. Vistheimilið á að
rúma 36 manns, auk þess er til
þess ætlazt, að rúm verði fyrir
10—12 barnadagheimili fyrir bæ-
inn
Fjaroflunai-möguleikar?
Stiórnarvöld og Alþingi hafa
tryggt fjárhagslegan framgang
þess. að byggja sHk vistiheimili
með tækjum af Tappasjóði. Þær
tefe.nu eiga að vera tryggar og nú
verður t'jármagni hans beint til
þessa verkefnis hér á Norður-
iaadi. Fyrir þetta fé hefur verið
byggt ' Kópavogi, Skálatúni og
víðar við fórum ekki af stað
fyr* en fjárveiting var tryggð.
Aiialbyggingum á að vera iokið
seint á árinu 1969.
flvernig verður svo stjórn þess-
ara mála?
Nú um áramótin verður þessari
sjálfseignarstofnun kosin stjórn.
Rikið kýs einn mann í stjórn,
Akureyrarbær annan og Styrktar-
félag vangefinna á Akureyri þrjá
menn. Su stjórn kýs sér svo vænt
anlega framkvæmdastjóra vist-
heiniilisms. Kemur m.a. í hans
hlut að leita eftir hæfu starfs-
fólki, sem verði tilbúið til starfa
'þegar heimilið tekur til starfa.
En vöntun er á slíku sarfsfólki
og verður eflaust að hafa hönd í
bagga með menntun og þjálfun
einhverra, sem sáðan komi liing-
að. Styrktarfélag vangefinna á
Akuieyri verður að sjá um rekst-
urinn, fjárhagslega og getur það
orðið allerfitt fyrstu árin.
Hvaða markmiði á vistheimilið
að þjóna?
Að veita skjól og aðhlynningu
því fólki, sem er svo á vegi statt,
að vanta verulega á fulla andlega
eða líkamlega heilsu. Þarna á
að vera þjálfunaraðstaða og
kennsluaðstaða, sem betur væri
þá við næfi hinna yngri. Og svo
er það einnig markmið að létta
af hinum mörgu heimilum þeim
þunga krpssi, að þurfa að ala önn
fyrii vangefnum. En þann kross
hafa margir þurft aö bera og það
lengi.
Framibald á bls. 13
Endurminningar
um Lenin
EJ-Reykjaví'k, mánudag.
Út ér komin hjá Heiimskringilu
bókin „Endunminningar um Len-
ín“. Eru í bók þessari þrir þætt-
ir um Lenin, eftir systur hans,
Onnu, eiginkonuna, N.adesda
Krúpiskaja, og Maxim Gorki, hinn
fræga rithöfund.
Þassi þrjú rita um kyn.ni sín
af Lenin, en bvergi er um ítar-
lega lýsingu á honum að ræða, og
bók þessi sem slík ekki ævisaga
í þeim skilningi. Mun grein Max-
fm Gonkís, er hann ritaði að Len
in liðnum, merkust þessara
greina, en kafflinn eftir Krupsk-
aja er lengstor að blaösíðutali.
Nýtt smásagnasafn
eftir Friðjón
Stefánsson
Vœntanlega kemur út fyrir mán
aðarmótin hjá Letri h. f. nú bók
eftir Friðjón Stefánsson og ber
heitið „Grannar í gleilhúsum“.
Þetta er 8. frumsamda bók Frið-
jóns en hann er löngu landskunn
ur sem snjall smásagnahöfundur.
Friðjón Stefánsson.