Alþýðublaðið - 04.07.1989, Qupperneq 3

Þriðjudagur 4. júlí 1989
3
Trygzingastofnun Ríkisins:
Fimmti hver lcmdsmaður fær bætur
Heildargreiðslur 1988 námu 22,2 milljörðum
króna. Vanskil atvinnurekenda og sveitarfélaga
vegna Atvinnuleysistryggingastjóðs tvöfölduð-
ust á milli ára. Forstjórinn segir þrjú ný verkefni
stofnunarinnar hafa aukið álag á starfsfólk TR.
Fimmti hver landsmað-
ur fær greiddar einhverjar
bætur hjá Tryggingastofn-
un ríkisins (TR) eða sam-
tals um 54.100 einstakling-
ar á síðasta ári. í heild
námu greiðslur TR á síð-
asta ári 22,2 milljörðum
króna, sem er hækkun um
tæp 24% frá fyrra ári.
Þetta kemur fram í yfir-
liti Eggerts G. Þorsteins-
sonar forstjóra TR með
ársreikningum stofnunar-
innar fyrir 1988.
Á árinu var fjöldi ein-
staklinga sem nutu trygg-
ingabóta frá lífeyristrygg-
ingum alls 49.400, en árið
áður voru þeir 47.666 og
hefur þeim því fjölgað
milli ára um 3,6%. Til við-
bótar er síðan að nefna að
TR annast lífeyrisgreiðslur
til skjólstæðinga lífeyris-
sjóða starfsmanna ríkisins,
alþingismanna, ráðherra,
hjúkrunarkvenna, ljós-
mæðra og sjómanna, sem
renna til alls um 4.700 ein-
staklinga.
Aukin vanskil at-
vinnurekenda og_________
sveitarfélaga___________
Á síðasta ári námu
heildargreiðslur TR sem
fyrr segir 22,2 milljörðum
króna. Heildarútgjöld líf-
eyristrygginga TR námu
9.129 milljónum króna,
sem er þriðjungs hækkun
frá árinu áður. Fjöldi bóta-
úrskurða var á árinu tæp-
lega65 þúsund, semer ll%
fjölgun.
Heildarútgjöld sjúkra-
trygginga námu 7.361
milljónum króna, sem er
hækkun um tæp 27% milli
ára. Hlutur sveitarstjórna í
heildarkostnaði nam 1.388
milljónum króna.
Gjöld slysatrygginga-
deildar námu alls 3ll millj-
ónum króna, sem er nær
35% hækkun milli ára.
Lífeyrissjóðirnir fyrr-
nefndu voru með hreina
eign upp á rúma 15,8 millj-
arða króna, sem er aukning
um 38,5% milli ára. Ið-
gjaldagreiðslur námu alls á
árinu 2.082 milljónum,
sem er hækkun um 31%.
Lífeyrisgreiðslur námu alls
l .910 milljónum hjá öllum
sjóðunum.
Á árinu námu bóta-
greiðslur Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs alls 347,4
milljónum króna, sem er
nær 50% hærri upphæð en
árið áður. Hjá Eggerti
kemur fram að á árinu hafi
„innheimta iðgjalda at-
vinnurekenda og framlög
sveitarfélaga gengið erfið-
lega. í árslok 1988 námu
óinnheimt ársiðgjöld at-
vinnurekenda og framlög
sveitarfélaga alls 276,7
milljónum króna og höfðu
aukist á árinu um 148,8
milljónir króna“ — eða um
116%.
Ný verkefni juku álag
á starfsfólki__________
Rekstrarkostnaður TR
nam á síðasta ári 290 millj-
ónum króna, sem er 28,8%
hækkun milli ára. Fjöldi
fastra starfsmanna TR var
um síðustu áramót 124, en
þá eru ekki taldir með
starfsmenn stofnunarinnar
í einstökum umboðum um
land allt, en þau eru 25 tals-
ins.
Á síðasta ári var TR falin
3 ný verkefni, sem „köll-
uðu á aukið álag á starfs-
fólk stofnunarinnar" segir
Eggert. í fyrsta lagi af-
greiðsla bifreiðastyrkja til
öryrkja. í öðru lagi af-
greiðsla á afslætti sölu-
skatts í tengslum við trygg-
ingar bifreiða öryrkja og í
þriðja lagi innheimta og
varsla skattakorta í tengsl-
um við staðgreiðslu skatta.
54 þúsund einstaklingar
eða fimmti hver lands-
maður fær greiddar ein-
hverjar bætur frá þessari
stofnun, sem greiddi ails
22,2 milljarða út j fyrra.
FBÉTTIN BflK WIÐ FRÉTTINA
HVAR ER NÚ ALLUR GRÖÐINN?
Ég verð að játa að ég hef alltaf verið vantrúað-
ur á að fiskeldið skili þjóðarbúinu þeim ofsa-
gróða sem okkur hefur verið sagt frá. Laxeldið
eitt átti að skaffa okkur milljarða á milljarða ofan
í eriendum gjaldeyri. Nú hefur móðurskip fisk-
eldisstöðvanna fengið greiðsiustöðvun meðan
reynt verður að tryggja reksturinn og fréttir
herma að fleiri stöðvar séu í miklum kröggum.
Hvað fór úrskeiðis? Eða hefur aldrei ferið grund-
vöilur fyrir allri þessari fjárfestingu sem átti að
bjarga þjóðarhag?
Við upphaf eldisæðisins
var svo að heyra að út um
allar jarðir biðu verslanir
og veitingahús þess eins að
fá íslenskan eldislax handa
viðskiptavinum sínum sem
væru reiðubúnir að borga
hvað sem upp væri sett ef
þeir fengju aðeins að kitla
bragðlaukana með þessu
Iostæti. Að vísu væru ýms-
ar aðrar þjóðir á kafi i fisk-
eldi eins og til dæmis Norð-
menn og Skotar. En neysl-
an færi óðfluga vaxandi og
því nóg pláss á mörkuðum
fyrir okkur auk þess sem
hér væri hægt að framleiða
betri vöru þar sem okkar
vatn væri betra.
Gullæði gripur um sig
Það fór ekki hjá því að
margir eygðu hér gullið
tækifæri til að afla sér og
sínum fjár og frama. Svo
spruttu eldisstöðvarnar
upp hver á fætur annarri
og virtist enginn hafa
áhuga á að velta því fyrir
sér hvort það yrði grund-
völlur til að reka allar þess-
ar stöðvar. Milljónir seiða
átti að selja til Noregs og
írlands svona til að létta
róðurinn í byrjun. En þá
gerðu Norðmenn og Irar
okkur þann grikk að hætta
einfaldlega að flytja inn
seiði og við sátum uppi
með allt klabbið sjálfir.
Ekki varð þetta þó til að
draga kjark úr vormönn-
um eldisins. Sjálfsagt að
ala seiðin áfram og selja
svo fiskinn þegar réttri
stærð væri náð. Af ein-
hverjum ástæðum voru
sumir bankar tregir til að
fjármagna eldið og sögðu
þetta áhættusaman bisn-
ess. En ríkið kom tiF skjal-
anna og bjargaði málunum
til að byrja með.
Nú þarf meira til_______
Sú aðstoð sem kom frá
ríkinu dugði víst skammt
því stöðugt er farið fram á
meira í ýmsu formi. Enda
eru stöðvar sem framleiða
fóður handa litlu fallegu
seiðunum að fara á haus-
inn vegna þess að þeir sem
seiðin eiga geta ekkert
borgað nema bankarnir
láni þeim og ríkið ábyrgist
— ef illa skyldi nú fara
þrátt fyrir allt. Farið er að
selja eldisfisk til útlanda.
Að vísu er verðið ekkert of
hátt, en það á auðvitað eft-
ir að hækka eins og á refa-
skinnum.
Fréttir frá Noregi þess
efnis að gjaldþrot vofi yfir
90 eldisstöðvum breytir að
sjálfsögðu engu fyrir okk-
ur því okkar fiskur er
miklu betri. Auk þess hafa
Norðmenn aldrei kunnað
að reka fyrirtæki eins og
alheimur veit. En fari ekki
að koma „eðlileg fyrir-
greiðsla" frá ríki og bönk-
um er hætta á að seiðin
verði hungurmorða. Og
höfum við efni á að drepa
verðmæti upp á milljarða
og aftur milljarða fyrir ein-
hvern skítseiðishátt og
skilningsleysi? Ætli nokk-
„Svo spruttu fiskeldis-
stöðvarnar upp hver á fæt-
ur annarri og virtist enginn
hafa áhuga á að velta þvi
fyrir sér hvort það yrði
grundvöllur til að reka allar
þessar stöövar," segir
Sæmundur Guðvinsson
m.a. í grein sinni.
ur treysti sér til að svara því
játandi. Sú leið er kannski
fær fyrir eigendur eldis-
stöðvanna að láta þær fara
á hausinn og stofna svo ný
korteri seinna. Varla félli
það í kramið hjá Ólafi
Ragnari.
Stöðvarnar of margar
Þegar eldissóttin var að
byrja að grípa um sig hitti
ég mann á förnum vegi og
tókum við tal saman. Þessa
nýju atvinnugrein bar á
góma og ég spurði hvort
þarna væri ekki sama
gamla sagan að endurtaka
sig. Alltof margir ætluðu
sér á stað og færu á stað.
Hvort þetta endaði ekki
með því að einhverjir færu
á hausinn. Hann taldi það
líklegt. En bætti svo við: —
En aðalatriðið er að þær
verði þá látnar fara á haus-
inn sem ekki hafa rekstr-
argrundvöll.
Þessi maður á sæti í rík-
isstjórninni í dag en hvort
hann er enn sama sinnis
veit ég ekki.
Mér kemur í hug önnur
saga. Fyrir mörgum árum
var ég að bíða á flugvelli er-
lendis eftir ferð heim. Með-
al þeirra sem biðu var
bankastjóri sem var þekkt-
ur fyrir að segja hlutina
hreint út. Við vorum svona
að rabba um ástandið
heima sem þá var að sjálf-
sögðu slæmt eins og ævin-
lega.
Hvar er allur gróðinn?
Þá kemur í átt til okkar
íslenskur minkabóndi.
Bankastjórinn kallar til
hans hárri raust: — Nú ert
þú hér á ferð? Já, ég skil.
Þú hefur auðvitað verið að
leggja gróðann af minka-
ræktinni inn hér í London.
Alla vega hefur hann ekki
kontið í minn banka. En
þegar þið voruð að fá lánin
þá heyrðist mér sem vanda-
málið væri aðeins eitt og
það væri hvar ætti að
koma fyrir öllum gróðan-
um þegar búið væri að
selja skinnin.
Bóndinn fór allur hjá sér
og vildi greinilega sem
minnst ræða þessi mál, alla
vega ekki undir þessum
kringumstæðum. Eg held
að hann hafi svo farið út í
refarækt. Nema hann sé
kominn í fiskeldið.
Það hlýtur að vera eitt-
hvað að þegar hver at-
vinnugreinin á fætur ann-
arri sem hefur átt að skila
okkur gulli og grænum
skógum er undir stöðugum
björgunaraðgerðum ríkis-
ins. Auðvitað sjá menn
ekki allt fyrir, en það er
hins vegar sjálfsagt að
hafa uppi raunsæi þegár
verið er að stofna nýjar at-
vinnugreinar í stað þess að
bjóða uppá endalausar
flugeldasýningar með
gróðaglýju í augum.
Það væri svo sannarlega
vonandi að fiskeldið
blómstri sem og refur og
minikur svoekkiséminnst
á fleira. En hvað skyldi
koma næst? Hvar er nú all-
ur gróðinn?