Alþýðublaðið - 25.07.1989, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 25. júlí 1989
ALÞYBUBLMB
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Dreif ingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blað hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Siguröur Jónsson
Filmur og prent, Ármúla 38
Blaðaprent hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Askriftargjald 900 kr. á mánuói innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
BJÓRINN HEFUR STOR-
AUKIÐ ÁFENGISNEYSLUNA
Nýjustu sölutölur Áfengis- og tóbaksverslunar ríkisins um
stóraukna sölu átengis hata skotlð mörgum skelk i bringu.
Eftir tilkomu bjórsins í vor hefur áfengisneyslan í landinu
fyrstu sex mánuði ársins aukist um 36% miðað við fyrstu sex
mánuðina í fyrra. Þrátt fyrir skýringar, eins og að sala á létt-
víni hafi minnkað, hegðun drukkinna íslendinga hafi batnað
og að svört neysla landans á bjór hafi nú komið upp á yfir-
borðið og að mikil bjórdrykkja sé aóeins nýjungagirni ís-
lenskra þegna, komast menn ekki hjá því að íhuga af fyllstu
alvöru hin fyrstu áhrif af tilkomu bjórsins. Hin gríðarlega
söluaukning á áfengi er ekki staðreynd sem verður sópað til
hliðar með einhverjum útúrsnúningum. Spár þeirra sem voru
andstæðingarbjórsinsog einnig þeirrasem kröfðust þjóðar-
atkvæðis um þetta mikilvæga heilbrigðis- og þjóðfélagsmál
hafa allar reynst réttar. Bjórneyslan hefur lagst ofan á áfeng-
isneyslunasem fyrirvar, þótt einhverjarsmávægilegar breyt-
ingar hafi átt sér stað í neyslumynstrinu innbyrðis hvað teg-
undir varðar. Mikilvægustu niðurstöðurnar sem draga má af
sölutölum ÁTVR um aukningu á áfengisneyslu íslendinga
eru ekki hvort menn drekka meira eða minna af hinni eða
þessari tegundinni, heldur að magn alkóhóls, hverju nafni
sem það kann að nefnast áflöskumiðanum, hefuraukist. Þar
með hefur hættan á fylgikvillum áfengisneyslunnar einnig
aukist. Þettaerhin þjóðfélagslegastaðreynd sem íslending-
ar standa frammi fyrir.
Alþýðublaðið barðist eindregið fyrir þjóðaratkvæða-
greiðslu um bjórinn. Blaðið taldi og telur enn, að jafnviða-
mikið mál og hvort leyfa ætti sölu og bruggun áfengs öls á
íslandi bæri að leggja í hendur þjóðarinnar en ekki láta mis-
vel upplýsta þingmenn taka geðþóttaákvarðanir um málið.
Alþýðublaðið sagði í leiðara þann 25. febrúar 1988:
„Við verðum að gera okkur grein fyrir því að bjórmálið er
spurning um hag heildar, ekki einstaklinga, líkt og umferðin,
heilbrigðismálin og skólamálin svo dæmi séu tekin. Bjórinn
snýst ekki aðeins um frelsi einstaklingsins til að hella ofan
í sig áfengi í formi öls, heldur um heilbrigði og heilsu þjóðar-
innar, uppeldismál, fikniefnaneyslu, slysatíðni, vinnuástund-
un og framleiðslu og þarfram eftir götunum. Dæmin erlend-
is frá sýna og sanna að bjórneysla leggst ofan á heildar-
neyslu áfengis í landinu. Ef við viljum bjórinn í landið verðum
við að vera undir slíkar staðreyndir búin. Við verðum að vita
hvað við köllum yfirokkur, því síðar verðurekki aftursnúið.“
Læknar sem vinna að meöferð áfengissjúklinga sendu frá
sér áskorun fyrir rúmu ári þar sem þeir sögðu að bjórfrum-
varpið væri tímaskekkja og áfengisumræðan væri á villigöt-
um. Eftirfarandi ályktun var að finna í áskorun læknanna:
„Það er augljóst að sala áfengs öls yrði til að auka heildar-
neyslu áfengis í landinu og þar meðaukaþann samfélags-og
heilsufarsvanda sem hlýst af neyslu áfengis. Slík er reynsla
frændþjóða okkar. Reynsla Svía af milliölinu er fræg að end-
emum. Með tilkomu þess jókst heildarneysla áfengis veru-
legaen minnkaði afturersölu þess varhætt. Salamilliölsins
varð ekki til að draga úr neyslu sterkari drykkja, þvert á móti
dró hún mjög verulega úr sölu minna áfengs öls.“
Því miður hafa þessi orð reynst sönn hvað varðar íslend-
inga. Salaááfengu öli hefurdregið úr sölu á léttu víni en auk-
ið heildarneyslu áfengis í landinu. Ætlum við íslendingar
aldrei að læraaf mistökum nágrannaþjóðannahelduraðeins
endurtaka sömu vitleysuna? Væri ekki ráð að banna bjórinn
aftur, eins og þegar Svíar tóku milliöliö af markaði? Eða eig-
■um við að bíða eftir enn háskalegri afleiðingum aukinnar
áfengisneyslu í landinu eftirtilkomu bjórsins?
ONNUR SJÓNARMID
BESTU vinir bjórsins hafa
fengið allalvarlegt lost þegar töl-
urnar um aukinn drykkjuskap ís-
lendinga voru birtar um daginn.
DV eyðir í gær heilum leiðara í að
verja aukninguna og notar ýmis
rök til að útskýra meira flæði
alkóhóls um kverkar islenskra
þegna.
Grípum niður í ölvarnarræðu
Ellerts Schram, ritstjóra DV, í
gær:
„Satt að segja var alls ekki ólík-
legt að Islendingar neyttu bjórsins
óspart fyrstu vikurnar og það
mun mcir en nú er upplýst. Bæði
er að íslendingar eru offarar í
flestu og óhófsmcnn í fleiru en
drykkjuskap og svo var hitt að
bjór hafði verið bannaður hér í
áratugi og Ijóst að fljóðbylgja
brysti á, loksins þegar bjór-
drykkja var lögleyfð.“
Og Ellert grípur til fleiri rök-
semda til varnar bjórnum:
„Þessar tölur eru ekki mark-
tækar að því leyti, að spenningur-
inn fyrir bjórnuin og nýnæminu
er mestur fyrst, og það mun taka
þjóðina nokkurn tíma að temja
sér umgengni við bjórinn. Líkleg-
ast er að salan sé mest í upphafi,
en muni siðan jafna sig og komast
í sinn farveg þegar frá líður.“
Og að síðustu grípur ritstjórinn
til eftirfarandi staðhæfinga:
„Annað ber einnig að hafa í
huga. Áfengisverslun rikisins hef-
ur engar tölur um þann bjór sent
seldist í landinu á svarta mark-
aðnum. það er opinbert leyndar-
inál hér á landi, að kynstrin öll af
bjór bárust eftir ólöglegum leið-
um til landsins og í rauninni gat
hver sem vildi keypt sér bjór og
drukkið bjór, sem bar sig eftir því.
Þetta bjórmagn kemur ekki fram
í tölum fyrri ára, þegar áfengis-
neyslan er mæld, og fullyrða má,
að þegar smyglbjórinn er meðtal-
inn séu tölur um áfengisneyslu
mjög svipaðar í ár og hin fyrri ár.
Það er því mjög vafasamt að
Italda því fram að áfengisneysla
hafi i rauninni aukist nokkuð að
ráði eftir að bjór var lögleyfður.“
DV er kannski skammstöfun
fyrir DÁSÖMUM VÍMUGJAF-
ANA!
Hannes Hólmsteinn: Ef menn gera
byltingu þarf að gæta þess að koma
aga, reglu og stjórn á hlutina. Er
Hannes orðinn skoðanabróðir
Stalíns?
HANNES Hólmsteinn Giss-
urarson, lektor með meiru, skrifar
grein gegn frönsku stjórnarbylt-
ingunni í DV í gær. Hann kemst
að þeirri niðurstöðu að 'bylting
fransósa hafi gjörsamlega mistek-
ist. Lesum niðurstöður vanga-
veltna lektorsins:
„Þegar litið er yfir þróun
frönsku byltingarinnar, sést, að
eitt megineinkenni hennar var
taumleysi, stjórnleysi. Allt gat
gerst, öldur hrifið menn upp eða
keyrt þá niður. Það er enn ein
þversögnin, að stjórnleysi er oft
bein afleiðing miðstýringar. Þeg-
ar stjórnmál eru ekki i föstum
skorðum laga, venju og reglu,
heldur háð geðþótta eins manns,
getur allt gerst. Þá myndast ekki
jafnvægi, þá er ekki um neina
sjálfstýringu að ræða, þá er flest
komið undir því, hver situr í
valdastól. Margar hugsjónir
frönsku byltingarmannanna voru
góðra gjalda verðar, eins og þær
birtust í inannréttindayfirlýsing-
unni frægu, en þeir kunnu engin
ráð til að framkvæma þær, og því
mistókst byltingin. Reynslan ein,
sagan ein, kcnnir okkur ráð til að
framkvæma hugsjónir okkar, og
þess vegna er íhaldssemi nauðsyn-
leg við hlið frjálslyndis.“
Stalín komst að nákvæmlega
sömu niðurstöðu!!!
EINN MEÐ
KAFFINU
Maður meö tannpínu hringdi í
tannlækninn og bað um tima
samdægurs. Tannlæknirinn
svaraði: „Þvi miður er það
ómögulegt, ég þarf að fylla átján
holur í dag.“
Síóan fór tannlæknirinn út á
golfvöll.
DAGATAL
Guðirnir reiddust Davíð
Það eru allir að tala um veðrið
þessa dagana.
Við fyrir sunnan vegna þess að
veðrið er svo gott fyrir norðan og
austan en slæmt hjá okkur.
Þau fyrir norðan og austan af
því að veðrið hjá okkur fyrir
sunnan er svo slæmt en gott hjá
þeim.
Og nú er svo komið, að við fyrir
sunnan erum farin að flykkjast
norður og austur til að fá kannski
að sjá aðeins til sólar í sumar, en
fólkið fyrir norðan og austan far-
ið að streyma suður á bóginn til að
kæla sig aðeins niður.
Afleiðingin er auðvitað hern-
aðarástand á þjóðvegunum.
Ríkisútvarpið sagði í fréttum um
helgina að umferðin væri slík, að
aðeins verstu verslunarmanna-
helgar stæðust samanburð. Það
hlýtur að vera dálítið fyndið að
sjá rauðbrennda ökuþóra að
norðan í bílaröðum mætandi föl-
leitum höfuðborgarbúum að
sunnan.
Allt hefur þetta fengið mig til
að hugsa enda er ég hugsandi
maður.
Til dæmis: Hvernig stendur á
því að veðrinu er svona misskipt á
íslandi? Ég hélt að hér ríkti venju-
Iegt þjóðfélagsástand: Gæðum,
launum, fæðingum og hlunnind-
um misskipt eftir gáfum, mennt-
un, kynferði, erfðarétti og gifting-
um, en veðrið svona tiltölulega
sósíalískt.
Þetta hefur reynst vera hin
mesta firra.
Veðurguðirnir eru alls ekki sósí-
alistar. A.mk. ekki í verki. Gæð-
um veðurs er úthellt i sumum
landshlutum en í öðrum ekki.
Stundum er sagt á afmælisdögum
barna, að veðrið þann daginn sé
eins og barnið hefur hagað sér allt
árið.
Hvað höfum við borgarbúar
eiginlega gert?
Ég fór náttúrulega að hugsa,
hvað hefði reitt guðina svo að
„hraunið rann“ og það ofan úr
himnum. Auðvitað þurfti ég ekki
að hugsa lengi til að finna ástæð-
urnar fyrir reiði guðanna.
Auðvitað hafði það farið fyrir
brjóstið á guðunum að byggja
einhverja skopparakringlu ofan á
hitaveitutönkunum. Guðirnir
gáfu okkur heitt vatn til að hita
upp húsin okkar og þvo okkur —
A.m.k. í framan. Hvað gerum
við? Storkum guðunum með því
að byggja sólarhús úr gleri ofan á
tankana. Hvað gera guðirnir á
móti? Draga ský fyrir sólina og
hugsa sem svo: Jæja, skepnurnar
ykkar! Fyrst þið byggið glerhýsi til
að verjast ágangi veðurguðanna
en ætlið samt að njóta veðurblíð-
unnar bak við gler, þá sendum við
ykkur rigningu og aftur rigningu,
dumbung og aftur dumbung, súld
á súld ofan!
Og ég hugsaði áfram: Auðvitað
reiddust guðirnir ráðhúsinu sem
nú rís upp úr Tjörninni!
Guðirnir eru náttúrulega æfir
út í borgarbúa fyrir að raska
sköpunarverkinu; skella steypu-
kumbalda út í andarvarpið, koll-
steypa lífríki Tjarnarinnar og
kalla yfir sig múkka og annan sjó-
fugl svo miðbærinn líkist einna
helst fengsælum fiskimiðum; ær-
andi garg haffugla sem sveima í
leit að æti.
Og ég hugsaði áfram: Já, svona
er það, guðirnir hafa reiðst borg-
arbúum því þeir eru hortugir og
hafa tekið sér guðlegan mátt í
hendur, umbylt boðorðunum og
náttúrulögmálunum og vaðið
fram í reyk og villu, fégráðugir og
hrokafullir í mikilmennskubrjál-
æði sínu.
En því meira sem ég hugsaði
málið því sáttari varð ég við niður-
stöðuna: Guðirnir eru auðvitað
reiðir þeim sem tók þessar ákvarð-
anir, nefnilega Davíð sjálfum!
Veðrið á höfuðborgarsvæðinu er
Davíð að kenna!
Og einmitt þegar ég var búinn
að sætta mig við þessa niðurstöðu
dró ský frá sólu og höfuðborgin
var böðuð sólskini í allan gærdag.