Tíminn - 30.01.1968, Blaðsíða 5

5
ÞRIÐJUDAGUR 30. janúar 1968,
TÍMINN
„Tvívarp —
þrívarp“
Sdig. V. he£u;r seut Landfara
eftirftarandi uppástungu í sam-
bandi vi'ð sjúnvarpið. „í þsetti
um sjiónvarpið í Tíman-
um, j-anúar síðastliðinn birtir
Guðrún Þ. Egilson kafila úr
gréfi, þar sem óskað er eftir
tillögum um orð-í staðinn fyr-
ir sjónivarp, sj ónvarpstæki og
sjónvarpsnotendur. Orð, sem
gæfu til kynna, að bæði væri
um að ræða hljóð og my-nd,
það er að segja snertu bæði
heyrn og sjón.
Hviort einhverjir hafa borið
fram tiilögur um þetta veit ég
eikiki. En hér eru oínar appá-
stungur.
Sjóruvarpið vil ég nefna tví-
varp og þarfnast það ekki
skýringa. Swonefnt litasjón-
varp gæti þá heitið þríwarp.
Einihv.erjum kann að þykija það
óþarft að gefa því nafn á með-
an það er ekki tii hér á landi.
En því er til að swara, að
litasjónvarp er af og til nefnt
hér, bæði í ræðu og riti, og
þtví tel ég heppilegra, að
nýtt orð komi í ístað þess
sem fyrst. Sjónvarpsviðtæki
ætti að heita Wnemi eða tví-
talki. Tækið tekur við —
nemur — bæði hljóð oig mynd.
Litasij ó varpstæki gæti á sama
hótt heitið þrínemi eða þrí-
En hvað á þá hluistandi-á-
horfandd að heita? Ég held, að
draga mætti nafn hans af fyrrv
nefndum orðum t.d. tvítak-
andi eða tvinemandi, þrítak-
andi eða þrínemandi. Eigandi
tvínema (sjónvarps) yrði þá
tvínemaeigandi og svo frarn-
vegis“.
Þar með líkur bréfi Sig. V.,
en gaman væri að fá álit á
þessum tillögum hans — svo
og nýjum uppástunguim. Ég
veit, að margir íslendingar
eru miiklir nýyrðasmiðir, og
því ekki að taka þátt á þess-
um l>eik? Kannski dettum við
ndður á eitthvað stjórnjalit í
þessu samibandi.
Þrjár spurningar
Dr. M. U. skrifar: „í
dag 23. þ.m. var hringt í mig,
eins og líklega miarga, af
manni sem kvaðst rannsaka á
v-egum fréttastofu n-okkrar, af-
stöðu almennings til 3 eftir-
tailda spurninga:
1. Minkaræktun á íslandi.
2. Fyrirhugaðar breytingar
á umferð hér á landi.
3. Frjálsari saia áfengs öls.
Ætlazt var til, að svara
hverri spurningu með „já“
eða „nei“. Þar sem varl-a var
tími til að hugsa sig um, an
ailar 3 spurningarnar virðast
vera athyglisverðar, leyfi ég
mér hér með að bæta nokkr-
um orðum við þremur neikvæð
um svörum mínuim:
Hver sem lifað hefur lengri
eða skemmri tíma í sveit hér
á landi, mun hafa orðið var
við óhamju tjón, sem fuigla- og
fisikistofmar landsins bíða af
völdum minka, er sloppið hafa
úr vamhirtum girðingum. Án
tHits til þass, hvort slíkt á-
byrgðaleysi sé óhjákvæmilegt,
er staðreynd að minkarækt á
ísliandd stofnar í ailvarilega
hættu, auði, prýði og einnig
nœringu landsmanna, fyrir
sölu nokkra pelsa handa út-
lendingum. Sjaldgæfir og
merki-legir fuiglar hér, eru
frægir úti í h-eimi, en jafnw-el
ómerkileg hænsni, endur og
gætsir, sem bændur ok-kar
ræk-ta m-eð mikilli vineu og al-
úð, eru hvað ef-tir annað drep-
in /aif áhugaleys-i minkarækt-
endann-a, enda byggi-st dýr-
keypt veiferð og sjálf-stæði
þjóðarinnar í' heild á þróuin
landlbúnaðarins.
Undirbúningur undir hægri
akstur er sagður ko-sta nú þeg-
ar um 25 milljónir krón-a.
Hvað sem líður þörfinni fyrir
þessari ráðstötfun, virðist nú-
verandi fjárhagsástand okkar
v-era óheppilega-sti támi til að
hugsa.um sl-ílkt.
Önnur vandamál
meir aðkallandi
Erlend fyrirmynd er ekki
alltaf á öldum sviðum hezti
leiðtoginn fyrir ísland. í meg-
iniöndu-m Evrópu, t.d. þar sem
bíl-arnir þurfa að skipta urn ak
rein tvisvar á klukkustund á
ferð yfi-r landamærin Liohtens
s-teins og Sviss er samræmd
urnferð eina lausnin, er dra-ga
má úr bílslysum eða vitsk-ert-
um bíiistjórum. — En meðan
1-andaimæri Íslands liggja enn-
þá út í sjó, og íslenzkir bílar
me-gna ekki enn að synda yfir
hafið inn í önn-ur lönd með
öfuga akrein, hvíla fjiárha-gsá-
hyggljur miklu- þyngra á þjóð-
inni, en akstursáhyggjur ann-
arra landa, enda vær-u 25
milljónir (og áuðvitað mikilu
meira en það í viðbót) betur
varið til að létta á íslands eig-
in og mest áríðandi vandamál-
um.
Enn eitt af mör-g-um út-
lenzkum fordæmum, sem ekki
virðist ráðleggjandi að stæla á
ís-landi, er frjiáls sala áf-e-n-gs
öls, og að gera með því ölv-
unina mjög ódýra og að hvers-
d-ags voða. fsl-enzkur efniviður
er ailitotf dýrmætur, til þess að
þora slíkt, áður en m-eðaltal
einstakli-nga álíta sjálifstjórn
sína, sem mælikvarða men-ning
arsti-g þjóðarinnar.
Enda er frj-áils s-a-la áifengis
— hvort sem er í bjiór eða
svarta-da-uða — hérlendi-s enn
þlá j-atf-n-giMd þess að b-jóða
börnum innihal-d lyfskríns til
leiks“.
Sextugur í dag:
Þorleifur Bjarnason
námsstjóri
Sól-in var hortfin á baik við fjaM-s
brún, þegar bariö var að dyrum
á Ásgarði. Úti fyrir stóðu tveir
me-n-n og héldu í hesta sína. Ann-
an þeirra þekfcti ég, það var bóndi
úr næstu sveit, en hin-n hatfði ég
ekki áður séð, en sá kvaðst Þór-
leifur he-ita og vera Hornstrend-
ingur. Mér fa-nnst þessi ókunnugi
maður í fyrstu no-kkuð fálátur og
aivörugefinn, en þó brá fyrir.
bro-si á vör og glettni í aug-um.
Hann fór sér hægt, eins og hann
væri að kanna umhverfið — eða
fólkið, sem hann þekkti efck-i a-f
eigia raun — þetta voru fyrstu
VOGIR
og varaJHutrr J vogir
aval]t fyrirligglandi.
Rit og reiknivélar
Scmf 82380.
kynni mín atf Þórieifi Bj.ar-na-
syni námsstjóra, sem í d-ag er
sextugur. Vonandi er saklaust að
segij-a frá þessu atviki eftir nærri
aldanftjórðung og ekk-i sízt þar
sem kynni mín af þessum mæta
manind hafa orðið meiri með ár-
unum. Jafnan hetfur það verið
svo, þegar Þórleif-ur hefur heim-
sótt mig, að þá hetfpr rikt sól
innan dyra, og lýsir þ’etta niann-
in-um nokkuð. Það fylgir honum
hressand-i blær, er skemmtile-gur,
kan-n frá rnörgu að segja, fyn-d-
inn, greindur vel, einarður og
dreng-ur góður.
Fæ-ddur er Þórleifur Jakob
Bjarn-ason í Hælavík í Sléttu-
hreppi í Norður-fsafjarðarsýslu.
Foreldrar han-s voru Bjarni Gíisla-
son bón-di 1 Sunddal, Stranda-
sýslu og Ingibjörg Guðnadóttir.
bónda í Hælavík. Han.n ðlst uipp
hjiá Guðna Kj-artanssyni atfa sín-
um. Lauk kenrtaraprófi 1929. Fór
til Kaupmannahafin-ar og var þar
á Kennaraih-áskóla 1934—1935. H-ef
ur einnig farið námsferðir um
BÆNDUR
Þrítugur, reglusamur maður, vanur bústörfum,
óskar eftir starfi sem ársmaður eða ráðsmaður,
á góðu heimili. Tilboð sendist blaðinu fyrir
febrúarlok, merkt: „Ábyggilegur“.
Norðurlönd. Kennapi við barna-
og gagnfræðáskóla á ísafirði að
mestu frá 1931—1943. að hann
var skipaður námisstjóri.
Námsstjóra-umdæmi han-s er víð
áttumikið og ekki alLtaf gott yfir-
ferðar, þar sem það nær frá Hvai-
firði að sun.npn ytfir Vesturland
og Vestfirði í Hiútatfjörð að norð-
an. Verkefni námisstjóranna er
marglþætt, þeir vinna m.a. að
skipuilagni-ngu skóilahéraða, eru
miMili'ðir á milli skólanna og ríkis
va-ldsin-s, auk margvislegra 1-eið-
beininga, er þ-eir veita. Þórleifur
he-flur aM-a tíð látið skóla og
mennin-garmiáll til sín taka og umn
ið mifcið 'og farsælt startf á því
sviði. Iíann er starfinu vei vax-
inn, er m-aniniþekkj-ari, mælskur
ve-L, rökvís athuguM fundarmaður,
og vel að sér um allit, er að skó-la
miál-um lýtur innanlands og utan,
þar sem ég þekki til, hefur sam-
an fa-rið skiLningur og samvinnu-
hugux námsstjórans og ráðandi
manna. Samvinna þessi hefur bor-
ið rí-kuilegan ávöxt, þar sem bætt
aðstaða kennara og n-emenda heí-
-ur skapazt með heimavi-starskól-
um barna og un-glinga í sveitum.
Þórleitfu-r hlaut í vögg-u-
gj-öf skáld-ska.pargáfur og leikara-
hæfileika. Hann hefur samið og
gefið út skáldsögur, verið leiik-
s-tjóri og leikari ágætur, næmur
fyrir þvi sérstæða og gaman-sama
í 1-ífdnu og átt vi-nsældum að
fagna. Hann er mikilvirkur é fé-
lagsmálasviðinu, auk þess sem áð-
u-r er tadið, var han-n m.a. for-
maður barnaverndarfélags ísa-
fjarðar, umdæmiistemiplar og len-gi
í stjór.n Alþýðuiflioikksfélags ísa-
íjarðar.
Hér er stikiað á stóru og margt
ótailið. enda af mörgu að taka og:.
nefni ég það, er ég veit óg man
í svipinn.
Þórleiíur er * búsettur á: Akrá-
nési og kvæptur-- Sigríði Fr-iðriks-
dóttur Hjartar skólastjóra, hiín er.
kona gáf-uð og menntuð vei
Þa-u . eiga fjögur börn. eina
dóttup og þrjá s-yni. Þorleifur
dveidur um þessar mundir hjá
dóttur sinn-i, sem er búsett í
Noregi, gift héraðslækni þar. Þess
ar fáu 1-ínur edga að færa sex-
tugu afmaelisbarni heillaóskir mín
ar og fjöLskyld-u minnar. Ég veit
Líka, að þeir verða margir, sem
undir taka og send-a góðum vini,
Hstamanni og menn-i-ngarifrömuði
hlýjar kveðj-ur yfir Atla-ntsála á
þessum merk-u tímamótum á há-
tíðadegi. Óskum þessum fylgja
þakkir fyrir s-törfin, skemmtu.n-
ina og kynni-ngu alla. Megum við
ölil sjá þig heil-an á hútfi og lengi
njóta starfskrafta þinna og h-æfi-
leika.
Heiill þér sextu-gum.
Ásgeir Bjarnason.
Á VÍÐAVANGI
„Ríkið verður að
spara"
Forystugrein Vísis í gær er
væn sneið íil ríkisstjórnarinnar
og fjármálaráðherra henmar.
Lei'ðarinn heitir: „Ríkið verð
ur að spara“. Þar segir m. a.:
„Ilér á Iandi hefur ríkið
mjög reynt að spara á síð-
ustu árum. Komið hefur verið
á fót hagsýslustofnun, sem
m. a. á að reiða upp sparnað
arsvipu yfir hinum mörgu
deildum ríkisbáknsins. Árang
urs af þessu starfi er þegar
farið að gæta, og bera fjárlög
þessa árs greinilega merki að
haldsins. En það má áreiðan
lega spara og hagræða meira.“
Já, mikið hefur nú verið
sparað á síðustu árum, Vísir
sæll, en sparnaðarvilja stjóra
arflokkan-n-a eru auðvitað Iítil
takmörk sctt, svo að þótt
„árangur“ af starfi „hagsýslu
stofnunarinnar“ sé góður að
dómi Vísis, má n-á enn lengra.
En hver er þá þessi ágæti
sparnaðarárangur ríkisins „á
síðustu árum“:
• Árið 1958', síðasta ár vinstri
stjóraarinnar, voru fjárlögin
rúmar 800 mUljónir. Nú eru
þau um 6 milljarðar og hafa
sjö- eða áttfaldazt á jafnmörg
um árum. Þetta er nú spara
aður, sem segir sex, og er
slíkt algert islandsmet og lík
lega heimsmet í slíkum „rík
issparnaði". En það má áreið
anlega spara og hagræða meira
segir Vísir. Hitt er annað mál,
hvort þjóðin telur sér það sér
staka hamingju, að ríkið
haldi áfram á þessari spara
aðarbraut „síðustu ára“.
Dæmi um meiri
sparnað
Og Vísir er engin lausa-
gopi, sem kastar fram fullyrð
ingum, án þess að færa þeim
stað. Hann nefnir auðvitað í
næstu andrá skýrt dæmi um
það, sem „áreiðanlega má
spara og hagræða meira“ í
ríkisrekstrinum:
„Sjá má dæmi í trygginga
bákninu. Á vissum sviðum veit
ir tryggingakerfið sjálfsagt
ekki næga þjónustu við hina
miður settu í þjóðfélaginu. En
á öðrum sviðum cr það komið
langt út fyrir eðlileg takmörk.
Það er t. d. mjög ríkmannlegt
að eyða 50 milljónum króna í
fjölskyldubætur með fyrsta
barni. Það hjálpar ekki hinum
vorst settu, sem e-ru annað
bvójrt barpmargar fjölskyldur
eða aldraðir einstaklingar. Þcss
ar 50 milljónir á ríkið að
'■'spáca.1'
Já, auðvitað, „þessar milljó-n
ir á ríkið að spara“. Það á
sem sagt að minnka fjölskyldu
bæturnar, sem þessu nemur.
spara það, en ekki að Iáta
þær ganga til bamflestu fjöl
skyldnanna. Þær hafa víst
nóg.
„Þannig má áreiðainlega
finna ýmsa liði í ríkisrckstrin
um, sem spara má“, bætir Vís
ir við. Það er ákaflega tákn
rænt fyrir málsvara þessarar
mikiu „sparnaðarríkisstjórnar“
að þeim skuli fyrst koma fjöl
skyldubætur í hug, þegar rík
ið þarf að spara, og er það í
fullu samræmi við þann spara
að, sem ríkið hefur þegar tekið
upp í framlögum til byggmga
skóla, sjúkrahúsa, vega, brúa
og hafna.
Alþýðuflokkurinn má líka
Framhald á bls 1