Tíminn - 01.05.1968, Blaðsíða 7

/
iHÐVIKUDAGUR 1. maí 1968.
TIMINN
iwimi
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framlkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarlnn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steinigrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur í Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðsluslmi: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 120.00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjna EDDA h. f.
Baráttumálin 1. maí
1. maí er í senn hátíðisdagur og baráttudagur verka-
manna víðsvegar um heim. Því minnast þeir í dag bæði
unninna sigra og óunninna. Tilgangur dagsins er þó öðru
fremur að rifja það upp, sem er óunnið og vinna ber að
í náinni framtíð.
> f
Tvö baráttumál bljóta að vera efst í huga íslenzkra
launamanna að þessu sinni. Annað er það að tryggja
næga atvinnu. Hitt er að tekjur átta stunda vinnudags
nægi til sæmilegrar afkomu.
íslenzkir verkamenn hafa átt það síldinni að þakka,
að þeir hafa búið við næga atvinnu undanfarin ár. Met-
afli og hátt verð á síldarafurðum tryggði þjóðinni mikla
atvinnu og góða afkomu, þrátt fyrir misheppnaða stjórn-
arstefnu. Nú hefur gróðinn af síldveiðum minnkað og
getur svo orðið um skeið. Síldargróðinn var ekki notaður
til að efla aðra atvinnuvegi í landinu, heldur voru þeir
látnir níðast niður. Togurunum hefur fækkað um helm-
ing og þeir, sem eftir eru, úreltir. Kaupskipaflotinn hefur
einnig minnkað stórlega. Sama gildir um þann hluta
bátaflotans, er bezt hentar til þorskveiða. Margar iðn-
greinar hafa ýmist lagzt niður eða dregizt saman. Allt
stafar þetta af þvi, að ríkisstjómin hafði hvorki forsjá
né viija til að nota gróða góðu áranna til markvissrar
uppbyggingar. f stað þess var hann látinn fara skipu-
lagslaust í súginn. Því hefur atvinnuleysi komið til sög-
unnar, strax þegar dregið 'hefur úr síldargróðanum.
Allt bendir til, að atvinnuleysið geti magnazt að
óbreyttri stjórnarstefnu. Þess vegna er það önnur megin-
krafa verkalýðsins í dag, að tekin verði upp ný og
markviss stjórnarstefna, sem tryggi næga atvinnu.
Hin meginkrafa launafólks er nú sem fyrr, að tekjur
átta stunda vinnudags nægi til sæmilegrar afkomu. Þetta
er enn brýnna mál nú en áður, því að nú er yfirleitt ekki
upp á eftirvinnu eða næturvinnu að hlaupa til að drýgja
tekjurnar. Þess vegna verður að vinna markvisst að því,
að staða atvinnuveganna verði efld svo, að þeir geti
greitt viðunanleg laun fyrir átta stunda vinnudag. Til
þess að það megi nást, þarf að skapa þeim sambærilega
aðstöðu og hliðstæðir atvinnuvegir njóta í nágranna-
löndunum í skattamálum, tryggingamálum, láiíamálum
o.s.frv. Mikið vantar nú á að svo sé. Hér eiga launamenn
og atvinnurekendur sameiginlegra hagsmuna að gæta
og eiga því að geta snúið saman bökum gegn skilnings-
snauðri og athafnalítilili ríkisstjórn.
Það sem núverandi ríkisstjórn virðist helzt sjá til
úrbóta, er að skera niður launin til viðbótar þvi, að eftir-
vinnan hefur horfið. Þó er kaupgjaldið mun lægra hér
en í nágrannalöndunum, svo að ekki stafa erfiðleikar
atvinnuveganna af því, að kaupið sé hærra hér en þar.
Því mega launþegar sízt gleyma á þessum degi, að þeir
urðu nýlega að heyja stærsta og dýrasta verkfall ís-
lenzkrar sögu til að hnekkja því áformi ríkisstjórnarinn-
ar, að láglaunamenn fengu 10—12% kjaraskerðingu
ekkert bætta. Þótt verkalýðshreyfingin færi með nokk-
urn sigur af hólmi í þeirri viðureign, má það ekki draga
úr varðstöðu hennar. Það, sem ríkisstjórnin hefur reynt
að gera einu sinni, getur hún reynt að gera aftur, ef
hún álítur sig hafa færi til þess.
Tíminn flytur launastéttunum beztu heillaóskir í til-
efni af hátíðis- og baráttudegi þeirra.
ERLENT YFIRLIT
McCarthy og Robert Kennedy
heyja ójafnan leik í Indiana
Þótt McCarthy tapi, hefur hann unniS sér mikinn orðstír
ATITYGLI MANNA viðs veg-
ar um heion, beindst niú móiög
að Imdiananífei í Ban.daoikjun-
um, ein þax fara fram á þriðju
diaiginm kemur piróflkosmimsar,
sem geita riáðið úrslitum um
það, hver verður framlþióðamidi
demckrata í forsetakosningun-
um nœsta haust.
í prófkjörinu í Imdiana
keppa þnír menn. Það eru
öldungadeildíarmeinnirnir Mc
‘Oarthy og Robert Keeniedy og
nikiisstjiónirm í Imdiamia, Roger
Bnanigin. S-á síðastneftadi sæk-
ist þó ekiki eftir iþví að verða
flonsetaefni, heldur vill hann
tnyggja það, að fuhtrúarmir,
sem Indianaríki kýs á ffakks-
þimg demóknata, verði óbumdn
ir þanigað til að það kemur s am-
an. Branigiin er vinsæll í Indi
ana og nýtur stuðmings ffa'kks-
samtaka demiókrata. Bæði Kenn
edy og McCárthy hafa lýst
yfir þiví, að þeir telji það ekki
ósigur fyrir sig, þótt Brainigin
flái flest atkivæði. Það, sem
máM skiptir, er eimkum það,
h'Vior þeirra Kenmedys eða
MjcCanthys fær íieiri atkivœði
og hvaðla mumur verður á
þeim.
Á ÝMSAíN HÁTT er aðstað-
an í Lndiana erfið fýrir þá
báða. Indiana er veilstætt ríki
og fhaldssamt. f fonsetakosning-
unum 1060 beið Kennedy bar
mikinin ósigur fyrir Nixom. Viet
namistyrjöldin er ekki eins ó-
vánsæl þar og viíða í Bandaníkj
umum. Kennedy hefúr tekið
verulegt tdliit til þess í mál-
flutningi sínum. Hann hefur
rætt sem minnst um Vietnam
styrjöldina og svarað spunning
um á þá leið, að hann vilji
ekki, að Bandaríkin dragi her
sinn fná Vietmam, nema að
faikmum viðunandi samnimgum,
em hims vegar vilji hamm auka
hlutdeiid Suður-Vietnama í
styrjöldinmi og greiða fyrir
því, að samkomulaig geti tek-
izt sem fyist Hins vegar minn-
ist hann nú litið á, að Víefkong
skuli taka þátt í samningunum
og hann hælir Johnson fyrir að
hafa reynt að hefja viðræður.
Oft eg því gripið frammí hjá
honum, að hann tali orðið eins
og Nixon og Goldwater. Mc-
Carthy lætur hins vegar ekki
undan síga, þótt hann sæki eftir
kjörfylgi í íhaldssömu ríki.
Hann heldur því fram að stefna
beri hiklaust að brottflutningi
Bandaríkjaihens frá Su'ður-
Vietnam og mynda þar nú
þegai samlbræðslustjórn með
þátttöku Vietcoing. Hann hef-
ur jaifinframt sagt, að það
strandi meira á Washingiton
en H-anoi að viðræður hefjist.
LEIKUR þeirra McCa~thys
og Iíennedys er á flestan- h-átt
ójafn. Kennedy styðst við
au/ðlegð Kemnedyættarinaar,
sem er metin á 400 piilljónir
dollara. Hann ræður yfir miklu
kosnimigafé og er áætlað, að
hanri muni eyða um 1 millj.
do.llar.a í sambandi við próf-
McCarthy
V
kjörið í Indiama. Skuldlausar
eignir McCartihys eru hinsvegar
taldar um 20 þús. dollarar.
Hann hafði ekki nerna 1500
djollana í kosndngasjióði, þeg-
ar hanin hótf banáttuma í vetur.
HLns vegar hefur honum safn
ast meira fé til kosningabarátt-
ummar em búizt hafði verið
vdð. Hann hedúr samt iítil fjlár-
háið í samanlburði við Kemm-
edy. Þessu til viðbótar styðst
Keinmedy við beztu kosnimgavéi
Bianidarikjamma, en húm varð
til, þegar Jolhn F. Kenmedy
sótti eftir forsetaframiboðinu
11960. Hiemni hefur verið hald
iS við síðan og næstum ailir
þeir, sem þá hlutu mesta þjiálf
un og reymslu í þessum efnurn,
etarfa nú við hlið Roberts Kernn
edys. Alit er vandlegia umdir-
búið og fer mákrvæmlega eftir
áætlun. Hvarvetma þar, sem
Kienmedy kemur, er stuðnings
fólk hans uindir það búið að
taka vel á móti honum. Kosm-
ingavól MaoCairthys er hirns-
vegar eim sú lélegasta, sem
um getur í Ba.ndarífcjunum. Hún
byggist fyrst og fremst á 6-
reyndum sjái'fboðaliðum, mest
stúdentum. Þar er allt í imolum
og flestar áætlanir remna út
í sandimm. Sjálfur er McCarthy
oftast á eftir áætlum og miætir
seinmia en ætlað er. Þá gerir
það ótrúlegam aðstöðumun, að
Kennedy var orðinin frægur áð
ur en kosninigaibai-áttan hófst,
ein McCarthy mátti heita ó-
þekktur utan Minnesota þang
að til fyrir firnm miánuðum, þeg
ar hann tók upp baráttuma gegn
endurframiboði Johnsom.
ÞRÁTT fyrir allan þenman
aðstöðumiun, spá ýmsir því, að
McCarthy kunni að reynast
furðu fylgissterkur, einfcum
'þó i Kaldforníu, en þar fer
prófkj'örið fram 4. júmí. Hanm
Kennedy
hefur viakið tiltrú með fram
komu sinni, einkum í sjóm
varpimu. Homum hefur tekizt
að skapa það álit, að hanm sæk
ist ekbi etftir forsetaemibættimu
vegina metorða, heldur vegna
máletfmiis. Það hafa aldrei verið
draumar míniir, segir hanm, að
se.tjiast að i Hvíta húsinu, held
ur hetfi ég haft hug á að gera
það að satfmhúsi. McCarthy forð
ast yfirleitt 1 ræðum sinum
að tala til tiltfinminganna, held
ut skínslkotar hanm til skyn-
seminmar, og því þykir hanm
ekkert sfcemmtiiegur ræðumað
ur. Stundum hregður hann þó
fyrir sig fyndni og segir snjall
ar setnimgar, sem festast í
miinni maimma. Slífct gera
keppinautar hans hinisvegar
^efcki.
FLESTIR vir'ðast reikma
með því, að MeCarthy mu.ni
helltast úr leistinmi áður em
til únslita dregur, og fakabar
áttan verði milli þeirra Kenn
edys og Humphreys. Seinustu
shoðanakannanir benda til,
að meirihluti fylgismanma Mc
Cartbys mumi heldur kjósa
Humpihrey en Kennedy, þótt
það bomi á óvart. Sjáífur er
MoCanthy talinn hallast meira
að Humiþhrey, ef til kæmi.
Milli hans og Kenmedyanna hef
ur alltaf verið grunnt á því
góða síðan á fiokksþinginu
1060, þegar McOarthy hélt
svo smjalla ræðu um Stevem-
sm, að Ke-nmiedyanndr héldu,
að þeir miyndu bíða lægri
hluta. Gömud vimátta er hins
vegar milli þeinra Humphreys
og McCanthys, þótt þeir sóu
beppinautar mú.
Enn virðist þó ofsmemmt aið
diæma McOanthy alveg ún leik.
Seimustu skoðaniabamminniaT
sýna, að fóríaildst anm'arhvor
Framnaid a bls 11.