Alþýðublaðið - 04.05.1990, Blaðsíða 2

2
INNLENDAR FRETTIR
Föstudagur 4. maí 1990
Jón Sigurdsson vidskiptarádherra
Mistök í hag-
stjórn iyrri ára
Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra sagðist í
samtali við Alþýðublaði
vilja leggja áherslu á eftir-
talin fimm atriði í skýrslu
OECD um ísland fyrir árið
1990 sem var birt í gær.
,,Mörg þeirra vandamála
sem við er að glíma í íslensk-
um efnahagsmálum má rekja
til mistaka í hagstjórn fyrri
ára sem leitt hafa til meiri
óstöðugleika í íslenskum
þjóðarbúskap en sveiflur í
sjávarútvegi hafa gefið tilefni
til. Á því leikur enginn vafi að
ekki var rétt staðið að hag-
stjórn á uppgangstímabilinu
1985—1987.
Vegna þeirra endurbóta
sem gerðar hafa verið á
skattakerfinu eru nú meiri
líkur á að afgangur myndist í
búskap hins opinbera þegar
og ef hagvöxtur glæðist á ný
á Islandi. Auk þess hafa ýmsir
gallar verið lagfærðir, þannig
að skattakerfið hefur nú já-
kvæðari áhrif en áður.
Umbætur á fjármálasvið-
inu hafa gert það að verkum
að nú er hægt að ná meiri ár-
angri með peninga- og út-
lánastefnu en áður. Seðla-
bankinn hefur meiri stjórn á
peningamynduninni og fjár-
magnsmarkaðurinn er í betra
jafnvægi.
Hagvaxtarhoríur eru dauf-
legar fyrir næstu ár nema efl-
ing nýrra útflutningsgreina
komi til.
Þær kerfisbreytingar sem
þegar hefur verið gripið tii
hafa gert það að verkum að
hagkerfið er nú betur í stakk
búið til að aðlagast nýjum að-
stæðum og meiri fjölbreytni.
Jafnfram hafa skapast að-
stæður til þess að draga úr
þeim óeðlilegu sveiflum sem
einkennt hafa síðasta áratug.
Brýnustu verkefnin nú eru að
auka frelsið varðandi fjár-
magnsflutninga milli íslands
og annarra landa, fjárfesting-
arlán og erlendar fjárfesting-
ar. Sambland traustrar hag-
stjórnar, aukins hlutverks
markaðarins og atvinnu-
stefnu sem byggir í minna
mæli á afskiptum stjórna-
valda er besta leiðin til að
bæta lífskjör á Islandi á kom-
andi árum."
Júlíus Sólnes
Hótar stjórnarslitum
„Eins og ég hef sagt, þá
er enginn tilgangur að
hanga í þessu stjórnar-
samstarfi lengur geti
stjórnin ekki náð þessu
máli fram,“ sagði Júiíus
Sóines umhverfisráðherra
aðspurður um hvort það
þýddi stjórnarslit yrði um-
hverfisfrumvarpið ekki af-
greitt á þessu þingi.
Mikil óvissa er nú um hve-
nær þingi lýkur og hvaða mál
fáist þar afgreidd. Helsta
óvissuatriðið er hvort frum-
varpið um umhverfisráðu-
neytið fæst afgreitt á þessu
þingi og hefur Júlíus Sólnes
sagt það stjórnarsiitamál fari
svo að það fái ekki afgreiðslu.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
sýnt málinu mikla andspyrnu
í allan vetur. Fyrst voru því
samþykkt lög um að stofna
umhverfisráðuneyti án verk-
efna en nú stendur styrrinn
um hver verði verkefni ráðu-
neytisins.
NÆRMYND Jón Sigurðsson framkvæmdastjóri
EFTIR: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
Jón Sigurðsson geng-
ur um atvinnulaus eftir
að honum var sagt upp
sem framkvæmdastjóra
Stöðvar 2 nýverið. Þetta
er í annað skipti sem Jón
lætur af störfum í stóru
fyrirtæki á tveimur ár-
um. Hann sagði af sér
sem framkvæmdastjóri
Miklagarðs 1988, eftir
að honum hafði verið
boðið forstjórastarf í
Kron. Sjálfur segir hann
að með því hafi átt að
fylgja að hann réði ekki
sjálfur sínum undir-
mönnum. Þetta lét Jón
ekki bjóða sér. Sam-
kvæmt heimildum Al-
þýðublaðsins lætur Jón
líka ekki vaða ofan í sig
yfirleitt.
Jón er verslunarskóla-
genginn, hann fór í fram-
haldsnám til London í við-
reyndar af flestum enda
bráðskemmtilegur maður.
Hugur starfsfólksins kom
m.a. í Ijós þegar starfs-
mannafélagið kom saman
á miðvikudag til að álykta
um málefni Stöðvarinnar.
Þar kom fram velvilji í garð
Jóns en hörð gagnrýni á
stjórn fyrirtækisins fyrir að
víkja honum úr starfi.
Jón Óttar Ragnarsson,
fyrrverandi sjónvarpsstjóri
segir að Stöð 2 hafi misst
mikið með Jóni Sigurðs-
syni, hann hafi verið ákaf-
lega vinnusamur og vel
heima í öllu málum stöðv-
arinnar. Jón Óttar segir það
ekki hafa skipt minna máli
að Jón Sigurðsson hafi ver-
ið í góðu sambandi við
starfsfólkið og Alþýðublað-
ið hefur fleiri heimildir fyr-
ir þvi að svo hafi verið. Að
Jón Sigurðsson hafi notið
stuðnings innan húss. Það
kemur reyndar heim og
Jón Sigurðsson, framkvæmdastjóri Stöðvar 2, er vel liðinn
af starfsfólk, það harmar að hann skuli hafa verið látinn fara.
„Það verður sjónarsviptir af honum," sagði Jón Óttar Ragn-
arsson við Alþýðublaðið.
Klár — og fastur fyrir
skiptum, hefur starfað hjá
Verslunarráðinu, hjá Versl-
unar- og þróunarmála-
stofnun Sameinuðu Þjóð-
anna, síðan í 12 ár hjá Is-
lenskum markaði sem
framkvæmdastjóri, í 6 ár
var hann með Miklagarð,
svo kom Stöð 2. Þeim hluta
sögunnar er nú lokið. Hann
er þó síður en svo verkefna-
laus, hann stýrir kosninga-
baráttu Sjálfstæðismanna í
Breiðholti fyrir borgar-
stjórnarkosningar i þriðja
sinn i röð. Vanur maður í
pólitík, enda m.a. fyrrum
varaþingmaður flokksins
fyrir Vesturland á árunum
1974-1978.
Jón er vel liðinn af starfs-
fólki Stöðvar 2, hann er það
saman við þann hug sem
starfsfólk Miklagarðs bar til
Jóns, þegar hann hættir
þar. Þá var sömuleiðis sam-
þykkt ályktun þar sem þaö
var harmað að Jón skyldi
láta af störfum hjá fyrirtæk-
inu.
Jón Sigurðsson var að
mörgu leyti ankerið í starf-
semi Stöðvar 2, hann var
eldri, rólegri og yfirvegaðri
en aðrir forystumenn fyrir-
tækisins og miklu varkárari
en þeir. Hann kom inn í fyr-
irtækið sem maður Versl-
unarbankans en tókst að
samsama sig anda fyrir-
tækisins. Að auki tókst hon-
um að koma sæmilegum
skikk á reksturinn, rétt eins
og hann hafði haft á Mikla-
garði.
Hann er hinsvegar fastur
fyrir. Ástæðan fyrir brott-
vikningu Jóns af Stöð 2 var
sú að hann gat ekki tekið
því sem nýr meirihluti rétti
að honum, sem sé að hafa
ekki lengur æðsta vald í
málefnum fyrirtækisiris,
eins og hann hafði haft.
Rétt eins og hann gat ekki
tekið því þegar hann taldi
að aðilar innan KRON ætl-
uðu sér að ráða því hverja
hann réði sem sína undir-
menn hjá fyrirtækinu.
Heimildamenn Alþýðu-
blaðsins segja sumir að
hann eigi erfitt með að
stilla sig inn á samstarfs-
menn sína. „Enginn
,,já-maður‘‘,“ eins og Jón
Óttar orðaði það.
Þröstur Ólafsson, stjórn-
arformaður KRON, hefur
þá sögu að segja af Jóni Sig-
urðssyni að þar hafi farið
mjög góður stjórnandi, at-
hafnasamur, ósérhlífinn og
duglegur maður sem hafi
haft góða stjórn á verkefn-
um sínum og undirmönn-
um.
Þegar Jón Sigurðsson var
sjálfur beðinn að segja
hvernig stjórnandi hann
væri komu smá vöflur á
hann, svo sagði hann ,,hel-
víti klár,“ og hló hátt. Það
er þó sennilegast rétt —
hann er helvíti klár en lika
helvíti fastur á sínu. Stund-
um of.
FRETTASKÝRING
OECDSEGIR EFNAHAGSMÁL
UM MARGT A RÉTTRILEID
„Mikill árcangur náðisl ■ efnahagsmálum á
íslandi á siðasta áratug, með tilliti til minna
atvinnuleysi og meiri lifskjarabata en i öðr-
um aðildarrikjum OECD," segir i skýrslu
Efnahags- og framfarastofnunarinnar,
OECD, sem var gerð opinber i gær.
EFTIR: TRYGGVA HARÐARSON
Hvort hér sé um svokallaða
„svarta skýrslu" að ræða skal
ósagt látið en hún gerir ráð
fyrir að hagvöxtur á íslandi
verði hægari á næsta áratug
en á þeim síðasta. í henni er
reiknað með að tekjur af sjáv-
arútvegi aukist lítið á næstu
árum. Hér er auðvitað ein-
göngu um spá að ræða og er
hún laus við alla bjartsýni.
Auðvitað verður það nokkuð
undir stjórnvöldum komið
hvernig tekst til við rekstur
þjóðarbúsins næsta áratug-
inn og hver endanleg niður-
staða verður í efnahagsþróun
þjóðarinnar.
Þrátt fyrir að talað sé um í
skýrslunni að mikill árangur
hafi náðst á efnahagssviðinu
á síðasta áratug er efnahags-
stjórn áranna 1985—1987
harðlega gagnrýnd. Það var
á þeim tíma þegar Sjálfstæð-
isflokkur og Framsóknar-
flokkur fóru saman með
stjórn landsmála undir for-
sæti Steingríms Hermanns-
sonar. I skýrslunni segir svo:
„Á því leikur enginn vafi að
ekki var rétt staðið að hag-
stjórn á uppgangstímabilinu
1985—1987. Sérstaklega má
benda á að þjóðhagslegur
sparnaður dróst saman og er-
lendar skuldir fóru vaxandi
við mjög hagstæðar ytri að-
stæður."
I skýrslunni segir að þessi
fjármálastefna hafi hindrað
að hægt hefði verið að beita
aðhaldssamri peninga- og
gengisstefnu til að tryggja
betra jafnvægi milli framboðs
og eftirspurnar og halda aftur
af verðbólgu.
Varad við að þvinga
vexti niður_______________
í skýrslunni er farið mjög
Fyrrum fjarmalaraðherra, Þor-
steinn Palsson, fær slæma
dóma hjá OECD.
lofsamlegum orðum um þær
breytingar sem gerðar hafa
verið á skattakerfinu og segir
að nú séu meiri líkur á að af-
gangur myndist á búskap
hins opinbera þegar og ef
hagvöxtur glæðist á ný.
Þá er varað við því i skýrsl-
unni að vextir verði þvingað-
ir niður með stjórnvaldsað-
gerðum. „Reynslan sýnir að
peningalegur sparnaður á Is-
landi er mjög viðkvæmur fyr-
ir raunvöxtum þannig að að-
gerðir til að halda skamm-
tímavöxtum óeðlilega lágum
leiddu til þess að peningaleg-
ar eignir og sparnaður
minnkuðu. Þar sem minni
sparnaður hefur almennt i
för með sér hærri vexti yrðu
áhrifin af vaxtalækkuninni
öfug við það sem til stóð."
Þá er talað um að umbætur
á fjármálasviðinu hafi gert
það að verkum að nú sé hægt
að ná meiri árangri með pen-
inga- og útlánastefnu en áður.
Lagst gegn rikis-
qfskiptum__________________
í skýrslunni er það gagn-
rýnt hvað stjórnvöld almennt
hafa mikil áhrif í efnahagslíf-
inu. Bent er á að fjármagns-
flutningar eru miklum tak-
mörkun háðir og draga ber
úr áhrifum ríkisins i banka-
og fjárfestingarlánakerfinu.
Þá segir að „stefnan í at-
vinnumálum og þar með tal-
in stefnumótun varðandi er-
lenda fjárfestingu á íslandi
hefur mótast af miklum af-
skiptum ríkisvaldsins."
Þó að spá OECD fyrir ís-
land sé engin bjartsýnisspá
bendir hún á að ýmislegt já-
kvætt hafi verið að gerast í
efnahagslífi og stjórnun þess
á síðustu árum.
Gunnar Helgi Kristinsson
stjórnmálafrœdingur um EB-aöild
Þurtum ekki
að opna miðin
Gunnar Helgi Kristins-
son stjórnmálafræðingur
segir að andstaða margra
íslendinga við inngöngu í
Evrópubandalagið vegna
fiskveiðikvótamála sé á
misskilningi byggð. „Sam-
kvæmt fiskveiðistefnu EB
frá 1983 er gert ráð fyrir
að hvert land fái vissan
kvóta úr hverjum fiski-
stofni. Þar skiptir miklu
máli hefðbundin réttindi á
viðkomandi svæði og þar
sem íslendingar eru eina
þjóðin með hefðbundin
réttindi á hafinu við ísland
þýði þetta einfaldlega að
við þyrftum ekki að hleypa
neinum á miðin við land-
ið.“
Þessi andstaða íslendinga
sé miðuð við lög EB sem giltu
þar til árið 1983. Það ár hafi
ný löggjöf tekið gildi og veröi
menn að miða sína afstöðu
við þessi nýju lög segir Gunn-
ar.
Hann segir að það sé þó
tvennt sem menn gætu sett
sig upp á móti í sambandi við
inngöngu íslands í Evrópu-
bandalagið. Það fyrra sé að
ákvörðun um leyfilegt afia-
magn úr hverjum stofni verði
að öllum líkindum tekin í
Brussel en ekki Reykjavík.
Þorskurinn verður áfram
veiddur af íslenskum skipum,
þrátt fyrir að ísland gengi í EB
segir Gunnar Helgi Kristins-
son.
Það síðara sé að með inn-
göngu í EB opnist leið fyrir
erlent fjármagn í íslenskan
sjávarútveg. „Þegar á heild-
ina er litið held ég nú samt að
sjávarútvegurinn þurfi ekki
að vera hindrun ef íslending-
ar og EB telji aðild að öðru
leyti æskilega. Þetta er mál
sem mun koma til ákvörðun-
ar ráðamanna innan ekki svo
margra ára," segir Gunnar
Helgi Kristinsson stjórnmála-
fræðingur.