Alþýðublaðið - 07.07.1992, Page 2

2
Þriðjudagur 7. júlí 1992
Mmiiiiimtin
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Siguröur Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Leturval
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn: 625566 - Auglýsingar og dreifing: 29244
Fax: 629244
Áskriftarveró kr. 1.200 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 90
Rétt viðbrögð
ríkisstj órnarinnar
Ríkisstjómin hefur nú tekið af skarið og vísað launamálum þing-
manna og æðstu embættismanna ríkisins aftur til Kjaradóms. Þar með
er Kjaradómur kominn með þetta viðkvæma mál aftur í hendumar og
skilaboðin frá stjómvöldum og þjóðinni allri em ótvíræð. Krafan er
endurskoðuð niðurstaða þar sem tekið er tillit til hins raunverulega
ástands í þjóðfélaginu.
]?að er ljóst að tíminn var að hlaupa frá ríkisstjóminni í þessu máli en
setning bráðabirgðalaga síðastliðinn föstudag virðist vera ásættanleg
lausn fyrir flesta. Setning bráðabirgðalaga er auðvitað algert neyðarúr-
ræði en var því miður nauðsynleg aðgerð við þær aðstæður sem ríktu í
þjóðfélaginu. Ríkisstjómin hefur því metið stöðuna rétt og skjót við-
brögð hennar hafa nægt til þess að slá á þær deilur sem höfðu magnast
undanfama daga. Ríkisstjómin hefur með ákvörðun sinni gefið Kjara-
dómi nýja forskrift og reglur til þess að vinna eftir. Kjaradómi ber því
að kveða upp nýjan úrskurð þar sem tekið er tillit til efnahagsástands
og launaþróunar í landinu. Þessu á að vera lokið í síðasta lagi fyrir lok
þessa mánaðar.
Þungar ásakanir vom bomar á ríkisstjómina og stjómarflokkana í því
áróðursstríði sem einkenndi umræðuna um Kjaradóm. Ríkisstjómin
var gerð ábyrg fyrir gerðum Kjaradóms, þrátt fyrir að hún hafí strax í
upphafi málsins beðið kjaradóm um tafarlausa endurskoðun á þeirri
niðurstöðu sem olli þessum darraðardansi. Nú ætti hins vegar enginn
að efast um raunvemlegan vilja ríkisstjómarinnar í þessu viðkvæma
máli. Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra og varaformaður Al-
þýðuflokksins segir t.d. í samtali við Alþýðublaðið í dag: „Ég lít svo á
að það séu komin afar skýr fyrirmæli til Kjaradóms, sem geta tæpast
annað en leitt til þeirrar niðurstöðu að launahækkun þeirra hópa sem
heyra undir dóminn verði í samræmi við það sem er að gerast í launa-
málum annars launafólks í landinu. Þannig ætti engum að blandast
hugur um að ríkisstjómin hefur leyst þetta mál fyrir sitt leyti“.
Það er því greinilegt að ríkisstjómin hefur með þessu móti komið til
móts við þær kröfur sem launþegasamtökin og almenningur í landinu
setti fram á síðustu dögum. Á meðan á deilunni stóð hafði ríkisstjóm-
in gott samráð með aðilum vinnumarkaðarins til þess að finna lausn
sem allir gætu sætt sig við. Viðbrögð Ásmundar Stefánssonar forseta
ASÍ sýna að það er vilji til þess að koma til móts við stjómvöld og
ftnna sameiginlega lausn á málinu. Framkoma Ögmundar Jónassonar
formanns BSRB hefur hins vegar vakið furðu og greinilega aðeins til
þess gerð að upphefja hans eigin persónu í pólitískum skollaleik.
Stjómarandstaðan krefst þess að Alþingi verði kallað saman, þrátt
fyrir þá lausn sem nú liggur fyrir. Úr þeirra herbúðum hafa verið gefin
fyrirheit um stuttan þingtíma og samkomulag um þingsköp. Reynslan
af þinginu í vetur gefur hins vegar ekki tilefni til þess að ætla að þing-
heimur geti lokið svo viðkvæmu máli á tveimur til þremur dögum.
Sérstaklega ber að hafa það í huga að stjómarandstöðuflokkamir hafa
verulega skiptar skoðanir um hvað beri að gera. Hugmynd Alþýðu-
bandalagsins var að setja launalög og að Alþingi tæki við hlutverki
Kjaradóms og ákvæði laun æðstu embættismanna og þingmanna.
Framsóknarflokkur vildi að niðurstaða Kjaradóms tæki gildi í áföng-
um og Kvennalistakonur vildu helst ekki breyta úrskurði Kjaradóms
að neinu leyti. Þama ber mikið í milli og engin heilsteypt lausn í sjón-
máli hjá stjómarandstöðuflokkunum. Sú lausn sem varð ofan á hjá rík-
isstjórninni virðist því vera sú eina rétta, miðað við þá erfiðu stöðu sem
komin var upp í þjóðfélaginu. Það er hins vegar ekki rétt að tala um
góða lausn í þessu samhengi, en vonandi verður umræðan í þjóðfélag-
inu og viðbrögð ríkisstjómarinnar til þess að koma í veg fyrir slys af
þessu tagi í framtíðinni.
RÖKSTOLAR
Mörður hirtir Ólaf
Einn fárra forystumanna í
Alþýðubandalaginu, sem hægt er að
segja að tilheyri þessari öld en ekki
þeirri síðustu er Mörður Amason.
Hann er snillingur áróðursins, og átti
ekki sístan þátt í að henda upp
Pótemkíntjöldunum, sem í ráðherratfð
Olafs Ragnars Grímssonar náðu um
stund að telja þjóðinni trú um að
ljóshærða goðið væri að minnsta kosti
ekki verri fjármálaráðherra en þeir
sem á undan fóru. Allt hrundi það
náttúrlega þegar Marðar naut ekki
lengur við, og Ólafur þurfti sjálfur að
bæði að skrifa leikritið og stjóma. Það
var eðlilega of flókið fyrir Ólaf
Ragnar því líkt og Gerry Ford gat
hann ekki gert tvo margslungna hluti í
einu. Ford, hinn gamli forseti
Bandaríkjanna, var að vísu
fmmstæðari en Ólafur, því hann varð
alræmdur fyrir að eiga í eríiðleikum
með að ganga og tyggja í einu. Segja
má að aldrei hafi í rauninni reynt á
Ólaf á þeim sviðum, því í fjár-
málaráðuneytinu sá Mörður um það
fyrir hann einsog flest annað.
Símaklefinn í
Kirkjustræti
Áróðurssnilld Marðar birtist um
þessar mundir ekki síst í því, að hann
hefur náð að tefla svo með Birtingu,
sem hann stofnaði á sínum tíma sem
einskonar rassvasafélag fyrir sjálfan
sig og Össur Skarphéðinsson, að þeir
em til, sem trúa því að Birting sé
alvömfélag. Þessi
blekking
hefur

gengið
sérlega vel
í Framsóknar-
menn sem margir hverjir
hafa ekki margbrotnari pólitískan
skilning en sauðkindin, sem þeir hafa
tekið að sér að vemda. New York
Times okkar Islendinga, heimsblaðið
Tíminn, sló því til að mynda upp á
forsíðu sem aðalfrétt sl. laugardag, að
nú væm í gangi sættir milli Birtingar
og flokkseigendafélagsins. En
staðreyndin er þvf miður sú, að
nokkuð hefur kvamast úr undirstöðum
Birtingar. Það sást best á miðstjómar-
fundinum um daginn, þar sem tekist
var á um EES. Þá fylgdi aðeins einn
miðstjómarmaður Merði að málum.
Meira að segja Ámi Páll Ámason,
fallegur prestsonur úr Kópavogi og
nýútskrifaður lögfræðingur úr
Evrópuháskólanum í Belgíu, er nú
genginn til liðs við félaga Jón Baldvin
og orðinn skeleggur sérfræðingur
utanríkisráðuneytisins í
Evrópurétti. En Ámi var á
blómatíma Birtingar eitt þeirra
ljósa sem leiftraði skærast.
Flokkseigendafélaginu
hefur hins vegar hugnast vel
hin hljóðláta smækkun
Birtingar. Það hefur kurrað
af illa bældri Þórðargleði,
þegar einn af öðrum vaskra
ræðara hefur horfið úr
skipsrúmi á galeiðu Ólafs
Ragnars. j
Þar á bær hafa menn í
flimtingum, að Ólafur hafi
hrakið svo marga Birtingarmenn
úr flokknum að félagið gæti nú
sem hægast haldið aðalfund sinn í
símaklefanum í Kirkjustræti.
Mörður
boxar
Mörður heldur hins vegar vel á
sínu, og hefur vaxið mjög ásmegin.
Hann er orðinn einn helsti
sérfræðingur flokks stns í málum EES,
og nýtur þar fomra kynna við
sérfræðing utanríkisráðuneytisins í
Evrópurétti. Orðstír Marðar er
reyndar viðurkenndur langt utan
AÍþýðubandlagsins. Einn meinlegasti
penni pólitískur sem hefur stigið fram
á ritvöllinn um langt skeið, Ámundi
Ámundason, lýsti því þannig í frægri
grein að Mörður væri „prýðilega
greindur piltur með snyrtilega fram-
komu". Hann bætti við, að utan jafnt
sem innan ritvallar væri slagkraftur
Marðar ótvíræður. Og nú er Mörður
aftur byrjaður að boxa svo um munar.
Þetta hefur komið berlega í ljós í
umræðunni í kjölfar miðstjómarfundar
Alþýðubandalagsins, sem fjallaði um
EES. Hans var beðið með mikilli
eftirvæntingu. Enginn gekk að því
gruflandi, að þar myndi koma í ljós
hvort flokkurinn kysi að tiheyra
þessari öld eða þeirri síðustu. Allir
vissu að Ólafur Ragnar var í vanda
staddur og fundurinn yrði honum
snúinn. Hann var á sínum tíma einna
skeleggastur þeirra flokksmanna, sem
vildu tengjast Evrópu nánari böndum,
- án þess endilega að fara í
Evrópubandalagið. EES var
klæðskerasaumað að þörfum
slíkra manna. Ólafi til
hróss má líka segja, að
í tíð síðustu
-íkisstjórnar
lmaðist hann
einsog villtur foli
fyrir Evrópu-
vagni ríkis-
stjómarinnar.
Hann var
maðurinn sem
hikaði ekki við
að segja
félögum sínum,
að það yrði
minnsta mál í
heimi að setja
múlinn á Hjörleif
Guttormsson og gömlu
kommana.
Kúvending
Ólafs
En fundur
miðstjómar fór á
annan veg en
Birtingarvængur
Alþýðubanda-
lagsins ætlaði.
Sá, sem átti að
mýla, brá þess í
stað múlnum á
flokkinn.
Hjörleifur vann. En
Ólafur veit hvað til
síns friðar heyrir.
Meistari tækifæris-
mennskunnar í íslenskum
stjóm-
málum brá seglum um leið og hann
heyrði hvemig vindurinn blés, og
breytti kúrs! Sá Ólafur sem sté inná
fundinn var annar en sá sem gekk út.
Nú skipti það alltíeinu höfuðmáli að
vera á móti stefnunni, sem hann átti
einna drýgstan þátt í að móta þegar
hann var sjálfur í ríkisstjóm.
Ólafur Ragnar lagði þannig ekki í
að verja þá stefnu, sem hann sjálfur
lagði upp með þegar sjóferðin hófst. I
Herrans nafni og fjörutíu venti hann
um 180 gráður. Og niðurstaðan? Jú,
flokkurinn er á móti EES en vill hins
vegar fara í tvíhliða viðræður á grund-
velli samningsins, - sem hann er eigi
að síður á móti!
Hver skilur nú svona? Meira að
segja gömlum doktor í fslenskum
hreppstjóraættum einsog Ólafi
Ragnari mun ekki takast að skýra
þetta fyrir hinni íslensku þjóð.
Tveir héldu þó haus. Mörður Áma-
son og dr. Gísli Gunnarsson voru
málsvarar skynseminnar. I
umræðunni í kjölfar fundarins hefur
ættarfylgjan úr Dölunum, harðfylgnin
og kjarkurinn, geislað af Merði eins-
og sólin af brynju heilags Georgs
þegar hann lagði drekann. Fyrst tók
hann Ólaf í stuttu viðtali í sjónvarpinu
að kvöldi fundardags, og hirti hann
einsog skólastrák sem hefur ekki
reiknað heima.
Pólitísk algebra
En sjálfa flenginguna fékk hinn
gamli mentor Marðar í óvanalega
hnitmiðaðri grein í Pressunni. Hin
efnislega niðurstaða Marðar Áma-
sonar var sú, að formaðurinn væri
berrassaður. Það kom ekki síst fram í
eftirfarandi texta:
„Niðurstaða Alþýðbandalagsins í
málinu verðskuldar sinn sess í stjóm-
málaskólum framtíðarinnar, og verður
sjálfsagt skoðuð vandlega í dæma-
tímum í pólitískri algebru. Hún er í
stuttu máli sú að segja bæði já og nei.
Nei við EES samningnum en já við
megininnihaldi hans öllu. Við eigum
ekki að gera EES samninginn með
EFTA-ríkjunum. Hins vegar eigum
við að gera EES samninginn einir
sér".
Og Mörður skýrir, hvemig Ólafur
Ragnar ætlar sér að reyna að „...forða
flokknum frá því að standa með allt
niðrum sig gagnvart þeim kynslóðum
kjósenda sem telja að náið
alþjóðasamstarf sé íslendingum
hagfelldur kostur og góður". Það
ætlar hann að gera með því að láta
flokkinn segja bæði já og nei,
því þannig geti nefnilega
„...þingmennimir greitt
atkvæði allir saman í
guðs friði og
góðum félags-
anda. Hver um
sig hefur svo sitt
leyfi til að vera
á móti hvemig
sem hann vill,
bara ef hann er á
móti. Sumir em á
móti fríverslun,
aðrir telja fullveldið í
hættu, aðrir að
útlendingar kaupi jarðir í
sveitunum þeirra, aðrir eru á
móti Jóni Baldvini. Og enn aðrir telja
tryggast að vera á móti því sem maður
skilur ekki".
Þessum magnaða hirtingartexta
lýkur Dalakollur með svofelldum
hætti: „Þá (er) bara eftir að
skýra það fyrir þjóðinni
hversvegna flokkurinn sat í
ríkisstjóm í þrjú ár meðan
EES viðræðurnar fóru fram
án þess að stöðva þær
viðræður."
Svo mörg voru Marðar
orðin. Hann skrifar af
skynsemi. Skynsemin er
hins vegar Alþýðubanda-
laginu hættuleg, ekki síst
eftir að það tók sér endan-
lega bólfestu í öldinni sem
leið.
Þarmeð er Mörður orðinn
flokknum - og fóstra sínum -
skeinuhættur. Það verður fróðlegt að
fylgjast með framhaldinu.
STB