Alþýðublaðið - 10.12.1992, Page 5

Fimmtudagur 10. desember 1992
5
Cod war ‘hero’ of the gunboat Thor, by his wife
NAPðLEON
^OF THE NORTH
NArouON ftt**. k
lífjpfiáot* RítO
HATÖ chief
is calied in
by lceland
I< I I, VXt» 1«4' * * k il
N V T O « h»eí I»i
t«».i’nh !,«*'» f» íuiínrHis
iit U»r C'»hI Wi*r.
I| ||r, l,«in "!*•»
Itrl|*d 1« •»
’tftUiiiienl í»i •l,r l»*t
riÍHpwtr i»cl«rtit t h r
lt>» lotmitif* *« l®*3-
t<el4>id ó i»» » vttonj
t»n*i ti«n l<» ÍHÍlWrmr
N \ T <> brt attM- t*f it*
»ttlr i*\ st víijil !'»v- l»tr
Ví r r n 11* | * chfiH. »»«
l5tivMt»» ntvil tiiovr
innti*.
e Tltfff |tiiiV»wl* •'i**’
«iu»Un£ Jhr TIim —
h*tov«r«i Bríti»h trawlriH
■t ( » tn yfnifftiil'. Thr
Thor tijiBifd 11*'* I 3
ArUlxh í115,vtfrtrtl t*
ruttt u tvtriili * *r\fii
fHERE are two
Napoieons in the
life of housewife Erla
Hallvardsson,
Ont 1» tl'f leíeiwlar*
French hero whoae por*
trait hatigs on a wall of
hcr ttofltc
TSte othfr ber hufchat'fl
Hriai dftredev'S r»r>\«ín
nt It'rftindk Kon bouf
Thdr #n<J * m**» rf*i>«í \
emrfgishí #»• a NttJWÍrOí'. t‘í
t\\< Nmth
I!*- IMlrlifd *nd .*r.trrrd
íunkKiai iwl rt’.rrjdv tw'rt; m*
voivcd rn rol'.iMOiw witli í©u»
ftovttí Nav\ vc-'-c*'' in Ujc C«»4
Wrtr,
í? «t«i\ "Ws'ti M#n‘ iinr..
4i wU’j fj've IH* ordt'r ftíí'
UU Uo.*« !o fV.'C Utr
feiurttmvn l.wÍ mutuh.
Bnt íic í-s gnmlv dcfomined
jVóit Ur won f tntfí 3 W.itw*
;•*» in t)i* »»tlS« *«ain,'t fnt
BjiiíÁh
Anð \m 4.V*yow*ðW »lí«
tr’i --------
6y GORQON HUGHES
Itc i.< jint to« carrfui *nd
^ '-Hi ^ViUed 3 *fsim,»n to
lct tlrnt liJftnvcu.
Ol cOiHir 1 «rt 4 UUlt
ttncioia stentl isttt MMMéttMt*.
Bm I don « w o r r > mywlf
tnio uot .síeentnft «i ut«ht■*
DV-jj drrvn 1 811""'- llcl«J
wuuKlnt »wtee uiuirí ''ttai'
Jliiú tu ctítíattífi Ujc.Uvci* of
lu* ynuri* crc*
Proud
N"iur*ftv tTtt tuiit^ wwure
thttt orh*t í»c J1* dufiut I* dan-
<*rduv
I rmi’t hííp fclUhtt Ut«n tu
t i8c UUmiv tss^y H*h Ui.d H*í
t'lkl-.'. Mi'v ttCtíWí'-
t’u? lria.vu*f
To Bifn*)» jrawlMiuct* and
frígoff' crcWHv Hei*> «»**
. *
■ it-rfgttUtt.v .cefr'Wtnr \>m?,......:
Tó HU wsfr and thr«N> cluld'
ren í*e l> a fjuirtl)''SprjVcn
UvtHbwttd ttrfd Ittthci’ w!m» kcrpK
hsrv ticad in *nv frittU
- lií, luuny reMtfv" EfStt
%a\é «i thf tamdy's *m*rt
Uunjtaio* oti tUr uuukíru *»f
Uevkjav.k.
• Itc rulrn Ui'* twrmv mw»
tn lus ctrw wfth íron ftM'
Ú'H wticii llf ' UtttllC hf'.. tto
*or« hc 1?ía Ure chsldren
»»vuv wiUi mmtlcr."
ISi'ft *say« thnt Uic mau
ftshittf v r r w * ?<?»« moftl
áíKm'f httte Oic {.riiwicrmcn
"He get* * httic *n«n »t
t)»?m M'atrllmc." but Uiat *
*U,’ alve ,hflv>
"tf tUf . weic m íwí*-*í<im*uS«
he wmW Hr ihr ftrsit u? UHp
" Wr know thc trnwlcrmen
faU him tuune* hke tt»bv-
larc; 'Wrid Axemau' ttivtí
'LuuftUv v bttt w» don t irfinð,
ThcvTe m*t namt*
'T wouUi juvt Hkc thcrf’i lö
att htm ,■« fir jpttily s» reiax*
tiifl: iMttuktiit htx citttr, or
rci*din« ijtKik* »t htttne Or
out lo« » f»otti m ittir Úord
C<vrtm»
‘*He i? nnt m»d. Just « ntn
döing n jub m dcfcne* o( hu
NAPOLEON lcelond's da»edevi!
gunboat \ki(ipc( HoHvoidwon.
Frásögn blaðamanns Dailv Mirror af heimsókn á heimili Helga og Erlu konu hans, þar er Helga líkt við Napóleon norðursins.
Star Aquarius öslar fram með Pór. Helgi fylgist með af brúarvængnum.
Helgi Hailvarðsson er þekkt nafn
á Islandi, - og í vissum hópum
manna í breskum sjávarplássum
vekur það án efa vissa ógn eða virð-
ingu. Helgi var sæmdur titlinum
„The maddest Axeman" meðan
þorskastríðin stóðu yfir á árunum.
Það var ekkert gamanyrði á vörum
foringja herskipanna, sem hingað
sigldu til að tapa stríði gegn her-
lausri smáþjóð. Helgi Hallvarðsson á
áratuga langan feril innan Land-
helgisgæslunnar, og hann glæsileg-
an. Við leyfum lesendum ALÞÝÐU-
BLAÐSINS að skoða smákafla úr
baráttusögu Helga, sem Örn og Ör-
lygur gáfu út fyrir skemmstu. Sá
kafli er frá tímum milli landhelgis-
stríðanna. Atli Magnússon, blaða-
maður, skráði.
Flestir tóku bresku skipstjóramir því
annars eins og breskir heiðursmenn eða
„gentlemen" er þeir vom gripnir innan
landhelgi. Þó voru óróamenn innan um
og eins og gengur vildu þeir verða
minnisstæðari en heiðursmennimir.
Hér segir af einum slíkum. Við Frið-
geir Olgeirsson, þriðji stýrimaður á
Óðni en nú skipherra á sama skipi,
höfðum farið um borð í breskan togara
sem staðinn hafði verið að ólöglegum
veiðum. Venjan var að yfirstýrimaður
og þriðji stýrimaður sinntu þeirri skyl-
du. Hafði ég yfir fyrir skipstjóra venju-
lega þulu sem var á þá leið að hann
væri handtekinn fyrir ólöglegar veiðar
innan íslensku fiskveiðimarkanna og
að öil talstöðvarviðskipti væm honum
bönnuð.
En þessi skipstjóri var ekki á því að
hlýðnast. Á veggnum þama hjá honum
var hann með svonefnda VHS-talstöð,
en slíkar stöðvar vom þá nýjar af nál-
inni hjá Bretum. Því miður höfðum við
varðskipsmenn þær ekki, en þær vom
mjög hentugar til þess að hafa sam-
skipti milli skipa sem voru á svipuðum
slóðuni. Að auki gátum við ekki náð
þeirri bylgju sem stöðvamar voru gerð-
ar fyrir. Því gátu Bretamir masað lon
og don án þess að við vissum neitt hvað
þeir ræddu.
En þama gerist það nú að skipstjóri
grípur talstöðina og býr sig undir að
kalla. Ég þríf tækið samstundis af hon-
um, en hann tekur það af mér aftur og
ég hrifsa það enn að nýju. Karlinn rífur
það þá af mér í annað sinn. Löng snúra
var á tækinu og hörfar hann með það út
í hom á brúnni. Ég ákveð þá að nú skuli
ég gefa honuni snöggt högg í magann
og vita hvort það dugi til. En áður en ég
get framkvæmt þetta sé ég hvar hann
náfölnar, sleppir tólinu svo það fellur á
gólftð og réttir upp báðar hendur. Mér
verður það fyrir að líta um öxl og sé þá
að Friðgeir hefur dregið upp skamm-
byssuna og miðar henni á manninn rétt
við eyrað á mér! Ég tók strax að ávíta
Friðgeir og sagði að hann mætti ekki
taka fram byssu nema að mínum fyrir-
mælum eða þá að ég lægi á gólfinu -
fyrir nú utan það að hefði hann skotið
hefði ég sjálfsagt misst heymina! Skip-
stjóri reyndi óspart að nota þetta atvik
sér til framdráttar fyrir réttinum. En
framkoma hans hafði verið með þeim
hætti að ekki varð honum kápan úr því
klæðinu.
Öðm sinni setti einn bresku skip-
stjóranna er við gómuðum ofan í við
okkur. Má segja að við höfum gefið
visst færi á okkur, þótt ekki væri víxl-
sporið stórt. Við höfðum fært togara
hans til hafnar á Isafirði, og vinur minn
Gísli kom að sunnan til þess að verja
hann. Kvöldið fyrir uppkvaðningu
dómsins, settumst við Gísli niður inni í
káetu hjá mér og fengum okkur í glas
að vanda, en hugðumst svo fara í land
og finna Úlf Gunnarsson lækni. Úlf
þekkti ég frá fomu fari og mun lesand-
inn minnast að hann var með í „göng-
unni löngu" þegar Egill rauði strand-
aði. En nú hittist svo óheppilega á að
þegar við vomm að ganga niður land-
ganginn ber breska skipstjórann að.
Hann þekkti strax verjanda sinn og
fann nú sjálfsagt af honum lykt. Mun
honum ekki hafa líkað alls kostar fé-
lagsskapur sé sem hann var í - sjálfur
erkióvinurinn. Fylltist hann heilagri
vandlætingu og spurði Gísla hvort
hann væri að klingja glösunt við þessa
„fucking bastards", eins og hann nefn-
di okkur varðskipsmennina. Gísla varð
talsvert um þetta og spurði hann mig
hvort hann mætti ekki fara og finna
skjólstæðing sinn að máli og reyna að
bjóða honum í staupinu með okkur.
Ekkert sá ég að gæti mælt í móti því og
létti Gísla talsvert er skipstjóri þáði gott
boð. Sat hann hjá okkur drjúga stund
og leystist málið þannig í allt að því
bróðurlegri vinsemd.
Landheleisbriótur býður til
brúðkaups
Þessum sögum að landhelgisbrjót-
um á árunum eftir fyrsta þorskastríðið
ler nú að linna, en þó mætti bæta fjöl-
mörgum við. Birgir bróðir minn var
aðstoðarmaður kaupfélagsstjórans ú
Seyðisfirði um þetta leyti og hafði ég
auðvitað lýrir venju að heilsa upp á
hann er Óðinn kom þar við. Þannig var
það eitt sinn að við komum á Seyðis-
fjörð með mann er farið hafði úr axlar-
liði og er ég kom á heimili Birgis frétti
ég að hann ætlaði að ganga í hjónaband
með unnustu sinni, Stellu Ólafsdóttur,
daginn eftir. Fannst mér leitt að geta
ekki setið brúðkaupið og hafði við orð
í glettni að við yrðum að taka togara
strax fyrir kvöldið svo skipið gæti átt
erindi til hafnar fyrir vígsluna. Síðastur
ntanna hefði ég trúað að neitt slíkt
gerðist, en samt fór það svo.
Klukkan þrjú um daginn leystum við
festar. Breskur togari lá þarna í höfn og
er við vorum komnir spölkom frá
bryggju datt mér í hug að opna fyrir tal-
stöðina og vita hvort ég heyrði hann
ekki tilkynna öðrurn breskum togurum
um ferðir okkar, sem mér þótti líklegt.
Togaramir nutu að vísu VHS- stöðv-
anna sem ég áður hef minnst á. En við
höfðum nýlega fengið stöð um borð
sem þeir í Reykjavík töldu sennilegt að
gæti numið þessa bylgju og vildi ég
láta á það reyna. Það er skemmst frá að
segja að næstum strax tel ég mig heyra
kallað á ensku: „Watch out! They are
coming!" Beið ég ekki boðanna að
færa Þórami þessar fréttir og setti hann
á fulla ferð út fjörðinn.
Við höfðum erindi sem erfiði. í
mynni Loðmupdarfjarðar kom skip inn
á ratsjána sem mældist inni í lokuðu
hólft og var það á togferð. Þetta reynd-
ist breskur togari og kvaðst skipstjóri
hafa verið alls ófróður um að hólfið
væri lokað og látið trollið fara í góðri
trú. Kannski sagði hann það alveg satt.
En hvað sem því líður varð óheppni
hans mér boðskort í brúðkaup Birgis
bróður míns sem ég sat kvöldið eftir
nreðan réttað var í málinu. „Eins dauði
er annars brauð‘‘, segir máltækið.
Nokkm seinna gerðist Birgirkaupfé-
lagsstjóri á Bíldudal og fyrir koma að
Þórarinn sigldi Óðni þangað inn af
greiðasemi við stýrimann sinn. En það
var segin saga að í hvert skipti er við
sigldum þaðan tókum við togara.
Hentu menn nijög gaman að þessu um
borð og víst er um að fundir okkar
bræðranna reyndust breskri togaraút-
gerð löngum illur fyrirboði stórra pen-
ingaútláta.
Ráðherra oe ritstjóri handsama
landhelgisbrjót
Það var í septembemiánuði 1964 að
við fengum það verkefni að flytja þá
Jóhann Hafstein dómsmálaráðherra og
Sigurð Bjamason frá Vigur ritstjóra
Morgunblaðsins á héraðsmót Sjálf-
stæðisflokksins á Isaftrði. En þar sem
blíðskaparveður var og við höfðum
nægan tíma var ákveðið að sigla norð-
ur að Homi áður en við færum inn á
Isafjörð. Þegar við emm á bakaleið
verðum við varir við togara að veiðum
■innan landhelgi og reyndist hann vera
Ross Rodney írá Grimsby. Tókum við
togarann þama og er ekki að neita því
að nokkuð gaman var að sjálfur dóms-
málaráðherrann skyldi nú fá færi á að
fylgjast með störfum okkar með þessu
móti. Þó var ekki laust við að okkur
flygi í hug að gjama hefði ráðherrann,
sem var æðsti yfirmaður Landhelgis-
gæslunnar, mátt vera um borð er við
vorum að eltast við Millwood! Þá hefði
aðgangurinn verið greiðari að ákvörð-
unarvaldinu og málinu trúlega reitt bet-
uraf.
Sigurður Bjamason notaði auðvitað
tækifærið til þess að senda blaði sínu
glóðvolgar fregnir af atvikinu. Slíkt
vakti vissa afbrýðisemi annarra blaða
og þar fyrir utan vom kringumstæður
sltkar að málið varð pólitískt. Þjóðvilj-
inn sendi Landhelgisgæslunni tóninn
og í Nýjum vikutíðindum gat að líta
þessa fýrirsögn: „Óðinn í stappi - for-
ingjar Sjálfstæðisflokksins koma of
seint á ball vegna landhelgisbrots".
Með fylgdi þessi pistill:
„Satt að segja héldum við að sá tími
væri liðinn að íslenskir stjómmála-
menn notuðu varðskipin til að flytja sig
á milli skemmtistaða. Þetta fyrirbrigði
var þekkt héma á árunum þegar Mús-
sólíni íslands, Jónas frá Hriflu, sigldi
milli kjörstaða á varðskipunum í kosn-
ingaleiðöngmm sínum. Nú hefur Jó-
hann Haftstein tekið upp aftur þennan
ágæta sið, en þeir Sigurður Bjamason
og ráðherrann fengu varðskipið til að
skjóta sér vestur á ísafjörð a ball núna
um síðustu helgi. Það er gott að vita að
varðskipin koma að fullum notum og
er þó einkum skemmtileg hið tvíþætta
hlutverk þeirra - annars vega að gæta
landhelginnar, en hinsvegar að flytja
Sjálfstæðismenn milli skemmtistaða.
Við vonum einlæglega að stjómmála-
mennimir hafi ekki komið of seint á
ballið vegna þeirra tafa sem urðu vegna
töku togarans og skipherra varðskips-
rnanna taki ekki á sig óþarfa krók í
framtíðinni, er forystumenn Sjálfstæð-
isflokksins sigla seglum þöndum á
varðskipum íslensku þjóðarinnar um-
hverfls land til að sýna sig og sjá aðra á
skemmtisamkomum flokksins".
Fleira var skrifað uni þetta í aþekk-
um anda og ærði það óstöðugan að
rekja það frekar.