Alþýðublaðið - 02.06.1993, Qupperneq 8

K
K
G
LOTT#
.. alltaf á ntiðvikudöguni
wmm
L#TT#
• • alltaf á miövikudögum
STIJTTFRirHIR
Stórbrotinn Jónas!
Það var galsi og góð skemmtan í síðustu viku, þegar haldið var upp
á 70 ára afmæli listamannsins Jónasar Árnasonar rithöfundar í
Borgarleikhúsinu. Þrjú á palli sjást á ntyndinni í gríðarlegri sveiflu
ásamt afmælisbaminu. Það er af nógu að taka í lagasafni þeirra
bræðra, Jónasar og Jóns Múla, falleg lög, sem em orðin sígild og eiga
eftir að hljóma, lög og textar, um langan aldur.
Engar bankastjóraveiðar í sumar?
Við fyrstu sýn virðist sem Landsbanki íslands muni ekki styðja og
styrkja iaxveiðiútgerð bankastjóra sinna í sumar, en sá rekstrarkostn-
aður hefur allnokkuð farið fyrir brjóstið á öllum almenningi, sem
greiða þarf sjálfur fyrir hvaðeina sem hann gerir í frfstundum sfnum. I
fréttatilkynningu frá bankanum vegna uppsagnar starfsfólks, segir að
teknar hafi verið ákvarðanir sem lækka annan rekstrarkostnað bank-
ans, þ.e. annan en launakostnað. „Unnið er að lækkun kostnaðarliða
svo sem ferðakostnaðar og risnu, mötuneytiskostnaðar, viðhalds og
endurbóta, bílastæðakostnaðar, sérfræðiþjónustu, auk kostnaðar við
auglýsingar, fréttabréf, almanök, póstburðargjöld o.fl.“, segir t frétta-
tilkynningunni. Ekki beint tekið á laxveiðum tuga Landsbankamanna,
en líklega er það undir liðnum ferðakostnaður og risna.
Ráðin trúnaðarmaður fatlaðra
Svæðisráð Reykjavíkur í málefnum fatlaðra hefur ráðið séra Guð-
nýju Hallgrímsdóttur til að gegna starfi sérstaks trúnaðarmanns fatl-
aðra í Reykjavík. Guðný hefur starfað meðal annars sem prestur með-
al fatiaðra á undanfömum árum. Þetta er nýtt starf sem stofnað er til
samkvæmt lögum um málefni fatlaðra sem tóku gildi 1. september
síðastliðinn.
Skuldabréfavextir lækka
Enda þótt Sverrir Hermannsson Landsbankastjóri, teldi af og frá
að lækka vexti fýrir nokkrum dögum, hefur íslandsbanki lækkað
vexti á öllum óverðtryggðum skuldabréfum um 0,7%. Sú breyting
varð í gær. Vextir á skuldabréfaiánum til traustustu viðskiptavina
bankans, svonefndir kjörvextir, verða þá 10,95%. Til samanburðar er
ávöxtun á óverðtryggðum ríkisverðbréfum til 6 mánaða nú 10,85% og
12,01% á ríkisbréfum til eins árs. Vextir á algengustu lánum með fast-
eignaveði verða nú 12,95%.
Fögur við stýrið
Hér getur að líta fegurðar-
drottningu Islands,Svölu
B jörku Arnardóttur. við stýrið
á rallbíl þeirra Ásgeirs Sigurðs-
sonar og Braga Guðmunds-
sonar. Myndin var tekin þegar
undirritaður var samningur
Skeljungs og þeirra rallkapp-
anna og Islandsmeistaranna.
Svala Björk ásamt öðrum íslands-
meistaranum í rallakstri.
Petri Sakari hættir
Sinfóníutónleikamir annað
kvöld eru sögulegir ekki sfður
en þeir síðustu, þegar Páll P.
Pálssonlét af störfum sem
hljómsveitarstjóri. Aðalstjóm-
andi Siníóníuhljómsveitar Is-
lands síðustu ftmm árin, Petri
Sakari, lætur nú af starfi. Eru
tónleikamir annað kvöld því
kveðjutónleikar fyrir hann, auk
þess sem þeir era sfðustu áskrift-
artónleikar þessa starfsárs. Sak-
ari hefur náð góðum árangri og
hljómsveitinni farið mikið fram
undir hans stjóm. Á efnisskrá
annað kvöld er verkið Hvörf eft-
ir Áskel Másson, fiðlukonsert í
d moil op. 47 eftir Sibelius og
Sinfónía nr. 1 í c moll eftir
Brahms. Einleikari er Vasko
Vassilev, ungur Búlgari, oft
kallaður „Töfrafiðlarinri'.
PETRI SAKARI - aðalhljómsveit-
arstjóri síðustu fimm árin, - undir
hans stjórn hafa orðið góðar breyt-
ingar á Sinfóníuhljómsveit fslands.
Líffræðingarnir Jörundur Svavarsson og Halldóra Skarphéðinsdóttir með virða fvrir sér nákuðunga, en útbreiðsla tinmengunarinnar er metin út frá vanskapnaði
kvenkuðunganna, sem tinsambandið veldur. (A- mynd: E.ÓI.)
Umhverfisvernd
Skipamálning veldur
mengun við nofnir
Tinsambönd í málningu skipa eru mjög eitruð. Mengun við Faxaflóa á við það sem
gerist verst erlendis. Halldóra Skarphéðinsdóttir líffrœðingur: Nauðsynlegt að banna
alla notkun tinmálningar
Umtalsverð mengun af völdum lífrænna tinsambanda
sem koma úr botnmálningu skipa er að finna hér á landi,
einkum við Faxaflóa, þar sem umferð stórra skipa er mest
við landi. En tinsambandið getur valdið margvíslegum
skaða á Iífverum, og í skýrslu Iíffræðinganna Jörundar
Svavarssonar og Halldóru Skarphéðinsdóttur kemur
fram, að það hefur verið nefnt „eitraðasta efni sem nokk-
urn tíma hefur komið í sjó.“
Eituráhrifin hafa gert það að
verkum, að gróður, bæði skeijar og
þörungar, ná ekki að festa rætur á
yfirborði, sem hefur verið málað
með tinmálningu. Þessvegna hefur
það verið notað í skipamálingu, og
einnig að einhverju marki í nætur
fiskeidiskvía. Erlendis er verið að
hverfa frá notkun tinmálningar, og
hér á landi er búið að banna notkun
hennar á skip undir 25 metra lengd.
Niðurstöður rannsókna líffræð-
inganna tveggja, sem starfa hjá Líf-
fræðistofnun Háskólans, voru
kynntar á blaðamannafundi um-
hverfisráðuneytisins í gær. Rann-
sóknimar, sem upphaflega var
hrundið af stað að frumkvæði Sigl-
ingamálastofnunar, hafa einkum
beinst að nákuðungi, en einnig hef-
ur efnið verið mælt í kræklingi og
beitukóngi.
Niðurstöðumar, sem kynntar
voru í gær, vörðuðu fyrst og fremst
nákuðung, en hann er sérstaklega
næmur fyrir efninu, sem heitir
tríbútýltin, en það veldur hjá honum
vansköpun, sem kemur fram í því á
kvendýranum vaxa karlkyns líffæri,
og þar sem mengunin er mikil vex
sáðrás yfir kynop kvendýranna og
gerir þau ófrjó. Tiltölulega auðvelt
er því að kanna umfang mengunar-
innar með því að kanna þennan sér-
stæða vanskapnað kvendýranna.
Að sögn Halldóru Skarphéðins-
dóttur var í upphafi ákveðið að tak-
marka rannsóknimar við Suðvest-
urlandið, og þar var að finna út-
breidda vansköpun, sem bendir til
mikillar mengunar. „Mengun við
Reykjavík og nágrenni, í Höfnum
og við Þorlákshöfn virðist með því
versta sem gerist erlendis, megi
marka vansköpun kvenkuðung-
anna,“ sagði Halldóra. Hún taldi
mikla þörf á því að draga úr notkun
tinmálningar, og helst að banna
hana algerlega. I skýrslu þeirra Jör-
undar kemur fram, að tinsambandið
hefur margvísleg óheillavænleg
áhrif á lífverar, meðal annars veldur
það tálknskemmdur á fiskum, og
vanskapnaði í spendýrum á borð
við mýs, sem hafa verið notaðar í
tilraunum til að kanna eituráhrif
efnisins.
Þess má geta að innlcnd fyrirtæki
hafa byrjað að framleiða skipa-
málningu, sem er algerlega laus við
tin.
Sögutorg í Hafnarfirði
Bjarni heitinn riddari rís úr gröfinni og slœr menn til riddara eftirþörfum
Við Vesturgötu í hjarta Hafn-
arfjarðar, þarsem áður hét Akur-
gerðisland, eru nokkur gömul og
sögufræg hús og þar er nú lifandi
menningarstarfsemi. Þessi hús
mynda fallegt, lítið torg, sem hef-
ur hlotið viðurkenningu fyrir
góðan frágang, og þeir fjórir aðil-
ar sem nú hafa aðsetur við torgið
hafa tekið hönduin saman um að
kynna starfsemi sína sameigin-
lega og kalla staðinn Sögutorg.
Það era Byggðasafn Hafnarfjarð-
ar, Sjóminjasafn Islands, veitinga-
húsið A. Hansen og upplýsinga-
miðstöð ferðamála sem aðild eiga
að Sögutorginu.
Fáir staðir í Hafnarfirði era jafn
freistandi fyrir ferðamenn og gömlu
húsin við Sögutorg, og sú starfsemi
sem þar fer fram.
Söfnin hafa lagað sýningartíma
sína að óskum ferðamanna og verða
opin í sumar alla daga frá klukkan
13-17 en auk þess er hægt að panta
tíma fyrir hópa.
Uppákomur verða á torginu á
sunnudögum í júní, einskonar
kaupstaðaferðir, þarsem fólk kemur
með vaming á markaðstorg, kaupir
og selur í stóru tjaldi. Bjami riddari
gengur um, segir sögur, tekur lagið
og slær menn til riddara eftir þörf-
um, kraftakarl skorar á viðstadda í
sjómann, lifandi harmóníkutónlist
og þessháttar verður til skemmtun-
ar.
Fyrsta „kaupstaðaferðin" verður
á Sjómannadaginn, 6. júní. Það
verður semsagt áfram líf og fjör í
Hafnarfirði og ekki að efa að marg-
ir eiga eftir að leggja leið sína á
Sögutorgið.