Alþýðublaðið - 22.03.1995, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 22. MARS 1995
S k o d a n
MMBUMMIID
20892. tölublað
Hverfisgötu 8-10 Reykjavík Sími 625566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
SigurðurTómas Björgvinsson
Fréttastjóri Stefán Hrafn Hagalín
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 625566
Fax 629244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Kosningaáherslur
Alþýðuflokksins
Styrkleiki Alþýðuflokksins í komandi kosningabaráttu er sterk
málefnastaða. Flokkurinn hefur haft málefnalegt frumkvæði í íslensk-
um stjómmálum á síðustu ámm og oft hefur gustað um flokkinn og
stefnu hans. Á flokksþingi Alþýðuflokksins í febrúar var samþykkt
kosningastefna til framtíðar, sem Alþýðuflokkurinn mun leggja mesta
áherslu á í komandi kosningum.
Alþýðuflokkurinn leggur áherslu á að efnahagsbatinn verði notað-
ur til að jafna lífskjörin. Lækka þarf matarverð með aukinni sam-
keppni samfara aðild að GATT og Evrópusambandinu. Auka þarf at-
vinnufrelsi bænda með því að taka upp búsetustuðning í stað núver-
andi kerfis. Áfram skal beita skattakerfinu á markvissan hátt til kjara-
jöfnunar. Framlengja ber hátekjuskattinn og taka upp fjármagnstekju-
skatt eins fljótt og auðið er.
Alþýðuflokkurinn vill að ísland sæki um aðild að Evrópusamband-
inu eins fljótt og auðið er. Nær 70% af útflutningi þjóðarinnar fer til
landa Evrópusambandsins. Jöfn staða okkar og keppinauta okkar á
þessum mikilvæga markaði getur haft úrslitaáhrif á þróun íslensks
efnahagslífs. Almennt efnahagsumhverfi innanlands verður sambæri-
legt við Evrópusambandið, sem ætti að leiða til aukinnar erlendrar
íjárfestingar, aukins stöðugleika og hagvaxtar.
Alþýðuflokkurinn vill binda sameign þjóðarinnar á auðlindum
sjávar í stjómarskrá. Reynslan sýnir að sameign þjóðarinnar verður
ekki tryggð til ffambúðar án þess að hún sé bundin í stjómarskrá.
Núverandi sjávarútvegsstefnu em í mörgu ábótavant. Þess vegna
vill Alþýðuflokkurinn nýja sjávarútvegsstefnu. Með löggjöf þarf að
koma í veg fyrir að kvóti safnist á fáar hendur. Tryggja þarf stöðu
krókaveiða og vertíðarbáta og takmarka veiðar togara á gmnnslóð.
Tryggja verður að enginn hvati sé til þess að veiddum fiski sé hent á
hafi úti. Alþýðuflokkurinn vill að veiðileyfagjaldi verði komið á í
áföngum, og telur að farsæl leið sé að með stækkun fiskistofnanna
verði viðbótarkvóta úthlutað gegn gjaldi. Við mótun stefnu ber að
leggja áherslu á kerfi sem ýtir undir vinnslu í landi. Meðal annars ber
að leggja á hærra veiðileyfagjald á frystitogara en ísfisktogara.
Á næsta kjörtímabili verða framlög til menntamála að hafa forgang.
Alþýðuflokkurinn mun beita sér fyrir því að auka framlög ríkisins til
menntamála vemlega á næstu ámm. Flokkurinn vill að gerð verði
skólaáætlun til nokkurra ára þar sem skipulögð verði uppbygging í
menntamálum.
Alþýðuflokkurinn vill halda áffam á braut aukins frjálsræðis í at-
vinnumálum. Fijáls viðskipti og samkeppni leiða til aukinnar hag-
kvæmni og bættra lífskjara. Fijálst markaðskerfi og vestræn efna-
hagsstjómun em markmið sem flokkurinn mun ekki víkja frá. Gera
þarf sérstakt átak til að laða erlenda fjárfestingu til landsins og aðstoða
íslensk fyrirtæki við alþjóðleg verkefni.
Frá og með deginum í dag færir
Alþýðublaðið netvæddum tölvu-
nörðum uppá hvern [útgáfu-]dag
ferskar og skemmtilegar fréttir af
Netinu og Vefnum (Internetinu og
Veraldarvefnum, World Wide
Web). Rúmlega 30 milljónir jarð-
arbúa eru í dag beintengdar
Netinu og þaraf hafa um 8 þúsund
íslendingar komið sér upp net-
föngum. Ferðalag okkar hefst í
Moskvu þar sem framtakssamir
Rússar og Bandaríkjamenn hafa
komið sér upp heimasíðunni
Web.Elvis+ á Vefnum. Netfangið
er http://www.elvis.msk.su:80 og
þar finnum við fyrir tengla sem
fela í sér fjölbreytilegustu hluti:
Til dæmis daglega uppfærslu rúss-
neskrar/enskrar orðabókar, fjár-
málafréttir, ítarlegan Iista yfir
rússneskar vefstöðvar, hentugt
form til þess að faxa beint til
Moskvu, ómissandi einkamála-
dálk og upplýsingar frá ótrúleg-
ustu fyrirtækjum. Væntanlegar
eru síðan safaríkar GIF-myndir af
kommahöfðingjanum Krústjov
að snúa sér í gröfinni! Nammi-
namminamm...
Sjávarútvegsmál í samningum um Evrópusambandsaðild
Að tryggja hagsmuni Islands
Alþýðuflokkurinn
mannaflokkur Islands
Jafnaðar-
hefur und-
anfamar vikur gefið út fjölmörg upp-
lýsingarit um stefnu flokksins í ýms-
um málum. Eitt þeirra kemur inná
einn af meginstólpum kosningabar-
áttu jreirra jafnaðarmanna, nefnilega
Evrópusambandsaðildina, og þá sér-
staklega hvað varðar sjávarútvegs-
málin í samningum við Evrópusam-
bandið. Texti ritsins fer hér á eftir í
lítilsháttar styttingu:
„Sjávarútvegsstefna Evrópusam-
bandsins er mörgum Islendingum
þymir í augum. Ekki em þó gild rök
fyrir því að hún úhloki fyrirfram um-
ó n a r m i ð
sókn íslands um aðild að Evrópu-
sambandinu. Umsókn og samninga-
viðræður em eina leiðin til að skera
úr um það hvaða kjör Islendingum
bjóðast við inngöngu í Evrópusam-
bandið.
Við mótun samningsmarkmiða er
ekkert jafn mikilvægt og samstaða
um að tryggja óskomð yfirráð yfir
fiskimiðunum. Aðild íslands að Evr-
ópusambandinu er í raun óhugsandi
takist þetta ekki. Alþýðuflokkurinn
leggur því til að sameign þjóðarinnar
á fiskimiðunum verði bundin í
stjómarskrá. Þar með væri stjóm-
völdum óheimilt að semja um for-
ræðið yfir fiskimiðunum af sér.
Fjölmörg rök styðja þá skoðun að
íslendingum takist að tryggja hags-
muni sína í sjávarútvegsmálum í
samningum við Evrópusambandið.
■ I gmndvailarlögum Evrópusam-
bandsins, Rómarsáttmálanum, er
kveðið á um það, að valdið til að
setja lög og reglur á sviði sjávarút-
vegs sé hjá stofnunum sambandsins,
en ekki einstökum aðildaníkjum.
Sameiginleg sjávarútvegsstefna er
gmndvölluð á þessu. Þó ber að hafa í
huga að aðildarsamningar em jafn-
réttháir Rómarsáttmálanum og því
möguleikar á lausn á sérmálum fs-
lands sé pólitískur vilji fyrir hendi.
Evrópusambandið er pólitískt
bandalag og hefur því reynst sveigj-
anlegt í aðildarsamningum.
■ Frá upphafi hefur Evrópusam-
bandið samið við tíu ríki um inn-
göngu. í öllum úlvikum héldu þessi
ríki fram ákveðnum samningskröf-
um, sem þau töldu markast af gmnd-
vallarhagsmunum. Ævinlega hafa
slík mál verið leyst þannig, að báðir
aðilar hafa talið sig geta unað við
sinn hlut. Það er Evrópusambandinu
ekki í hag, að semja við nýtt aðildar-
ríki þannig að það telji hagsmunum
sínum ekki borgið innan sambands-
ins.
■ Evrópusambandið tekur því tillit
til lífshagsmuna væntanlegra aðild-
arríkja. Sambandið starfar sam-
kvæmt þeirri reglu, að sé aðildarþjóð
háð nýtingu einnar auðlindar um af-
komu sína, eigi hún að hafa forgang.
■ Auðvelt er að sýna fram á algjöra
sérstöðu íslensks sjávarútvegs í sam-
anburði við sjávarútveg annarra Evr-
ópuþjóða. Annars vegar er það hin
mikla þýðing sjávarútvegs fyrir ís-
lenskt atvinnulíf, en sjávarútvegur-
inn skapar meira en helming af tekj-
um þjóðarinnar af útflutningi vöm
og þjónustu. Hins vegar er íslenskur
sjávarútvegur rekinn sem alþjóðlega
samkeppnisfær atvinnugrein á hag-
kvæmnisgrundvelli, og þarf því að
leggja sitt af mörkum til efnahagslífs
þjóðarinnar. Það er engum í hag -
allra síst Evrópusambandinu - að
breyta þessu hlutverki sjávarútvegs-
ins í íslensku efnahags-
h'fi.
■ Hin sameiginlega sjávarútvegs-
stefna Evrópusambandsins tekur
fyrst og fremst á vandamálum sem
tengjast stjómun á sameiginlegum
fiskistofnum aðildarríkjanna. Is-
lenska efnahagslögsagan er algjör-
lega aðskilin frá efnahagslögsögu
Evrópusambandsins og engir fiski-
stofnar er nýtúr sameiginlega með
ríkjum sambandsins. Sérstaða Is-
landsmiða er því skýr og vandséð að
stjómun Islendinga á eigin miðum
valdi miklum erfiðleikum við fram-
kvæmd sameiginlegrar stefnu Evr-
ópusambandsins.
■ Tilkall einstakra aðildarríkja til
veiða í sameiginlegri lögsögu Evr-
ópusambandsins byggir á reglum um
veiðireynslu. Aðildarríki Evrópu-
sambandsins hafa enga veiðireynslu
innan íslenskrar lögsögu og em því
ekki, samkvæmt reglum Evrópu-
sambandsins, í neinni aðstöðu úl að
kreljast veiðiheimilda innan hennar.
■ Með reglugerð Evrópusambands-
ins frá 1992 er veitt frávik frá sjávar-
útvegsstefnunni sem á sérstaklega
við hér á landi. Samkvæmt reglu-
gerðinni geta aðildarríki tekið sjálf
við stjómun fiskveiða við aðstæður
þar sem stofnar era staðbundnir og
einungis útgerðir frá einu landi nýta
þá. Þessar aðstæður eiga við hér á
landi og gætu Islendingar hæglega
stjómað veiðum á Islandsmiðum án
þess að í því fælist mismunun á
grandvelli þjóðemis.
■ Minna má á að í EES-samningn-
um féll Evrópusambandið frá grand-
vallarkröfu sinni í samningum við
ríki utan bandalagsins um einhliða
veiðiheimildir í stað markaðsað-
gangs. Spænsk stjómvöld hafa stað-
fest að þau muni ekki vekja upp slík-
ar kröfur á ný gagnvart íslandi.
■ í samningnum um EES er undan-
þága frá fijálsum fjármagnsflutning-
um, sem gefur fslandi heimild úl að
takmarka erlendar fjárfestingar í
sjávarútvegi. Viðurkennt er að þessir
fýrirvarar era vart framkvæmanlegir
og þarfnast rýmkunar. I raun koma
engin sérstök ný vandamál upp í að-
ildarsamningum við Evrópusam-
bandið varðandi erlendar íjárfesting-
D a
„Umsókn og samningaviðræður eru eina
leiðin til að skera úr um það hvaða kjör
íslendingum bjóðast við inngöngu í
sambandið...Sérstaða íslandsmiða er skýr
og vandséð að stjórnun íslendinga á eigin
miðum valdi miklum erfiðleikum við
framkvæmd sameiginlegrar stefnu
E vrópusambandsins."
ar í sjávarútvegi til viðbótar við þau
vandamál, sem nú er reynt að finna
lausn á.
■ Eitt af vandamálunum við sjávar-
útvegsstefnu ESB er að kvóta er út-
hlutað til einstakra aðildarríkja, en
flæði fjármagns er fijálst og getur
því unnið gegn þessu, úl dæmis með
því að siglt er með afla (svokallað
„kvótahopp"). Eigandi fyrirtækis
sem fær úúilutaðan kvóta þarf því
ekki nauðsynlega að vera af sama
þjóðemi og það land sem kvótanum
er úthlutað úl. Aðildarríkin hafa eðli-
lega reynt að stemma stigu við þessu
og hefur Evrópudómstóllinn komist
að þeirri niðurstöðu að heimilt sé að
setja reglur um efnahagsleg tengsl
þjóðríkis og skips sem fær úthlutað
kvóta. Þetta vandamál er þó ekki
endanlega leyst og verða íslendingar
að fylgjast vandlega með þróun
þessara mála.
■ Minna má á að Finnland og Sví-
þjóð náðu varanlegum undanþágum
frá sameiginlegu landbúnaðarstefn-
unni með því að bætt var við sérregl-
um um heimskautalandbúnað sem
fela í sér viðurkenningu á sérstöðu
landbúnaðar á norðlægum slóðum.
Sérstaða íslensks sjávarútvegs er
ekki minni en landbúnaðar á norður-
slóðum.
■ Loks má benda á að samkvæmt
Maastricht-samningnum var staðfest
að ein af grunnreglum sambandsins
skyldi vera nálægðarreglan (subsid-
iarity). Samkvæmt henni ber að taka
ákvarðanir sem næst þeim er þær
varða og þar sem þær komast með
einföldustum hætti í framkvæmd.
Þessi regla er sett til að spoma gegn
óþarfa miðstýringu. Nálægðarreglan
mun fá aukið vægi með fjölgun að-
ildarríkja og styður eindregið þá
kröfu Islendinga að íslenska ríkið
stjómi fiskveiðum hér á landi, óháð
sameiginlegri stefnu sambandsins.
Þau dæmi sem hér á undan hafa ver-
ið rakin sýna svo ekki verður um
villst að íslendingar hafa góða samn-
ingsstöðu gagnvart ESB þegar kem-
ur að sjávarútvegi. Fullyrðingar um
annað standast ekki. Endanleg niður-
staða fæst hins vegar ekki fyrr en við
samningsborðið.“
Alþýðuflokkurinn vill að minnst einum milljarði króna á ári verði
varið í sértækar aðgerðir gegn atvinnuleysi. Sérstaka áherslu skal
leggja á starfsmenntun og endurmenntun atvinnulausra þannig að þeir
eigi þess kost að laga sig að breyttum aðstæðum. Hluti aðgerðanna er
stuðningur við nýsköpun fyrirtækja og varanlega atvinnusköpun.
Til að bæta stefnumótun hins opinbera og jafna starfsskilyrði at-
vinnuveganna ber að afnema úrelta skiptingu stjómarráðsins eftir at-
vinnugreinum, svo og allt stuðningskerfi atvinnulífsins, og stofna eitt
atvinnuráðuneyti.
Alþýðuflokkurinn er róttækur umbótaflokkur sem með stefnu sinni
og störfum hefur umbylt íslensku þjóðfélagi til hins betra og Alþýðu-
flokkurinn er eina afgerandi framfaraaflið í íslenskum stjómmálum.
Það ættu kjósendur hafa í huga þegar í kjörklefann er komið 8. apríl
næstkomandi.
Atburðir dagsins
1622 Indíánar slátia 350 landnemum við
Jóhannsfljót. Þetta eru fyrstu árásir ind-
fána í mörg ár. 1832 Johann Wolfgang
van Goethe deyr, einn mestur hugsuður
19. aldar. 1888 Enska knattspymusam-
bandið stofnað. 1933 Nasistar taka í notk-
un útrýmingarbúðir f Dachau. 1945 Jórd-
anía verður sjálfstætt ríki.
Afmælisbörn dagsins
Sir Anthony van Dyck flæmskur lista-
maður sem varð hirðmálari á Englandi og
var aðlaður af Karli I, 1599. Eiríkur
Jónsson orðabókarhöfundur og fræði-
maður, 1822. Karl Maiden bandarískur
kvikmyndaleikari, 1913. Andrew Lloyd
Webber breskur tónsmiður, 1948.
Annálsbrot dagsins
Brenndir tveir galdramenn, er voru tveir
feðgar, Jónar á Kirkjubóli í Skutulsfirði,
sumardag hinn fyrsta; voru valdir í veik-
leika séra Jóns Magnússonar, og hann
samt veikur eptir.
Eyrarannáll, 1656.
Málsháttur dagsins
Enginn hvítnar, þó annan kámi.
Lokaord dagsins
Jæja; ef það er óhjákvæmilegt.
Hinstu orð norska tónsmiðsins
Edvards Griegs, 1843-1907.
Leikari dagsins
Einn nýr leikandi var þá á sviðinu, ásamt
Guðrúnu systur minni, sem féll þó ekki
eins vel í smekk manna, en það var Guð-
mundur Magnússon, öðru nafni Jón
Trausti. Guðmundur hafði verið í Kaup-
mannahöfn til þess að kynna sér leikstarf-
semi, en sú útivist hans bar ekki mikinn
árangur, enda fóm blöðin ekki mjúkum
höndum um hann.
Eufemia Waage, Lifað og leikið.
Orð dagsins
Stoðar lítt að stæra sig
styttast heimsins náðir,
maðkur etur mig og þig
mold emm við báðir. PállVídalín.
Skék dagsins
Lítum nú á hvemig Smagin, sem hefur
svart og á leik, rúllar Lau upp með sann-
kölluðum flugeldafómum. Hvíú kóngur-
inn er hrakinn út á borðið og þarsem mát-
netinu er slöngvað yfir hann. Hvað gerir
svartur?
Hh5 Skák og mát!