Alþýðublaðið - 22.03.1995, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 15. MARS 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
M e n n i n g
Útvarpsþátturinn Heimsendirhefur vakið mikla athygli. Þátturinn er að stofni til viðtalsþáttur
aukþess sem frumsaminn leikþáttur-og frumlegursvo vægt sétil orðatekið-eftir Jón Gnarr erfluttur.
Jakob Bjarnar Grétarsson heyrði í þessum dularfulla manni og fékk dæmi um leikritun hans í eftirrétt
//
Þaöerágætt
að kyssa Sigurjón
harmer
sjéntilmaður
£1
ill leikritsins yfir í Viðgerðarmenn í
Þýskalandi en þá fluttu viðkomandi
viðgerðarmenn sig þangað. Þetta eru
sömu persónumar en þá var plottið
orðið svo óskiljanlegt að menn voru
famir að kvarta undan því að þeir
vom famir að missa þráðinn og hver
var hver. Enda var þetta orðið svold-
ið flókið, persónur breyttu um kyn,
dóu og lifnuðu við aftur og svo fram-
vegis.“
heimsókn, það koma jólasveinar og
geimverur og hinir og þessir. Jón
segist hafa velt því nokkuð fyrir sér
hvers konar fólk hlustar á leikritin.
„Mér skilst að popparar séu mjög
hrifnir af þessu og leiklistarfólk einn-
ig - ég hef fengið góð viðbrögð það-
an. Svo eru það menntaskólakrakk-
amir sem hafa verið ansi áhugasamir
um þetta. Og í kjölfarið höfum við
farið í menntaskóla og árshátíðir og
sett upp Hótel Volkswagen og staka
„sketsa". Ég skil vel hvers vegna
menntaskólakrakkar hafa gaman af
þessu. Þetta er mjög fyndið og krakk-
ar hafa tíma til að velta fyrir sér því
fyndna og skemmtilega í lífinu. Þeir
em ekkert að kaupa bíla og borga
fallna víxla og svona hluti. Þeir hafa
því næmt auga fyrir því skemmtilega
sem er að gerast. Og með listamenn-
ina? Þátturinn hefur ekkert fengið
Jón Gnarr er margslunginn ná-
ungi. Hann gengur undir ýmsum
nöfnum svo sem Jón Gunnar, Jón
Krakk, Jón Gunnar Kristinsson
svo einhver sé nefnt. Þetta kom í ljós
þegar reynt var að hafa uppi á hon-
um. Þá er hægt að klína á manninn
ótrúlega mörgum titlum: Fyrirsæta,
leikari, útvarpsmaður, leikskáld,
áfengisfulltrúi og Svíavinur. „Ég er
bara svona hæfileikaríkur eða
kannski kann ég mér engin tak-
mörk,“ segir hann aðspurður um það
hvemig allt þetta rúmist í einum
kroppi.
Nafnið Jón Gnarr kom fyrst fyrir
almenningssjónir þegar hann gaf ffá
sér Ijóðabókina Böm œvintýranna
áiið 1987. Jón segir að hún hafi verið
alveg ágæt en hann týndi henni meira
en seldi þegar hann var að reyna að
koma henni út á fyllerfum á kaffihús-
urn þar sem ung Ijóðskáld koma af-
urðum sínum út. Kannski man ein-
hver eftir Jóni Gnarr þegar hann birt-
ist í sjónvarpsþættinum Limbó þar
sem hann lék á móti Sigurjón Kjart-
anssyni og enda vakti atriði þeirra
mikla lukku. „Jú, þar kysstumst við
Sigurjón. Það er ágætt að kyssa Sig-
uijón - hann er sjénlilmaður.“
Síðan lá leið Jóns til Svíþjóðar.
„Ég sótti í aukna velferð til ffænda
okkar í Svíþjóð." Jón kann engin
svör við því hvað hann var að flækj-
ast aftur til Islands því hann kunni
ágætlega við Svía. „Svíar eru mitt
fólk og ég er ekkert laus við þá. Ég
var að vinna þar síðastliðið sumar og
stefni að því að fara aftur í sumar.“
I Svíþjóð starfaði Jón sem áfengis-
fulltrúi auk þess að skrifa fyrir út-
varpsþáttinn Heimsendi.
„Þátturinn byrjaði fyrir ári síðan
og þá fór ég að skrifa leikrit sem hét
Verkstœðismenn í vanda. Það vakti
heilmikla lukku og ég fór að fá borg-
að fyrir þetta frá útvarpinu sem varð
til þess að ég hélt áfram að skrifa.
Þetta var mikið framhaldsleikrit sem
fæddist jafnóðum. Síðan breyttist tit-
Jón Gnarr sem fyrirsæta á jólakortum Smekkleysu en hann segisttaka
sig einna best út af fyrirsætunum.
„Þeir sem hafa staðið sig best eru líkast
til Eggert Þorleifsson sem lék Jimi Hendrix
og það fannst mér mjög sannfærandi.
Rúnar Júl. lék sjálfan sig og það tókst með
ágætum. En það er ekkert sjálfgefið að
menn leiki sjálfa sig vel. Nú og þegar
Björk lék Undrabílinn. Það má margt
misjafnt segja um Björk sem tónlistar-
mann en sem undrabíll er hún alveg
frábær."
Jón segir bara bara við spuming-
unni um af hverju í ósköpunum
Þýskaland?
„Þeir voru reyndar á leiðinni til
Englands en snem við á miðri leið og
sigldu til Þýskalands. Það hefur verið
aðalsmerki þessara leikrita minna að
það getur allt gerst og gerist og það
em engin takmörk fyrir neinu.“
Jón segir að það séu engin tak-
mörk fyrir hugmyndaflugi sínu. „Ég
þjáist af ímyndunarveiki. Það fer á
stað í hausnum á mér og það poppa
upp hugmyndir sem ég hafði alls
ekkert hugsað mér að ættu að koma.
Hlutir taka á sig óvæntar myndir og
óvænta stefnu."
Jón vonar að ímyndunarveikin
taki engan heimsendi.
„Síðan varð þetta leikrit Viðgerð-
armenn í Þýskalandi orðið mjög
flókið þannig að ég fór að skrifa
staka leikþætti og lét þessar persón-
umar setjast að á yfirgefnu hóteli og
þær fóm að reka þetta hótel undir
nafninu Hótel Volksvagen. Nafnið er
þannig til komið að þetta em íslensk-
ir viðgerðarmenn að austan sem
þekktu þessar pi ímafínu bifreiðar frá
Þýskalandi og fannst tilvalið að skíra
hótelið í höfuðið á þeim. Svona
þeirra virðing við Volkswagen."
Jón segir að það sé nóg að gera á
Hótelinu og alltaf fullt. Þar gerist allt
og það koma kynlegir kvistir í heim-
sókn. Tvíhöfði kemur stundum í
mjög almenna hlustun en gestimir
sem er oft úr menningargeiranum.
Þeir em eins og allir sannir listamenn
að hlusta á sjálfa sig.“
Sá háttur var hafður á að viðmæl-
endurnir í Heimsendi vom fengnir til
að leika gestahlutverk í leikþættin-
um. Síðan var fallið frá því.
„Nú em bara ekki allir þessum
leikarahæfileikum gæddir," segir Jón
um það atriði. „Það gafst ekkert allt-
af vel. Ég er mjög skeptískur á það
hvemig á að leika þetta, hvemig
raddir eiga að vera og hvemig hljóð
eiga að vera og vil ekki að það sé gert
einhvem veginn og einhvem veginn.
Þeir sem hafa staðið sig best em lík-
ast til Eggert Þorleifsson sem lék
Jimi Hendrix og það fannst mér
mjög sannfærandi. Rúnar Júl lék
sjálfan sig og það tókst með ágætum.
Én það er ekkert sjálfgefið að menn
leiki sjálfa sig vel. Nú og þegar
Björk lék Undrabílinn. Það má
margt misjafnt segja um Björk sem
tónlistarmann en sem undrabíll er
hún alveg frábær.
Talið berst að fátækt í nýsköpun í
leikritun og Jón Gnarr ætlar sér að
skrifa leikrit í fullri lengd en sökum
anna hefur hann ekki komið því við.
„Ég á fullt í fangi með það sent ég er
að gera en það stendur ekkert á hug-
myndum og plönum og svoleiðis.
Það em bara annmarkar dagsins sem
stoppa mann af.“
Listvænt
um næstu
helgi •
■ West Side & Fávitinn ■
Helgi Þorgils & Nína ■
Messías & La Traviata ■
Goðsagnir haustsins & Ein
stór...
Leiklist
Stefán Jónsson,
leikari: „Ég ætla að sjá
West Side Story um
næstu helgi og reyndar
Fávitann líka. Ég hef
heyrt að þetta séu
fantagóðar sýningar... Ég leik að vísu í
þeim báðum þannig að það verður ekki
umflúið að sjá þær."
Myndlist
Gunnar Kvaran, for-
stöðumaður Kjar-
valsstaða: „Ég bendi
sérstaklega á sýningu
Helga Porgils Frið-
jónssonar i Nýlista-
safninu sem er raunverulegur viðburður
og sýnir og sannar að Helgi er leiðandi í
íslensku samtímamálverki. Þá er enn-
fremur spennandi að skoða sýningu sem
opnar í Listasafni íslands þar sem eru
verk eftir Nínu Tryggvadóttur. Hún er
vafalítið einn af merkustu listamönnum
þjóðarinnar - sérstaklega hvað varðar
hennar þátt í íslenskri abstraktlist."
Tónlist
Garðar Cortes,
söngvari: „Það er
merkileg tilviljun að í
litlu Reykjavík um
næstu helgi er sýndur
vinsælasti og bestskrif-
aði söngleikur sögunnar, West Side
Story eftir Leonard Bernstein, sem ég
ætla að sjá á föstudag. Sömu helgi verð-
ur Messías eftir Handel fluttur af Fíl-
harmóníukórnum í Langholtskirkju í
stjórn Ulriks Olasonar - kórverk sem
gnæfir yfir önnur kórverk allt frá því það
var fyrst flutt 1741. Það ætla ég að heyra
á laugardaginn og á sunnudaginn er
verð ég í Óperunni þar sem vinsælasta
ópera allra tíma, La Traviata eftir Verdi
verður sýnd.
Bóklist
Davíð Pór Jónsson,
háðfugl: „Mig langar
til að lesa þók sem heit-
ir Aulabandalagid eða
The Confederation of
Dunces. Einar Kára-
son lét mig ekki í friði um síðustu helgi á
Kaffibarnum fyrr en ég var búinn að lofa
að lesa hana þannig að ég verð líklega að
gera það."
Bíólist
Glúmur Baldvinsson,
alþjóðastjórnmála-
fræðingur: „Ég ætla
að sjá Legends of the
Fall með Anthony
Hopkins og Brad Pitt
í Stjörnbíó. Þetta er einhver ástarvella
sem á vel við núna. Svo hlýt ég að mæla
með Einni stórri fjölskyldu eftir Jóhann
Sigmarsson sem verður að vísu ekki
frumsýnd fyrr en 31. mars.
Tilgangur
lífsins
eftir Mugg
Magnússon
Kvenkynið er nú
cinusinni au-
mara en mann-
kynið sagði Bjartur í Sumarhúsum
í nieðaumkunarkasti. Þetta er
búið. Konur sækja það fast að fá
að ráða og þær sækja það fast að
fá hærri laun. Sauðkindin er þrá
en ekkert á við kvenfólkið, sagði
þessi sanii Bjartur. Það er ekki
búið. Því segi ég: Látum þetta
iítilræði eftir þeim þessum elsk-
um. Skítt og laggó. Losnum við
kvabbið og argaþrasið, losum
okkur undan liinni óbærilegu
ábyrgð, verum heima við og slá-
um tappa úr sérrýflösku. Sting-
um í eina vél svona rétt til að
hafa fyrirvinnuna góða, hóum í
strákana og tökum nokkrar rú-
bertur. Það er einfaldlega ekki
þess virði að vera að stússast í
þessu lengur. Það hefði maður
nú haldið.
Edda Þórarinsdóttir var endur-
kjörin formaður Félags íslenskra
leikara á aðalfundi sem haldinn var í
Þjóðleikhúskjallaranum síðastliðið
mánudags-
kvöld. Farið
var yfir að-
alreikninga
og var fund-
urinn ekki
stormasam-
ur. Þar vai'
þó sam-
þykkt að
boða til
verkfalls hjá
Ríkisútvarp-
inu sem
hefst á mið-
nætti 29.
mars ef samningar takast ekki við
RÚV fyrir þann tíma. Verkfallið hef-
ur það í för með sér að ekkert efni má
leika í hljóðvarpi seni félagsmenn í
Félagi íslenskra leikara koma ná-
lægt. Leikarar telja sín launamál
einnig í ólestri hjá Sjónvarpinu en
ekki var tekin ákvörðun um hvemig
þeir hyggjast bregðast við því. Þetta
hefur það í för með sér að útvarps-
leikhúsið leggst niður en útvarps-
leikhússtjórinn María Kristjáns-
dóttir er milli steins og sleggju. Hún
hefur úr ákveðnu fjármagni að spila
en það er jafnframt hennar hagur að
leikumm sé greitt þokkalega fyrir
vinnu sína þai' þannig að eftirsóknar-
vert sé að leika þar. Svo er hins veg-
ar ekki að mati leikara og tala þeir
um að ef hlutverkið er ekki þeim
mun stærra þá dugi greiðsla fyrir
hlutverk þar vart fyrir strætó upp í
Efstaleiti...
Sagnfræðisjóður doktors Björns
Þorsteinssonar úthlutaði nú ný-
verið. Eggert Þór Bernharðsson
cand mag fékk 150 þúsund kall til að
vinna að riti um braggabyggð í
Reykjavík árin 1940 til 1970 og
Sverrir Jakobsson MA fékk sömu
upphæð til að vinna að doktorsriti
um tengsl Austrómverska keisara-
dæmisins við Norðurlönd. Nií og Is-
land tilheyrir jú Norðurlöndum...
Ei'/i stór jjölskylda eftir Jóhann
Sigmarsson verður frumsýnd
31. mars og er mikil spenna í kring-
um það. Einkum hafa kynlífsatriði
myndarinnar verið til umræðu og
þykjast þau hafa tekist nræta vel. En
hér fer efni myndarinnar í fáum
dráttum: Jói hefur fengið sig full-
saddan af tengdaforeldrum sínum og
flýr að heiinan. Hann nýtur hins ný-
fengna frelsis með kreditkort tengda-
föðure síns í farteskinu til hins ýtr-
asta. A ferðum sínum um veitinga-
hús og bari borgarinnar táldregur
hann íjölda stúlkna. Gleðin tekur
skyndilega enda þegar Jói uppgötvar
að eiginkona hans og íjöldi annarra
stúlkna eru orðnar óléttar eftir hann.
að er Jón Sæmundur Auðarson
sem túlkar hlutverk Jóa af tilfinn-
ingu og skilningi á aðstæðum
hans...
Það væri ljótt ef kveðskapur Gríms Thomsen (1820-1896)
félli í gleymskunnar dá og sem lið í að aftra því þá birtum
n|p ■ ■»■! ■ ijiij ■lll IIM ' j | iM im við hér brot úr
J KHlMllll M1 Búarímu eftir
Grím. Orðfæri Gríms hefur jafnan vakið aðdáun þeirra
sem hafa lesið. Skáldið var rómantískt en skaplyndið var
stirt og hann naut engra sérstakra vinsælda samtíð-
armanna sinna. Það var gagnkvæmt og í línunum sem hér
birtast má greina fyrirlitningu Gríms á samtíð sinni og
hann kvartar undan hugmyndafæð:
Nú er komin önnur öldin,
ófreskir ei finnast halir,
dáinn út er dverga fjöldinn,
Dofra standa auðir salir,
enginn sér um sumarkvöldin
svífa huldufólk um dalinn;
menn sjá illa og minna trúa,
í maganum flestra sálir búa.