Alþýðublaðið - 07.04.1995, Side 9

I
HELGIN 7. - 9. APRÍL 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
9
skosninc
flokkar, ríkisstjórnir eða stjóm-
málamenn sem segja til um hvort
við göngum þama inn eða ekki:
Það er almenningur sem tekur
ákvörðun um Evrópusambands-
aðild í fullkomlega lýðræðislegri
þjóðaratkvæðagreiðslu að lokn-
um samningaviðræðum.
Sjálfsvald
Ungir jafnaðarmenn viður-
kenna hvorki það að áhrif ein-
staklingsins einskorðist við hlut-
verk neytandans sem velur með
því að kaupa og selja, né heldur
að hans réttur sé einungis sá að
reyna að hafa áhrif á ákvarðanir
sem eru að lokum teknar af öðr-
um. Því tölum við um vald ein-
staklingsins yfir sjálfum sér, um
sjálfsvald.
Það að þurfa sífellt að gera
kröfu á hendur einhvers annars
um það sem stendur mönnum
næst, firrir rnenn vitundinni um
samfélagslega ábyrgð allra ein-
staklinga. Vitundinni um að við
byggjum fyrst og fremst samfélag
manna, sem eiga að heita frjálsir.
Þetta samfélag frjálsra manna
verður að snúast um það að ein-
staklingar sýni frumkvæði, taki
sig saman og geri út um samfé-
lagsleg málefni á lýðræðislegan
hátt í sínum hópi.
Allar ákvarðanir skulu teknar á
lægsta mögulega stjórnsýslustigi.
Hvort heldur það er einstakling-
urinn sjálfur, tveir eða fleiri. Með
þessu er ekki átt við að ríkisvald-
ið sé óþarft. Þvert á móti. Hins
vegar hefur starfssvið hins opin-
bera, sem oft er ranglega tekið
sem hinn eini samþykkti vett-
vangur fyrir sameiginlegar
ákvarðanir einstaklinganna, með
tímanum orðið allt of umfangs-
mikið.
Með sjálfsvaldi er átt við að
borgarinn fái réttindi sín á ný og
geti haft vald yfir eigin lífi í sam-
ráði við aðra. Þetta er spurning
um valddreifingu. Beint lýðræði
verður að koma í stað fulltrúalýð-
ræðis sem frekast er unnt. Þannig
og einungis þannig má tryggja
bein áhrif einstaklingsins á vel-
ferðina.
Menntun
Menntun eykur þroska og
þekkingu einstaklingsins og gerir
hann hæfari til að taka þátt í lýð-
ræðisþjóðfélagi, þar sem hann
hefur bæði réttindi og skyldur.
Allir eiga að hafa sama rétt til
þátttöku í samfélaginu. Mennta-
stefna má því ekki mismuna fólki,
hvorki eftir efnahag, búsetu, kyni
né uppruna. Öllum skal gefinn
kostur á fyrsta flokks menntun.
Lífskjör 21. aldar markast öðru
fremur af menntun og tæknikunn-
áttu. Þessvegna þarf að auka
framlög til menntamála á öllum
skólastigum. Við höfum einfald-
lega ekki efni á að svelta menntun
og mannvit. Tryggja þarf sömu
gæði skólastarfs hér á landi og hjá
keppinautum okkar.
Aðeins með því að setja mennt-
un, vísindi og rannsóknir í önd-
vegi geta íslendingar tryggt væn-
lega efnahagsþróun í framtíðinni.
Nú virðist sem við séum að kom-
ast út úr lengstu efnahagslægð í
sögu lýðveldisins en batinn er
hægfara og blikur eru á lofti um
hvort hann verði viðvarandi. Því
er nauðsynlegt er að taka á óhag-
ræði í framleiðslunni, svo sem í
landbúnaði og sjávarútvegi og
efla okkar helstu auðlind, fólkið í
landinu.
Þjóðfélagið á að bera kostnað
af menntakerfinu þar sem mennt-
un stuðlar að bættum hag alls
samfélagsins. Ekki skulu inn-
heimt skólagjöld sem fyrr eða
síðar leiða af sér misrétti til náms.
Skólinn verður að taka mið af
umhverfinu og atvinnulífinu. At-
vinnulífið verður líka að taka tillit
til fólksins og nýta mannauðinn
sem allra best.
Námsleiðir í verk- og starfs-
menntun þurfa að vera sveigjan-
legar. Auka þarf hlut verk- og
starfsmenntunar og gera endur-
menntun hærra undir höfði en nú
er. Hafist verði handa um að
fjölga námsleiðum og í samvinnu
við verkalýðshreyfinguna og at-
vinnurekendur.
Núgildandi lög um Lánasjóð ís-
lenskra námsmanna uppfylla ekki
kröfuna um jafnrétti til menntun-
ar. Helstu gallar laganna eru eftir-
ágreiðslur lána og of hátt tekju-
viðmið endurgreiðslna.
Menningin
Ungir jafnaðarmenn leggja til
að styrkir fyrirtækja til lista- og
menningarstarfsemi hverskonar,
verði frádráttarbærir til skatts. Má
sérstaklega nefna í þessu efni
styrki til kvikmyndagerðar, sem
er dýr listgrein, en er - ef vel tekst
til - einhver besta auglýsing fyrir
land og þjóð sem kostur er á.
Leiklist og tónlistariðkun eru
einnig mikilvægir þættir. Þetta
gæti orðið til að hleypa nýju blóði
í listiðkun hér á landi, sem býr við
frekar þröngan kost eins og stað-
an er í dag. Aukin listiðkun er
einnig atvinnuskapandi. Það má
geta þess að það voru einmitt slík-
ar ráðstafanir sem hrundu kvik-
myndabyltingunni miklu í Ástral-
íu af stað fyrir um tuttugu árum.
Á þeim tímum sem jafnaðar-
menn stefna að auknum tengslum
Islands við umheiminn, er afar
brýnt að staðið sé vörð um ís-
lenska menningu og íslenska
tungu. Sérstaða okkar sem þjóðar
og mikilsverðasta framlag okkar
til evrópskrar menningar eru hinn
mikli bókmenntaarfur sem við
höfum varðveitt af kostgæfni. Við
verðum að veita bókmenntum nú-
tímans skilyrði til vaxtar með
stuðningi opinberra aðila.
Atkvæðisrétturinn
Ungir jafnaðarmenn árétta þá
stefnu sína að kosningakerfinu
verði breytt í þá átt að landið allt
verði gert að einu kjördæmi, með
hlutfallskosningu, þar sem hver
listi þurfi 5% kjörfylgi að lág-
marki til þingsetu. Misvægi at-
kvæðisréttarins er óþolandi og í
hrópandi andstöðu við grundvall-
armannréttindi. Landið allt sem
eitt kjördæmi, þar sem hver ein-
staklingur hefur eitt atkvæði er
meginforsenda til að tryggja lýð-
ræði í þessu landi.
Saga jafnaðarstefnunnar er
samofin sögu mannréttindabar-
áttu alþýðufólks hvar sem hún
hefur náð að festa rætur. Á upp-
hafsárum hreyfingar jafnaðar-
manna var barist fyrir því að pól-
itísk réttindi væru óháð efnum,
kynferði og búsetu. Þessa grund-
vallarforsendur jafnaðarstefnunn-
ar hafa ekkert breyst; þær eru
jafnsannar í dag og þegar þær
voru fyrst fram settar. Til að jafna
kosningarétt mótaði Alþýðu-
flokkurinn þegar á fyrstu árum
sínum þá stefnu sem flokkurinn
hefur enn í dag: Að landið skyldi
gert að einu kjördæmi.
Rökin fyrir þessari róttæku
breytingu eru jafnsterk nú og fyr-
ir 70 árum. jafn atkvæðisréttur
eru grundvallarmannréttindi sem
ekki er verslunarvara eða skipti-
mynt fyrir önnur réttlætismál eða
stefnumál í stjómmálum.
Islendingar eru fámenn þjóð í
samfélagi þjóðanna. Á tímum
aukinnar alþjóðlegrar samvinnu
og samkeppni er nauðsynlegt að
við séum öll á sama báti. Heildar-
hagsmunir verða að hafa forgang
umfram sérhagsmuni. Jöfnun at-
kvæðisréttar er réttlætismál og af-
nám kjördæmaskiptingarinnar er
löngu tímabær skipulagsbreyting
í íslensku stjórnarfari. Það er eina
leiðin til að tryggja öllum
landsmönnum skilvirkari stjórn-
sýslu og betra lýðræði til fram-
búðar.
tra ísland felst ekki
' gærdagsins, heldur
Lgur fyrir Island
sýnar. Betra ísland
líkri
betri framtíð1.
betra ísland!
• Ungt fólk vill jafnan atkvæðisrétt og breytt kjördæmakerfi. óbreytt ástand er ekki betra ísland.
• Betra ísland er ekki einangrað ísland. Við erum óhrædd við samstarf lýðræðisþjóða Evrópu og
lítum til þess með jákvæðum huga. Við viljum að ísland taki þátt í samstarfi Evrópuþjóða og
sæki um aðild að Evrópusambandinu. Fjölbreytt efnahagslegt, menningarlegt og póMskt
samstarf við Evrópuríki getur ekki annað en verið okkiu- til góðs. Aðild að Evrópusambandinu
hefur í för með sér fjölþættara atvinnulíf, erlendar fjárfestingar og sambærileg lífskjör og hjá
nágrannalöndunum.
• Ungt fólk vill þjóðareign á fiskimiðunum. Verði ekki breytt um stefhu munum við á miðjum
aldri sitja uppi með einkaeign örfárra sægreifa á auðlindum hafsins. Það er ekki betra ísland.
• Ungt fólk vill ekki hálfsovéskt landbúnaðarkerfi sem heftir atvinnufrelsi bænda, sligar ríkissjóð
með útgjöldum og heldur uppi háu verðlagi til neytenda. Betra Island er neytendavænt Island!
• Ungt fólk vill ekki sjóðasukk og erlenda skuldasöfnun, það erum við sem borgum. Betra ísland
er ábyrgt ísland.
Ungt fólk vill menntamál í forgang. Betra ísland er vel menntað ísland.