Alþýðublaðið - 12.04.1995, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
B í ó h á t í ð

„Örvar Arnarson, hetjan úr Bíódögum Friðriks Þórs Friörikssonar,...naut aðdáunar, með verðlaun eða án. Eftir athöfnina tókst aðdáanda að
króa hann af úti í horni til að taka af honum mynd og fá eiginhandaráritun og þegar umræða fór fram eftir sýningu Bíódaga stundu
stelpurnar í salnum þegar Örvar birtist í fylgd með Friðriki."
aðstæður í anda Gogol.
Uppá ti'u fingur
Verðlaunamyndin sjálf, Ti kni-
ver í hjertet er af dálítið öðrum
toga. Hún er uppvaxtarsaga - eins
og Bíódagar og reyndar önnur
mynd á hátíðinni, Carmen and ba-
byface eftir Danann Jon Bang
Carlsen. Það má segja að aukaleik-
arar hafi notið meiri velgengni en
aðalleikarar á hátíðinni, því það var
Ulla Henningsen, sem fékk bestu
kvenleikaraverðlaunin, fyrir túlkun
sína á móður Carmenar og í sam-
nefndri mynd. En norska myndin
var sú sem fékk náð fyrir augum
hinnar skemmtilega samansettu
dómnefndarinnar. I henni sátu
kvikmyndaleikstjórar frá Búrkína
Fasó (Pierre Yamégo), Alsír
(Marzak Allouache), (Austur-
)Þýskalandi (Kurt Maetzig) og
Nýja Sjálandi (Graeme Allwright)
auk franska blaðamannsins og rit-
höfundarins Gaston Haustrates.
Ti kniver i hjertet fjallar um eitt
sumar í lífi Otto, 13 ára unglings-
stráks. Otto er heldur lítill og væsk-
ilslegur miðað við jafnaldra sína og
auðveld bráð fyrir félagana í fót-
boltaliðinu, því hann situr alltaf á
varamannabekk. Otto er enn á vara-
mannabekknum í síðasta leik fyrir
sumarfrí og því lítil von um að
hann komist með liðinu til Dan-
merkur. Það bætir ekki úr skák að
hann sér fram á að vera sá eini í
hverfinu sem ekki fer út úr bænum
í frí. En þá birtist Frank, dökkur og
dularfullur ungur rnaður. Hann á
eftir að hafa þó nokkur áhrif á þær
breytingar sem verða á Otto þetta
sumar, er hann smám saman upp-
götvar heim hinna fullorðnu, heim
lyga, afbrýðisemi og losta. Þannig
koma hlutirnir að minnsta kosti
Otto fyrir sjónir, sem ekki gengur
alltaf ýkja vel að greina á milli
veruleika og eigin ímyndunar. Eitt
er víst að Otto fær ansi harða lend-
ingu inn í fullorðinsárin.
Myndin er gert eftir bók Lars
Saabye Christensens, Gutten som
ville vaere en av gutta, sem einnig
skrifaði handritið með leikstjóran-
um. Ti kniver í hjertet er Ijúfsár
þroskasaga, en alls ekki frumleg,
því efninu svipar til margra annarra
sambærilegra mynda, þar á meðal
Carmen and babyface, þó hún sé
burðugri en síðarnefnda myndin og
skrefinu betur gerð. Ekki virtust há-
tíðargestir þó vera ósáttir við verð-
launaveitinguna, þótt þau hafi kom-
ið á óvart. Eitt er víst að ntyndin
féll í kramið hjá unglingunum sem
sátu allt í kringum undirritaða á
sýningu myndarinnar fyrr um dag-
inn og ekki endilega víst að það
hafi skipt máli að þeir voru flestir
norskir. Martin Holst má vera
ánægður með tvöföld verðlaun, og
það fyrir sína fyrstu mynd í fullri
lengd þó ekki hafi honum tekist að
ná neinum í Berlín. Holst er ekki
nema þrítugur, en útskriftarmyndin
hans úr National School of Cinema
í London, stuttmyndin The visiting
hours, hlaut Dramaverðlaun BBC
árið 1990, svo velgengnin í Rouen
er ekki nema rökrétt framhald.
Litríkt glæpagengi
í Svíþjóð
Mynd Holst var ekki ein um að
hljóta tvenn verðlaun á þessari átt-
undu Norrænu kvikmyndahátíð
Rúðuborgar. Það að tvær myndir
skuli hafi hlotið tvenn verðlaun er
undarleg tilviljun, því ekki er hægt
að fullyrða að þær hafi verið fram-
úrskarandi bestar. Hin myndin heit-
ir Parísarhjólið og er eftir Svíann
Clas Lindbergs. Hún vakti hrifn-
ingu dómnefndar blaðamanna og
ungu evrópsku dómnefndarinnar,
sem er samansett af háskólanem-
um. Leikstjórinn sjálfur var ekki
viðstaddur hátíðina, en framleið-
andi hans veitti verðlaunagripnum
viðtöku, og var að vonum ánægður
því myndin ku hafa hlotið litla að-
sókn í Svíþjóð þegar hún var sýnd
þar. Parísarhjólið er ólík þeim
myndum sem að framan hafa verið
nefndar að því leyti að hún flokkast
undir blákalt þjóðfélagsraunsæi,
undirstrikað með kvikmyndatöku
sem er laus við alla fagurfræði.
Hún er hrá, næstum grimm. París-
arhjólið segir frá lífi þriggja
sænskra utangarðsungmenna í
Stokkhólmi: Martins, Ristos og
Kicku. Martin og Risto kynntust í
fangelsi, en nú er Martin laus og
þar sem hann hefur ekki nein hús
að venda leitar hann til Kicku, eig-
inkonu Ristos, því Risto á honum
spilaskuld að gjalda úr fangelsinu.
Það takast ástir með Kicku og
Martin, og þegar Risto losnar úr
fangelsinu hefja þau þriggja manna
sambúð. Þau vinna líka að sama
takmarkinu - að eignast Parísar-
hjól. Það á verða lífsviðurværi
þeirra í framtíðinni. En strákarnir
eru ekki alveg tilbúnir að segja skil-
ið við smáglæpina, sérstaklega ekki
Martin, sem sífellt finnur nýjar
leiðir til að ná í skjótfenginn gróða.
En þetta líferni leiðir ekki beinlínis
í átt til gæfu og smámsaman aukast
vandræðin. Ekkert þeirra virðist
hafa skynsemisglóru sem þarf til að
hafa vit fyrir hinum. Martin er sá
eini sem stígur í vitið, en í raun er
það hann sem kemur þeim í hvert
klandrið á fætur öðru. Á endanum
sitja þau pikkföst í eigin vef.
Endirinn kemur örlítið á óvart.
Risto og Kicka sleppa undan
réttvísinni en Martin lærir
sína lexíu og tekur á sig sök af
glæp sem hann framdi ekki.
Það verður að segjast einsog er
að ekki leist mér betur en svo á
byrjun myndarinnar, að ég var
komin á fremsta hlunn með að
ganga út. En þegar á líður fer áhorf-
andinn að fá samúð með persónun-
um þó asnaskapur þeirra sé á köfl-
um nær óbærilegur. Það er líklega
að þakka þeirri umhyggju sem Clas
Lindberg greinilega ber fyrir per-
sónum sínum. Hann dæmir þær
ekki, heldur lýsir þeim undan-
bragðalaust - og hann býr greini-
lega yfir bjartsýni og trú á mann-
eskjunni, þvf hann telur þeim ekki
allar bjargir bannaðar þrátt fyrir
allt. Og það hlýtur að vera léttir fyr-
ir þá sem kannski eru nýbúnir að
sjá L appat, mynd Bertrand Ta-
vernier, er hlaut Gullbjörninn í
Berlín og nú er verið að sýna í kvik-
myndahúsum í Frakklandi.
Viðkvæmt tímabil
í sögu Finnlands
Tvær aðrar myndir voru á sam-
keppni hátíðarinnar, Carl eftir Erik
Clausen frá Danmörku (en það var
einnig yfirlitssýning á myndunt
hans á hátíðinni), sem undirrituð
komst ekki yfir að sjá, og Aapo eft-
ir 33 ára gamlan Finna, Tero
Jartti. Aapo fjallar um viðkvæmt
tímabil í finnskri sögu, tímabil sem
liggur meira og minna í þagnargildi
hjá þjóðinni vegna þess blóðuga
borgarastríðs sem háð var í landinu
í nafni byltingarinnar 1917. Aapo
er ungur verkamaður á stórbýli í
finnskri sveit, sem vegna haturs á
húsbónda sínum gengur til liðs við
byltingarsinna. Hann er heldur
grannvitur en góð sál. Uppreisn
verkamannanna gerir hinsvegar úr
honum drápsmann, leyniskyttu sem
Serbar gætu verið stoltir af. Það er
hægur stígandi í myndinni, en síðan
er áhorfandanum hrint út í endalaus
drápsatriði. Leikstjórinn einsog
þorir ekki að ganga alla leið og tak-
ast á við efnið og sá sem ekki þekk-
ir sögu Finnlands á þessum tíma,
hefur ekki fengið hungrið satt í lok-
in.
Nýr Bergmann ekki
í sjónmáli
Miklu fleiri myndir en þessar
átta, sem tóku þátt í samkeppninni,
voru sýndar á kvikmyndahátíðinni í
Rúðuborg; sumar garnlar, aðrar
yngri og hefði eflaust verið þess
virði að sjá einhverjar þeirra.
Myndirnar í samkeppninni ættu þó
að gefa dálitla hugmynd um það
sem er að gerast í norrænni kvik-
myndagerð nú um stundir, og verð-
ur að segjast einsog er að þær komu
þægilega á óvart - þó ekki sé hægt
að segja að nýr Bergmann sé í
sjónmáli.