Alþýðublaðið - 13.06.1995, Blaðsíða 2

2
s
ALÞÝÐUBLAÐK)
3 d u
ÞRIÐJUDAGUR 13. JÚNÍ1995
n
UHNILUD
20932. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
SigurðurTómas Björgvinsson
Fréttastjóri Stefán Hrafn Hagalín
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Umbrot Gagarín hf.
Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf.
Rrtstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Að henda físki
í Morgunblaðinu á sunnudag var afar ítarleg umljöllun um um-
gengni okkar íslendinga við auðlindir hafsins. Birtar voru fjöl-
margar greinar um málið og viðtöl við sjómenn sem tekið hafa
þátt í að fleygja fiski. Blaðamenn Morgunblaðsins eiga að sönnu
heiður skilinn fyrir vinnubrögð á heimsmælikvarða - en umíjöll-
unin var ein samfelld hrollvekja. Niðurstaðan var sú að nánast
allir sjómenn hafa hent fiski. Þannig fara forgörðum verðmæti
sem nema milljörðum króna á hveiju ári. Það er þungur áfellis-
dómur um virðingarleysi þjóðar sem byggir lífsafkomu sína á
fiskveiðum.
í þessu máli er ekki unnt að sakast við sjómennina fyrst og
fremst. Þeim er stjómað af útgerðarmönnum í landi, sem hugsa
um það eitt að fá sem mest fyrir kvótann. Höfuðorsök þessa
vandamáls liggur þannig í hinu meingallaða kvótakerfí, einsog
reyndar flestir af viðmælendum Morgunblaðsins bentu á. Einn
orðaði það einkar skýrt og skorinort: „Þetta kerfi hvetur til tor-
tímingar á fískistofnunum."
Einn af íjölmörgum innbyggðum göllum kvótakerfisins felst í
því að mönnum er heinlínis refsað fyrir að koma með allan fisk
að landi. Viðurlög hggja við því að fara ffamúr aflaheimildum,
aukþess sem menn ffeistast til að henda þeim fiski sem ekki fæst
hæsta verð fyrir. í úttekt Morgunblaðsins kom meðal annars
ffam, að mjög hefur dregið úr því að skip komi með blandaðan
afla að landi. Það þýðir að menn sem eru til dæmis á ufsa eða
ýsuveiðum henda þorski sem kemur um borð. Reyndar kom ffam
í nokkrum viðtölum að sjómenn eru beinlínis á „flótta undan
þorskinum“.
í nýliðinni kosningabaráttu kom Lúðvík Bergvinsson, nýr þing-
maður Alþýðuflokksins á Suðurlandi, með athyglisverða tillögu
til lausnar. Hann vill að sjómönnum verði gert kleift að koma
með allan fisk að landi, án þess að eiga refsingar yfir höfði sér;
andvirði aflans renni að mestu leyti til haffannsókna en lítiH hluti
fari til sjómanna og útgerðar. Þarmeð væri útilokað að menn
gætu gert út á slíkar veiðar, en á hinn bóginn væri þeim umbunað
fremur en refsað fyrir að koma með fiskinn að landi.
Trillukarlamir á Austurvelli í gær vom spurðir af fféttamönnum
hvað réttlæti að þeir hefðu hlutfallslega aukið veiðar meira en
aðrir. Þeir spurðu á móti: Hver á dauða fiskinn sem er hent í sjó-
inn?
S trengj abrúður
Það var grátbroslegt að fylgjast með málflutningi ýmissa
stjómarsinna á Alþingi í gær þegar atkvæði vom greidd um ffum-
varp Þorsteins Pálssonar um fiskveiðar. Fyrir örfáum vikum
höfðu frambjóðendur Framsóknarflokksins á Reykjanesi uppi
stóryrði um nýja fiskveiðistefnu, og sama máli gegndi um sjálf-
stæðismenn á Vestfjörðum. Allar reyndust yfirlýsingamar hald-
laust geip: Einar Oddur Kristjánsson og Einar K. Guðfinnsson
létu Þorstein Pálsson mýla sig og ffamsóknarmennimir hrepptu
sömu örlög hjá hinum eina sanna guðföður kvótakerfisins, Hall-
dóri Ásgrímssyni.
Sú var tíð, að Einar Oddur þótti álitlegur kostur sem ffamtíðar-
formaður Sjálfstæðisflokksins. í gær sat Einar Oddur í þingsal og
tók þátt í útför krókaútgerðar á íslandi. Hver hefði trúað því, eftir
öll stóm orðin, að hann gerðist strengjabrúða Þorsteins Pálsson-
ar?
Er til nöturlegra hlutskipti í pólitík en að vera strengjabrúða
strengjabrúðu?
Kristján Ragnarsson hefur áreiðanlega skemmt sér vel. ■
Einar Oddur Kristjánsson (Bjargvætturinn) steig í stólinn og lýsti því yf-
ir að hann - af tillitssemi við Þorstein Pálsson - hefði látið sig hafa það
að greiða atkvæði gegn sannfæringu sinni í sjávarútvegsnefnd þings-
ins. Ja, lítið lagðist fyrir þennan vígreifa bardagamann af Vestfjörðum,
að lúta í gras fyrir Þorsteini Pálssyni og reyna um leið að þvo hendur
sínar af allri ábyrgð á sjávarútvegsstefnu ríkisstjórnarinnar.
Bjargvætturinn í grasinu
í síðustu viku rifjaðist upp fyrir mér
bemskuminning. Við áttum það til
krakkamir, þegar við vissum að átti að
fara að kalla okkur til fremur leiði-
gjarnra skylduverka að hlaupa út í
puntinn og bæla okkur þar. Þangað til
fullorðna fólkið, húsbændumir, urðu

leiðir á leitinni og gengu sjálfir í skít-
verkin. Þessi vinnusvikaaðferð hafði
þó ýmsa ókosti. Hún kallaði á mikla
þolinmæði og var í mótsögn við aldur-
slæga athafnaþörf. En verst var þó að
rísa upp úr grasinu og horfast í augu
viðjjá sem sýnt höfðu manni traust.
Astæða þess að þessar gömlu
myndir leituðu á hugann var ákaflega
einkennileg uppákoma í sölum Al-
þingis fyrir skemmstu. Einar Oddur
Kristjánsson (sem fyrir ekki margt
löngu ávann sér sæmdarheitið Bjarg-
vœtturinn vegna einurðar sinnar og at-
hafnagleði) steig í stólinn og lýsti því
yfir að hann - af tillitssemi (sem er
fínna orð en ýmis önnur) við Þorstein
Pálsson — hefði látið sig hafa það að
greiða atkvæði gegn sannfæringu
sinni í sjávarútvegsnefnd þingsins.
Ja, h'tið lagðist fyrir þennan vígreifa
bardagamann af Vestfjörðum, að lúta í
gras fyrir Þorsteini Pálssyni og reyna
um leið að þvo hendur sínar af allri
ábyrgð á sjávarútvegsstefnu ríkis-
stjómarinnar. Breytir þar engu þó nú
berist úr puntinum veikróma köll um
að víst muni Bjargvætturinn flytja
breytingartillögur ef andstæðingurinn
vilji rétta honum hjálparhönd.
I þessari bamslegu uppákomu krist-
allast vandræðagangur og óheilindi
stjómarflokkanna í málefnum sjávar-
útvegsins. Þau vom helsta mál nýlið-
innar kosningabaráttu. Mörgum til
undrunar risu frambjóðendur Sjálf-
stæðisflokksins á Vestfjörðum upp
gegn forystu flokksins og lögðu ffam
sínar eigin tillögur um framtíðarskipan
sjávarútvegsins. Og bættu um betur
með yfiriýsingu um að aldrei, aldrei
skyldi farið í ríkisstjórn sem ekki
gerði róttækar breytingar á ríkjandi
kerfi í stjómun fiskveiða.
Því var það ekki aðeins undrun sem
þessi málflutningur vakti, heldur einn-
ig von; von um að fram væm komnir
sjálfstæðir sjálfstæðismenn - þess al-
búnir að standa á sannfæringu sinni og
láta ekki bugast af valdaglaðri forystu.
Og það var ekki síst þessi von sem
gerði það að verkum að kjósendur
greiddu Sjálfstæðismönnum atkvæði
sitt. Ekki bara á Vestfjörðum heldur
um land allt. Því bera menn ábyrgð.
Ekki á sálarheili og ráðherrastóli Þor-
steins Pálssonar, heldur gagnvart um-
bjóðendum sínum: þeim sem fólu
þeim verkið. Ekki dugir að bæla
svörðinn og bíða þess að aðrir vinni
skítverkin. SUkt er bamaskapur og því
lengur sem legið er því sárari verður
upprisan.
Það er síðan í annarri bók og sorg-
legri að ungir og ferskir frambjóðend-
ur Framsóknarflokkins í Reykjanes-
kjördæmi höfðust svipað að. Kokkuð-
uðu upp sína eigin sjávarútvegsstefnu
í kosningabaráttunni í fullkominni
andstöðu við Halldór kvótakóng og
hirð hans. Og lýstu því síðan fjálglega
að þrátt fyrir símtöl frá samflokksfólki
- uppfull með illyrði og hótunum -
hefðu þau hvergi gefið eftir. Þau væm
sko fólk fyrir sinn sjóhatt.
Ekki veit ég hvort þau Siv Friðleifs-
dóttir og Hjálmar Árnason hafa meiri
reynslu en Einar Oddur af þeim
bemska leik að fela sig í puntinum.
Alla vega hafa þau skilið að þar er ein
gmndvallarregla ef þú villt ekki finn-
ast. Sem sé að þegja. En þetta er jú
eins og áður sagði í annarri bók.
En hollt væri þeim stjórnarþing-
mönnum sem nú kúra í grasinu og
tyggja puntstrá að minnast orða Ame-
usar að betra er að vera barður þræll
en feitur þjón því í bijósti hans á ffels-
ið heima.
n
3
Atburðir dagsins
323 f.Kr. Alexander mikli
Makedóníukóngur og mestur
hershöfðingi allra tíma deyr, 33
ára. 1846 Sölvi Helgason,
flækingur og listamaður,
dæmdur til að þola 27 vandar-
högg fyrir flakk og svik. 1886
Lúðvík II konungur Bæheims
fremur sjálfsmorð ásamt lækni
sínum. Konungurinn var aðdá-
andi Wagners og studdi hann í
hvívetna, reisti ævintýralega
kastala og var samkynhneigð-
ur. 1988 Efnt lil fegurðarsam-
keppni í fyrsta skipti í Sovét-
ríkjunum. 1971 Viðreisnar-
stjóm Alþýðuflokks og Sjálf-
stæðisflokks féll í kosningum
eftir 12 ára setu.
Afmælisbörn dagsins
Kristján Jónsson Fjallaskáld,
1842. William Butler Yeats
frskt skáld, 1865. Basil Rath-
bone suður- afrískur leikari
sem túlkaði Sherlock Holmes í
14 bíómyndum og skúrka í ótal
öðrum, 1892.
Annálsbrot dagsins
Þá gekk yfir allt fsland sú
geysilega bólusótt, í hverri að
margir merkismenn lands vors
mjög svo fækkuðu, sem hér
verður varla upptalið, ásamt
nær óteljandi almúgafólks um
allt landið.
Sjávarborgarannáil, 1701.
Málsháttur dagsins
Tak ei grásleppu með gullneti.
Freisting dagsins
Hvað myndi verða um freist-
ingarnar, ef maður léti aldrei
eftir þeim? Þær yrðu úti! Hvers
eiga þær að gjalda? Það guð-
dómlegasta við falleg vín er
það, að þau gera mann svo
ístöðulausan. En til eru þeir
menn, sem aldrei geta unnið
bug á „karaktcr" srnum. Það er
af því, að þeir em svo litlir aris-
tókratar.
Tómas Guömundsson skáld í viö-
tali viö Valtý Stefánsson.
Ord dagsins
Veröldin er leikvöllur heimsku
og harms,
er hryggðarstunur bergmálar
syrgjandi barms.
Lífið allt er blóðrás og logandi
und,
sem lœknast ekki fyrr en á ald-
urtilastund.
Kristján Jónsson Fjallaskáld, 153
ára í dag.
Skák dagsíns
Krammnik er efnilegasti skák-
maöur Rússa og reyndar hefur
sjálfur Kasparov látið svo um
mælt, að Kramnik muni ríkið
erfa. Það sem helst stendur í
vegi fyrir stórfelldum sigrum
Rússans unga, er markvisst og
stigvaxandi dálæti hans á
vodka. í skák dagsins pakkaði
hann Grivas saman í 25 leikj-
um, og hefur væntanlega fagn-
að vei. Kramnik hefur svart og
á sigurleik. Við fyrstu sýn virð-
ist um hógværa liðsflutninga að
ræða, en Grivas gafst strax
upp. Hvað gerir svartur?
1. ... Had8!l Snilldin er stund-
um einföld. Hugmyndin er að
leika svarta riddaranum til f2.
Reynið að finna leið til bjargar
hvítum. Það eróhugsandi.