Alþýðublaðið - 07.11.1995, Side 5

ÞRIÐJUDAGUR 7. NÓVEMBER 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
r r
Aflrum og Irlandi
Sigurður A. Magnússon:
írlandsdagar
Fjölvi 1995
Til skamms tíma höfðum ekki önn-
ur tíðindi af ímm en fréttir af mann-
drápum morðóðra hryðjuverkamanna
á Norður- írlandi sem kalla sig írska
lýðveldisherinn. Fregnir af þeirri
skálmöld bárust okkur þó svo til ein-
göngu fyrir milligöngu erlendra fjöl-
miðla og fréttastofa. Þrátt fyrir nálægð
Irlands höfðu íslenskir fjölmiðlar tak-
markaðan áhuga á að fara á vettvang
og lýsa því sem þar var að gerast. Nú
um stundir ríkir hins vegar friður á
Norður-Irlandi og þar af leiðandi fá-
Bækur
gg Sæmundur
W :<m Guðvinsson
skrifar um
iÉlfJl bókmenntir
um við litlar sem engar fréttir þaðan
lengur. Hins vegar hafa Islendingar
uppgötvað að í írska lýðveldinu er
verðlag hagstætt, margar krár og íbúar
gestrisnir. Því flykkist fólk hundruð-
um eða þúsundum saman á haustmán-
uðum og í byijun vetrar til Dyflinnar
þar sem það lyftir sér upp og verslar.
En írland er ekki bara verslanir og
krár í Dyflinni.
„Þó sólfar sé talsvert minna á ír-
landi en i ýmsum suðlœgum löndum,
þá býr það yfir einhverjum töfrum
sem minna á suðrœnar breiddargráð-
ur og gera ferðalög um það upplyft-
andi og nánast ógleymanlegt. A það
ekki síst við um landið vestanvert þar-
sem náttúrufegurð er í senn stórbrotin
og aðlaðandi - stafar frá sér óskil-
greindu seiðmagni sem látlaust kemur
gestinum á óvart og tekur hug hans
fanginn. Mér var það satt að segja
áleitið undrunarefni, hve fátœklegar
og í ýmsum greinum villandi hug-
myndir ég hafði um þetta heillandi ey-
land, sem er svo nátengt sögu okkar
fyrr á öldum og liggur nœr okkur en
mörg þau lönd sem Islendingar vita í
seinni tíð snöggtum meiri deili á. Það
er þvt' fyllilega tímabœrt að reyna að
bœta, þó f litlu sé, fyrir þá vanrœkslu
sem við höfum gerst sekir um gagn-
vart frcendum okkar á Eynni grœnu."
Þetta er upphaf að inngangi Sigurð-
ar A. Magnússonar í bók hans, ír-
landsdagar. I bókinni greinir höfund-
ur frá því sem fyrir auga og eyru ber í
fimm vikna ferð um Irland þvert og
endilangt. Sigurður hefur áður komið
við sögu þegar Irland er annars vegar
þar sem eru þýðingar hans á smá-
sagnasafni James Joyce og það þrek-
virki sem hann vann með þýðingu
sinni á Ódysseifi eftir sama höfund. í
inngangi segir höfundur að þrátt fyrir
hrikalega sögu og ótnílega örbirgð á
hðnum 150 árum séu frar miklir gleði-
menn og láti sjaldan sér úr greipum
ganga tækifæri til að gera sér daga-
mun og lyfta glasi - oftlega svo um
munar. Enda kemur það glöggt fram í
bókinni að höfundur hefur átt góðar
stundir á írskum krám þegar degi hall-
ar. Þegar komið er að lokunartíma
■ Jólaverkefni Leikfélags Akureyrar
Sporvagninn Girnd
Æfmgar eru hafnar á
leikritinu Sporvagnin-
um Girnd hjá Leikfé-
lagi Akureyrar. Þetta
magnaða leikrit Tenn-
essee Williams hefur
notið mikilla vinsælda
frá það kom fyrst fram
og þykir eitt helsta
leikverk sem fram hef-
ur komið á öldinni.
Aðalhlutverkin,
Blanche og Stanley em
einhver best skrifuðu
leikhlutverk sem leik-
arar geta glímt við. Það
fellur í hluta þeirra
Rósu Guðnýjar Þórs-
dóttur og Valdimars
Fiygering að túlka
þessar makalausu per-
sónur í sýningu Leikfé-
lags Akureyrar. Auk
þeirra kemur fram
fjöldi annarra leikara.
Leikstjóri er Haukur
J. Gunnarsson og
leikmynd gerir Svein
Lund-Roland.
Sporvagninn Girnd
verður frumsýndur
þriðja dag jóla, 27. des-
ember.
Leikhússtjóri ásamt leikstjóra og leikendum.
Heimur Guðríðar á bók
Leikritið Heimur Guðríðar - Sfð-
asta heimsókn Guðríðar Símonar-
dóttur í kirkju Hallgríms eftir Stein-
unni Jóhannesdóttur er komið út á
bók. Leikfitið var frumsýnt í Hall-
grímskirkju í Reykjavík á Kirkju-
listahátíð síðast liðið vor við mjög
góðar undirtektir gagnrýnenda og
áhorfenda. Leikritið segir frá ein-
stæðri ævi og örlögum Guðríðar
Símonardóttur. Það rekur píslar-
sögu hennar frá því henni var rænt í
Tyrkjaráninu 1627 og bregður upp
myndum úr lífi hennar með skáldinu
Hallgrími Péturssyni, ástum þeirra
og hörmum.
I tengslum við það að sýningar eru
teknar upp að nýju á litlu sviði í ný-
uppgerðum Safnaðarsal Hallgríms-
kirkju var ákveðið að gefa leikritið
út á bók. Leikritið verður til sölu í anddyri kirkjunnar, Kirkjuhúsinu,
Bókabúð Máls og menningar, Bókaverslun Eymundsson, Bóksölu stúd-
enta og í leikhúsbóksölu Leikfélags Reykjavíkur.
kránna standa gestir upp og syngja
þjóðsönginn á gelfsku.
Að loknum inngangi er sérstakur
kafli um land og sögu þar sem saga
þjóðarinnar er rakin á skilmerkilegan
hátt. Því næst kemur langur kafh um
Dyflinn þar sem ýmis sögulegur fróð-
leikur er fyrirferðarmikill í bland við
lýsingar á hinum ýmsu hverfum borg-
arinnar og könnunarferðum höfundar
um stræti og torg. Síðan er lagt upp í
ferðina um Irland og víða komið við.
Frásögn Sigurðar er lifandi og vel
skrifuð eins og hans er von og vísa.
Sagan drýpur af hverju þorpi og frá-
sagnir af löngu liðnum átökum og at-
burðum ásamt lýsingum á sögulegum
minjum eru fyrirferðarmiklar. Smá-
kóngar voru víst um eitt hundrað á Ir-
landi fyrr á öldum og áttu í erjum sín á
milli auk þess að beijast við Englend-
inga og fleiri. Ahugi Sigurðar á sögu
og sögulegum minjum er slíkur að
hann gætir ekki hófs. Á köflum verður
bókin því næsta einhæf upptalning á
nöfnum og ártölum frá fyrri tíð og
höfundur leitar uppi gamlar byggingar
og rústir af mikilli elju. Þegar líður á
bókina virðist hann sjálfur raunar vera
orðinn mettur af fomum köstulum og
kirkjum eins og fram kemur þegar
hann er staddur í Claresýslu:
„Fyrsti viðkomustaður er skammt
undan, kastalinn Bunratty og byggða-
safnið umhverfis hann. Ekki er fyrir
það að synja, að kastalabyggingar eru
farnar að taka svolítið á taugarn-
ar... “(blaðsíða 135).
Þrátt fýrir að sagan sé höfundi ofar-
lega í huga er í bókinni að fmna marg-
víslegan fróðleik um Irland nútímans.
Menningu og hstum em gerð góð skil.
En þótt nefndir séu margir frskir rit-
höfundar og skáld vekur athygli að
hvergi er vikið að leikskáldinu Brend-
an Beham, en margir íslendingar
þekkja sum verka hans og mun Gísl
vera þeirra kunnast hér á landi. Hins
vegar segir ekki mikið af frunum sjálf-
um. Höfundur gistir yfirleitt á einka-
heimilum sem bjóða upp á Bed &
Breakfast eða gistiheimilum. Gest-
gjöfum lýst í stuttu máli, sumir mál-
gefnir en aðrir fámæltir. Það er svo
ekki fyrr en kvölda tekur og leiðin
hggur á krár að við fáum nasasjón af
frskri þjóðarsál. Þar er höfundi jafnan
tekið af mikilli vinsemd og hann
greinir undan og ofan af spjalli við
kráargesti.
I bókarlok greinir höfundur frá
ýmsu varðandi tengsl Ira við Island
fyrr á öldum og vitnar í ýmsar heim-
ildir, svo sem Islendingabók og Land-
námu. Ennfremur fomar írskar heim-
ildir. Sumt orkar þar tvímælis. Til
dæmis þegar írski munkurinn Dicuil
írlandsdagar er afar fróðleg og á köflum
skemmtileg lesning. Sigurður A. Magnússon
hefur gott auga fyrir umhverfinu og lýsingar
hans á landi og þjóð bera vott um einlægan
áhuga hans fyrir viðfangsefninu. Það hefur
ekki í annan tíma verið gefin út á íslensku
jafn ítarleg og vönduð bók um írland.
ritar um 825 að ffá eyjunum norður af
Bretlandi sé tveggja daga sigling í
góðu leiði til eyja þar sem ekki hafi
verið búseta fyrr en frskir einsetumenn
settust þar að. Án þess að ég sé mjög
fróður um sjómennsku og siglingar til
foma er mér mjög til efs að Irar hafi
siglt til íslands á aðeins tyeimur dög-
um.
írlandsdagar er afar fróðleg og á
köflum skemmtileg lesning. Sigurður
A. Magnússon hefur gott auga fyrir
umhverfinu og lýsingar hans á landi
og þjóð bera vott um einlægan áhuga
hans fyrir viðfangsefninu. Það hefur
ekki í annan tfrna verið gefrn út á ís-
lensku jafn ítarleg og vönduð bók um
írland. Bókin er kærkomin öllum
þeim sem vilja kynna sér Eyjuna
grænu og gagnast vel þeim er hyggja á
Irlandsferð.
Með í ferðinni var unnusta Sigurð-
ar, Sigríður Friðjónsdóttir, sem tók
margar ágætar ljósmyndir sem prýða
þessa bók. Allur frágangur bókarinnar
erhinn besti.
Bókin er kærkomin öllum þeim
sem vilja kynna sér Eyjuna grænu og
gagnast vel þeim er hyggja á Irlands-
ferð.
rrr.nrr
Mh • uJlíb:: i V g . I
Soffía tekur við verðlaununum.
■ Gámaþjónustan
Verðlaun í nafnasamkeppni
Á sýningunni Umhverfi og endur-
vinnsla í Gufunesi í haust efndi
Gámaþjónustan hf. til nafnasam-
keppni fyrir persónugerving þeirrar
stefnu fyrirtækisins að glæða áhuga
fyrir endurvinnslu. Um 800 tillögur
bárust í nafnasamkeppnina og var
nafnið Greinir valið besta nafnið.
Höfundur þess er SofTía K. Magnús-
dóttir í Reykjavík. Hún hlaut verð-
laun sem eru vöruúttekt hjá Skáta-
búðinni fyrir 20 þúsund krónur.