Alþýðublaðið - 29.12.1995, Qupperneq 3

FOSTUDAGUR 29. DESEMBER 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
s k o ð a n i r
Enn um sameiningu jafnaðarmanna
Hverfa verður frá valdbeitingu, hroka, popul-
isma og virðingarleysi yfir til þess sem ef til
vill má kalla hina taplausu aðferð. Hún getur,
ef við viljum, skilað jafnaðarmönnum til meiri
áhrifa á nýrri öld...
í grein sem ég ritaði í Aiþýðublaðið
nýlega setti ég fram þá skoðun að
sameining jafnaðarmanna væri for-
senda þess að jafnaðarmenn næðu að
hafa umtalsverð áhrif á þróun íslensks
samfélags á nýrri öid. Ég tel þetta sem
næst óumdeilt meðal meginþorra al-
Pallborðið
Magnús M.
Norðdahl
£ JÍ skrifar
lv m
mennra félagsmanna í Alþýðuflokki,
Alþýðubandalagi og meðai frjáls-
lyndra afla í öðrum flokkum. Ekki
hvað síst meðal þeirra sem nú gráta
atkvæði sín til Framsóknar og Þjóð-
vaka í síðustu kosningum. En hvað er
það sem kemur í veg fyrir samein-
ingu? I umræðum þeirra Jóns Bald-
vins og Svavars á síðum Alþýðublaðs-
ins undanfarna mánuði hefur mikil
orka farið í uppgjör við einstaka at-
burði og sambönd. Hver rak hvern,
hvar og hvers vegna. Þetta getur verið
ágætt og nauðsynlegt til þess að
hreinsa andrúmsloftið en er ekki
kjami málsins. Einfaldlega ekki v'egna
þess að fortíðin er liðin og málefni
hennar ekki á dagskrá líðandi stundar.
Gott dæmi um það er staða NATO og
þróun Evrópusambandsins (ESB).
Staða NATO er í mótun. Vegna frið-
argæslu í lýðveldum fyrrum Júgóslav-
íu hafa Frakkar í fyrsta sinn sett herlið-
undir sameiginlega stjóm NATO og
undir sameiginlegri stjóm taka Rússar
þar einnig þátt. Eflaust skiptir hér
miklu að við mannaforráðum hjá
NATO hefur tekið spænskur jafnaðar-
maður. Hér hefur margt breyst á stutt-
um tíma. Annað dæmi er að þó hluti
Sjáifstæðisflokks, Framsóknar og Al-
þýðubandalags hafi ekki komið auga á
það, þá er að þróast ný og sameinuð
Evrópa sem leitar sátta milli hreinna
kapftalískra viðhorfa og hreinna sósí-
alískra viðhorfa. Evrópa sem vill slá
skjaldborg um velferðarríkið og
tryggja mannréttindi í friðsamari og
þéttari heimi. Hluti þeirrar þróunar er
aðild þeirra ríkja í Austur- Evrópu
sem áður lágu undir jámhæl fyrrum
Sovétríkjanna. Þetta em dæmi um tvö
grundvallarmál sem sett hafa mikinn
svip á stjómmál í Evrópu, allt frá lok-
um sfðasta stríðs. Þau verður hins veg-
ar að líta allt öðmm augum en áður
hefur verið gert. I þessum málum
virðist mér Alþýðuflokk og Alþýðu-
bandalag hafa skilið að, vegna þess að
ALþýðuflokkurinn gerði sér fyrir
löngu grein fyrir að sátt um samfé-
lagshætti milli ólíkra afla var það sem
koma skyldi. Einnig og ekki síður að
Alþýðuflokkurinn er í eðli sínu flokk-
ur alþjóðahyggjufólks meðan Alþýðu-
bandalagið er reyrt fastari böndum við
þrengri og „þjóðlegri" viðhorf. Fram-
sókn hefur flotið þama á milli eftir því
hvernig vindar hafa blásið og fijáls-
lynt Sjálfstæðisfólk hefur ekki þorað
að breyta til vegna ótta við þá sundr-
ungu sem ríkt hefur í herbúðum jafn-
aðarmanna. Og þá þurfum við að
spyrja okkur hvort ágreiningur um
grundvallarmál eins og þessi komi í
veg fyrir sameiningu jafnaðarmanna.
A hinum Norðurlöndunum rekast
saman í flokki ólíkari öfl en finnast í
Alþýðuflokki, Alþýðubandalagi og
meðal liberalista í Sjálfstæðis- og
Framsóknarflokki. Meðal annars hvað
varðar afstöðuna til NATO og ESB.
Skemmst er að minnast klofinnar af-
stöðu sænskra jafnaðarmanna til Evr-
ópusambandsins og klofinnar afstöðu
danskra jafnaðarmanna til aukins sam-
mna Evrópuríkjanna 1993. Sá ágrein-
ingur er enn uppi og kemur skýrt fram
við undirbúning Dana fyrir ríkjaráð-
stefnuna 1996. Þrátt fyrir ágreining
starfar flokksfólk saman um þau mál-
efni sem full samstaða er um eins og
velferðarkerfið. Það leyfir sér hins
vegar, eins og gert er í góðum hjóna-
böndum að deila, meðal annars um
gmndvallarmál eins og Evrópumálin
en án þess að til skilnaðar komi. Til að
lægja öldurnar eftir þjóðaratkvæða-
greiðsluna í Svíþjóð tóku til dæmis
sænskir jafnaðarmenn sér góðan tíma
til innri sátta og heilunar. Sú sátt birt-
ist meðal annars í uppstillingum
flokksins til Evrópuþingsins. Þar rað-
ast hlið við hlið andstæðingar og
stuðningsmenn aðildar. Af þessum og
öðmm viðlíka fordæmum verðum við
íslenskir jafnaðarmenn að læra. Það
verður ekki gert nema jafnaðarmenn
taki upp nýja hætti í samskiptum og
tileinki sér að leysa deilumál með
sama hætti og við gemm hvert og eitt í
mannlegum samskiptum. Hverfa
verður frá valdbeitingu, hroka, popul-
isma og virðingarleysi yfir til þess
sem ef til vill má kalla hina taplausu
aðferð. Hún getur, ef við viljum, skil-
að jafnaðarmönnum til meiri áhrifa á
nýrri öld en það er forsenda þess að
hér haldi áfram að þroskast velferðar-
samfélag í anda jafnaðarstefnunnar.
Höfundur er lögfræðingur
r
Ijólaboðunum var skegg-
raett um skrýtnar deilur
prests og organista í Lang-
holtskirkju. Enginn botnar í
um hvað séra Flóki Krist-
insson og Jón Stefánsson
eru að rífast, ef frá er talin
fullyrðing organistans um að
klerkurinn hafi neitað aðtaka
fram í auglýsingu að Ólöf
Kolbrún Harðardóttir, eig-
inkona Jóns, myndi syngja
einsöng með kórnum.
Mönnum verður líka tíðrætt
um viðbrögð Ólafs Skúla-
sonar biskups, og þykir
hann hafa tekið rifrildið full
nærri sér. Biskup segir að
deilurnar í Langholtskirkju
séu áfall fyrir kristni í land-
inu, og talar um þær í sömu
mund og snjóflóðin ægilegu
á Flateyri og Súðavík. Mönn-
um þykir það ekki mjög
smekklegt, en til marks um
að biskup er orðinn mæddur
mjög á sífelldgm uppákom-
um innan þjóðkirkjunnar...
Bókaútgefendur eru yfir-
leitt fremur borubrattir
enda virðist jólavertíðin hafa
lukkast sæmilega hjá þeim.
Mál og menning og Vaka-
Helgafell eru ótvíræðir sigur-
vegarar flóðsins. Ólafur
Ragnarsson í Vöku gaf út
þónokkrar metsölubækur:
Milli vonar og ótta eftir Þór
Whitehead, Maríu eftir Ing-
ólf Margeirsson, Ekkert ad
þakka eftir Guðrúnu Helga-
dóttur og endurminningar
Ástu Sigurbrandsdóttur.
Þá seldist skáldsaga Frid-
riks Erlingssonar drjúgt og
ýmsir settu nýja útgáfu af
lausu máli Steins Steinarr í
jólapakka. Mál og menning
getur státað af tveimur sölu-
hæstu skáldsögunum, eftir
Björn Th. Björnsson og
Steinunni Sigurðardóttur
og fleiri titlar seldust vel á
þeim bæ. Óvæntasta met-
sölubókin var hinsvegar
Karlar eru frá Mars, konur
eru frá Venus. Útgefandi
þeirrar bókar er hinn knái
Hallur Hallsson fyrrum
fréttamaður...
Uppreisnarmaður Fram-
sóknar á Vestfjörðum,
Pétur Bjarnason, var ekki
langt frá því að komast á
þing í vor, enda hlaut Vest-
fjarðalisti hans ágættfylgi.
Ekki virðist allur vindur úr
Vestfjarðalistanum, nú fyrir
jól kom út á hans vegum
veglegt jólablað þarsem
margir leggja hönd á plog.
Gunnlaugur Sigmunds-
son þingmaður Framsóknar
í kjördæminu á áreiðanlega
eftir að heyra meira frá
Pétri...
Bandormar í kýrmaga.
fimm á förnum vegi
Hver er maður ársins að þínu mati?
Eva Jóhannsdóttir mynd-
listarmaður: Björk Guð-
mundsdóttir verðskuldar þann
tiiil.
Stefán Thorarensen fram-
kvæmdastjóri: Vigdís Finn-
bogadóltir.
Bryndís Hólm blaðamað-
ur: Hjálparsveitimar eiga þann
titil skilið fyrir framgöngu í
snjóflóðunum.
íris María Stefánsdóttir
nemi: Vigdís Finnbogadóttir.
Þóra Helgadóttir nemi:
Björk Guðmundsdóttir. Hún er
svo góð kmdkynning.
v i t i m e n n
Við lenduni öll í því
að semja af okkur.
Jeanne Calment, 120 ára, við Francois Raffrey.
Þau gerðu samping fyrir 30 árum um að hann
myndi eignast íbúð Calments að henni látinni,
gegn því að greiða henni ákveðna upphæð á
mánuði. Raffrey lést í síðustu viku, 77 ára gam-
all, og hafði þá borgað þrefallt andvirði eignar-
innar. Mogginn í gær.
Reynt er að selja aumingja
Halldór Ásgrímsson einsog dömu-
bindi eða bleiu; því fylgir sama
öryggiskenndin að kjósa Halldór
og nota Always Ultra.
Vigfús Geirdal í blaðinu Dynjandi,
málgagni Vestfjarðalistans.
Eg vorkenni fólki sem
drekkur ekki. Þegar það vaknar
um morguninn á því ekki eftir
að líða betur þann daginn.
Hinn eini sanni Dean Martin.
Hann lést á mánudaginn. Mogginn.
Ég þekkti hann ekki þegar
ég giftist honum. Ég skildi við
hann 23 árum síðar og var enn
engu nær um hann.
Jeanne Bigger, önnur eiginkona Deans Martins.
Mogginn.
Ingibjörg [Pálmadóttir]
vandist því meðan hún var
hjúkrunarkona að taka brosandi
við skipunum frá læknum.
Hún brosir enn og heldur
áfram að taka við skipunum
frá þeim.
Helgarpósturinn valdi heilbrigðisráðherrann
sem einn af mönnum ársins.
Við getum ekki treyst því,
að heils milljarðs ríkisábyrgð í
tcngslum við Hvalfjarðagöngin
sé lokaáhætta skattgreiðenda
vegna þeirra. Ekki fremur en við
gátum treyst formanni Spalar
fyrir tveimur árum, þegar hann
fullyrti, að ríkið þyrfti hvergi
að koma nærri.
Jónas Kristjánsson ritstjóri
í forystugrein DV í gær.
fréttaskot úr fortíð
Grímuball í
Sing-Sing
Fyrir nokkru var haldið mikið grímu-
ball í Sing-Sing, og er það í fyrsta
skifti í sögu fangelsisins. Fangamir
saumuðu sjálfir alla grímubúningana.
Lögreglan hélt strangan vörð við allar
dyr. Hún óttaðist ekki svo mjög að
neinn af fongunum myndi reyna að
stinga af. Hún þurfti aðallega að verja
dymar fyrir forvitnum áhorfendum,
sem langaði til að sjá ballið.
Sunnudagsblaö
Alþýðublaðsins
12. mai 1935