Alþýðublaðið - 08.05.1996, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 8. MAÍ1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
s k o ð a n
Hversvegna eru launin svona lág?
íslensk bændastétt hefur markvisst verið
niðurlægð. Henni hefur verið haldið á vöggu
stofu innflutningsverndar og verðstýringar
af hálfu hins opinbera.
Á þessu áttugasta afmælisári Al-
þýðusambands fslands og Alþýðu-
flokksins, er eðlilegt að menn staldri
við og fari hlutlægt yfir sigra og
ósigra þeirrar hreyfingar sem stofnuð
var til að bera uppi sókn launamanna
til betri lífskjara. Hvað hefur áunnist
og hvað mætti betur fara? Ef við met-
um árangurinn útfrá samanburði við
Háborðið I
------------1
A Magnús Árni
Magnússon
wUk. skrifar
þær þjóðir sem næstar okkur standa,
sést að hér á landi hefur verið komið á
fót velferðarkerfi, mjög áþekku því
sem best gerist í heiminum. íslenskri
æsku er boðið upp á fyrsta flokks
menntun frá blautu barnsbeini, burt-
séð frá efnahag foreldranna og enginn
á að þurfa að hrökklast út af sjúkra-
húsi, vegna þess að hann eigi ekki fyr-
ir aðhlynningu, eða hafi ekki verið
svo forsjáll að kaupa sér tryggingu.
Á hinn bóginn sjáum við að laun
eru hér lægri en víðast hvar hjá áður-
nefndum frændþjóðum. Og eftir að
menn fóm að mæla framleiðni (fram-
leiðsla hvers einstaklings á vinnu-
stund) hefur komið í ljós að hún muni
óvíða vera minni á byggðu bóli.
En þýðir það að við Islendingar sé-
um þá svona miklir letingjar? Nei, svo
mun ekki vera. Allir þekkja sögumar
af hrósyrðum erlendra atvinnuveit-
enda í garð lúðsiðinna íslendinga, sem
tekið hafa sér bólfestu annarsstaðar en
hér á landi. Sökin í þessum efnum
liggur hjá þeim mönnum sem hafa
stjómað landinu frá stofnun lýðveldis.
Ef við hverfum aftur til ársins 1944,
þegar svokölluð nýsköpunarstjóm tók
við stjómarráðinu, þá höfðu Islending-
ar safnað gjaldeyrisforða sem nam 50
prósentum af vergri þjóðarframleiðslu
á ári. Það er mikill gjaldeyrisforði.
Nýsköpunarstjóminni tókst með mið-
stýringaráformum sínum og áætlunar-
búskap, sem jafnaðist fyllilega á við
það sem verst gerðist austantjalds, að
sólunda þessum gjaldeyri á tveimur
ámm! Þá vora þeir búnir að tvöfalda
togaraeign og frystihúsakost lands-
manna, offjárfestingar- og óráðsíu-
tónninn hafði verið gefmn.
Á þessum árum voru allar sið-
menntaðar þjóðir að opna sig fyrir
frjálsari viðskiptum, en Islendingar?
Nei, onei. Landinu var bókstaflega
lokað. Komið var á fót svokölluðu
fjárhagsráði, sem sá kirftlega um að
menn fjárfestu nú ekki í neinu sem
ekki tengdist sjávarútvegi. Á sjötta
áratugnum var rekin sérstök gengis-
steíha fyrir sjávarútveginn, þar sem sú
atvinnugrein átti kost á ódýrari gjald-
eyri en aðrar. Ofveiðin var gengdar-
laus. Uppúr 1970 var á ný ráðist í stór-
fellda miðstýrða útþenslu flotans í
kjölfar tilkomu skuttogara.
Olíuverð hækkaði í kringum 1973.
Sú olíuverðshækkun var ekki nýtt til
að takmarka áganginn á fiskimiðin,
heldur var tekin um það ákvörðun að
niðurgreiða olíuna til togaraflotans. Sú
ráðstöfun var við lýði allt til 1983.
Allt hefur þetta kostað sitt og ríkis-
sjóður verið rekinn með halla. Mönn-
um kom náttúrlega ekki til hugar að
leggja fyrir þegar vel áraði, heldur var
hallinn rekinn með yfirdrætti í Seðla-
bankanum (peningaprentun og tilheyr-
andi verðbólgu) og erlendum lánum.
Hið íslenska ríkisvald hefur litið á
það sem heilaga skyldu sína að hafa
full afskipti af íslensku atvinnulífi.
Hefur það í því skyni beitt fjármála-
stofnunum sínum, ríkisbönkum og
sjóðakerfi og lánað til vonlausra fyrir-
tækja. Þannig hafa þeir, sem einhvem
dug hafa haft, verið skattlagðir sér-
staklega svo skussarnir gætu haldið
áfram taprekstri, oft í nafni „byggða-
stefnu".
íslensk bændastétt hefur markvisst
verið niðurlægð. Henni hefur verið
haldið á vöggustofu innflutnings-
vemdar og verðstýringar af hálfu hins
opinbera. Hún hefur undanfarin ár
mátt búa við kvótakerfi og fram-
leiðslustýringu, eins og bændur væm í
raun leiguliðar á jörðum sínum, en
ekki frjálsir menn sem kepptu sín á
milli í krafti þess að vera eins misjafn-
ir og þeir em margir.
Þannig mætti lengi telja upp mistök
þau sem íslenskir stjórnmálamenn
hafa gert og em í raun ástæðan fyrir
h'tilli framleiðni og um leið þeim lágu
launum sem íslendingar þurfa að búa
við núna. Hér hefur „bijóstsvitshag-
fræðin" fengið að vera í fyrirrúmi og
það er lýsandi fyrir íslenskt samfélag
að það er einmitt slík hagfræði sem
ákveðinn fyrrverandi forsætisráðherra
og núverandi seðlabankastjóri hefur
„doktorspróf * í.
Höfundur er varaþingmaður og formað-
ur Alþýðuflokksfélags Kópavogs.
Friðarpostulinn op kaup-
sýslumaðurinn Astþór
Magnússon lætur ekki
deigan síga. Bók hans,
Virkjum Bessastaði, er nú
komin inná hvert heimili
landsins og sjálfur er Ást-
þór á ferð og flugi um
landið. í gærkvöldi hélt
hann fund á
Hótel Borg
og í kvöld
verður
fundað
austur á
Reyðar-
firði.
Þaðan
heldur
Ástþór
suður til
Vestmannaeyja
og kynnir boðskap sinn í
Hótel Bræðraborg annað-
kvöld. Ástþór hefur eytt
gríðarlegum fjármunum í
auglýsingaherferðina
Virkjum Bessastaði og bú-
ast margir við að Ástþór
fari alla leið - og bjóði sig
fram sem næsta húsráð-
anda á Álftanesi. Það þyk-
ir flestum valdaöflum
landsins lítið skemmtileg
tilhugsun enda myndi Ást-
þór vísast rugga bátnum
þótt tæpast fái hann mörg
atkvæði...
Tímaritið Mannlífer
komið út og heldur
sínu striki undir ritstjórn
Þórarins Jóns
Magnússonar. Það
er engin önnur en
Kolfinna Bald-
vinsdóttir sem
er í forsíðuviðtali,
undir fyrirsögn-
inni „Ein og
ánægð". Þá er ekki
að efa að yfirlýsing-
ar Hollendingsins
Arnolds Mulders munu
vekja athygli: Hann er 23
ára og hefur búið á íslandi
í þrjú misseri. Arnold
stundar nám í íslensku við
Háskóla íslands, en það
eru reyndar ekki ummæli
hans um íslensk fræði
sem mesta athygli vekja.
Arnold, sem er hommi,
segir álit sitt á íslenskum
karlmönnum - sem hon-
um finnst upp til hópa
hommalegir - og eins
upplýsir hann leyndar-
dóma íslenska homma-
samfélagsins...
Nú mun orðið Ijóst að
þeir heyra sögunni til
Górilluþættirnir vinsælu
sem hafa verið á morgun-
dagskrá Aðalstöðvarinnar
síðustu þrjú sumur, enda
munu þeir félagarnir og
Hafnfirðingarnir Davíð
Þór Jónsson, Jakob
Bjarnar Grétarsson og
Steinn Ármann Magn-
ússon hafa öðrum hnöpp-
um að hneppa. En þeir
deyja ekki ráðalausir á Að-
alstöðinni og hafa í stað-
inn fengið vinina og háð-
fuglana Jón Gnarr og
Sigurjón Kjartansson til
að sjá um morgunþátt í
sumar. Þeir hafa eins og
flestir vita líklega getið sér
gott orð fyrir útvarpsþætti
á Rás 2 og spaug í Dags-
Ijósi Sjónvarpsins...
Jæja ormarnir ykkar! Ég er búinn að leysa málið!
f i m m á förnum vegi
Telur þú að Halldór og Þorsteinn hafi samið af sér í síldarsamningunum?
Hanna Sigurðardóttir hár-
greiðslumeistari: Já, ég held
að það sé álit meginþorra fólks.
Hreinn Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri: Já, mér sýnist
það á fyrstu fréttum af þessu
máli.
Hilmar Helgason vegfar- Arthúr Bogason, formaður
andi: Já, tvímælalaust. Landsambands smábáta-
eigenda: Nei, það gerðu þeir
ekki.
Gísli Tryggvason kennari:
Nei, það tel ég ekki vera. Þetta
er skref í rétta átt.
JÓN ÓSKAR
m e n n
Rúmlega sjötug kona
átti ekki fyrir skuldinni við
skattinn: Dró upp byssu og
heimtaði peninga.
Fyrirsögn í
DV í gær.
Að lokum ein spurning til
Konráðs Friðfinnssonar sem
skrifaði í lesendadálk DV 29.
apríl síðast liðinn: Horfir þú
aldrei á fréttir?
Andrea Hólm. Lesendabréf í
DV í gær.
Hluti af kostnaði þjóðarinnar
af sjúkrahúsakerfinu stafar
beinlínis af ofurtollum stjórn-
valda á innfluttu grænmeti.
Jónas Kristjánsson í leiðara
DV í gær.
Hitt er svo annað mál
að Björn Bjarnason hefði
mátt vera diplómatískari í
vinnubrögðum við þessa
skýrslugerð, ekki síst gagn-
vart samstarfsflokki sínum
í ríkisstjórn.
Birgir Guðmundsson á víöavangi í
Tímanum í gær.
Hagsmunir strandríkis
felast í samningum og því að
öllum veiðum sé komið undir
stjórn. Það bar því að grípa
tækifærið til þess. Annað er
leikur að eldi.
Leiðari Tímans í gær.
Tekið á atvinnuleysi
áður en til þess kemur.
Fyrirsögn í
Morgunblaðinu í gær.
Það geta ekki allir verið
börn rakara, Ólafur.
Rannveig Tryggvadóttir í bréfi til
Morgunblaðsins um kynni sín af
Ólafi Ragnari Grímssyni.
fréttaskot úr fortíð
Minnsta
gufuvél í
heimi
Ungverski vélamaðurinn
Julius Korsis hefur nú að undan-
fömu verið að smíða minnstu gufu-
vél í heimi. Hann lætur vélina standa
á eldspýtnastokk, og sjálf vegur hún
aðeins 10 gröm, en er þó fyllilega
nothæf. Það þarf 4 mínútur til þess
að koma vélinni í gang.
Alþýöublaðið
sunnudaginn 31. maí 1936