Alþýðublaðið - 31.05.1996, Qupperneq 5

FOSTUDAGUR 31. MAI 1996
ALÞYÐUBLAÐIÐ
e n n
■ Það var ekki að sjá að sjómannadagurinn væri í nánd á kæjanum í gær þegar Einar Óla Ijósmyndari
og Jakob Bjarnar Grétarsson voru þar á ferð í gær. Satt best að segja dauflegt um að litast. Þeir rákust þó
á tvo saltstorkna sjóara sem sátu á Grandakaffi, sötruðu kaffi og lágu ekki á skoðunum sínum
Allir hrifnir af sjómönnum
Þorgils Þorgilsson og Óttar Överby bæði róa
á Mána ÍS 59 og eiga hann. „Við gerum þetta út.
Hásetar og skipstjórar. Hann er skipstjórinn og ég er
blókin," segir Óttar. Þeirfélagar koma víða við í spjalli
við blaðamann Alþýðublaðsinsen efst í huga
þeirra er misréttið sem þrífst í kringum
kvótabrask. Hér fara bútar úr því sem flaug
yfir borðið á Grandakaffi.
Sjómannadaginn hátíðlegan?
Jú, ætli við tökum ekki rúnt
um höfnina á bátnum eða eitt-
hvað. Við vorum að fá hann úr
klössun. Þetta er náttúrlega okkar
hátíðisdagur - eins og jólin hjá
hinum. Áður fyrr var það bara
sunnudagurinn. Þegar maður var
á togurunum var komið í land á
sunnudagsmorgni og við höfðum
þennan eina dag. í seinni tíð hefur
þetta breyst og laugardagurinn
kominn inní. Þetta er orðin helgi.
á sjómannadaginn
V
Við erum báðir búnir
að vera á sjó alla
okkar ævi, byrjuðum fjór-
tán ára. Það kom ekkert
annað til greina. Maður
kláraði sína skyldu í skóla
og svo fór maður í ævin-
týramennskuna.
Hvort að það sé munur á sjó-
mönnum í höfuðstaðnum og
úti á landsbyggðinni? Nei, þetta er
allt það sama. Við höfum verið að
róa héðan núna og þetta hefur mikið
breyst. Það er miklu minna líf hér nú
en var. Þetta er bara dauði hér á
kvöldin. Það var miklu meira fjör.
ið fiskuðum
fyrir 8 millj-
ónir á skömm-
um tíma. 5 millj-
ónir af því fóru í
kvótakaup. Við
höfum svona
lágmarkslaun út
úr því sjálfir.
Það eru
komnir
sægreifar inní
krókakerfið
líka.
Menn fá ekkert vinnu. Ég gekk
hér um atvinnulaus í ár og
ekkert að hafa. Maður verður bara
að fara í útgerð og gera út undir sig
sjálfur til að hafa eitthvað að gera.
Það er ekkert hlaupið í nein djobb.
Þetta er orðið
svoleiðis á
togurunum að
menn mega ekki
segja eitt einasta
orð þá eru þeir
reknir í land. Út-
gerðarmenn eiga
orðið auðlindina.
Þeir segja bara
maður kemur í
manns stað. Ef
menn eru með ein-
hvern kjaft þá geta
þeir bara tekið pok-
Kvótakerfið er allt að
drepa. Það má ekkert
orðið gera. Við viljum sjá
þetta eins og var áður,
sóknardagakerfið. Þetta er
orðið svo bundið. Ef þú átt
engan þorsk þá ertu stopp
og verður að henda því í
sjóinn. Það er ekki hægt að
fara út á sjó og veiða eina
tegund fyrir sig.
Þetta er komið á svo fáar hendur.
Ég er hrifinn af þessu kerfi sem
kratarnir boða. Auðlindarskattinn.
Það er betra að borga þjóðinni
þennan pening helduren einhverj-
um útgerðarmönnum eða lögfræð-
ingum útí bæ. Það eru margir aðilar
sem eiga orðið kvóta sem aldrei
hafa komið til sjós. Sitja bara á skrif-
stofu hérna í Reykjavík og taka á
móti peningunum.
Jú, það má finna sam-
stöðu meðal þjóðar-
innar á þessum degi. All-
ir voðalega hrifnir af sjó-
mönnum á sjómanna-
deginum. Annars ekki,
auk þess sem það er
ósamstaða meðal sjó-
mannanna sjálfra. Menn
eru á mismunandi kerf-
um og það er rígur þar á
milli. LÍÚ vinnur algjör-
lega á móti smábátum
og þannig útgerð. Þeir
sjá ekkert nema togara.
Þorgils Þorgilsson og Óttar Överby: Það eru
margir aðilar sem eiga orðið kvóta sem aldrei
hafa komið til sjós. Sitja bara á skrifstofu hérna
í Reykjavík og taka á móti peningunum.
Við mundum nú kannski ekki tala svona ef viö ætt-
um kvóta. Þetta erfyrirtaks bisniss, langbesta
fjárfestingin. Þú kaupir kannski eitt tonn af þorski á
500 þúsund og leigir það á ári á 95 krónur kílóið. Bát-
arnir fá enga fyrirgreiðslu. Það er alltaf spurt hvað sé
mikill kvóti á bátnum. Þú getur ekkert veðsett bátinn.
Það verður að veðsetja kvótann ef þú ferð í banka
eða lánastofnun. Báturinn er einskis virði.
Þeir ríkari verða rikari.
Ég segi kannski ekki
að kvótakerfið sé tómt
píp. Það er framkvæmd-
in á því. Að þeir stóru
sem eiga peninginn geti
i keypt upp heilu
byggðalögin og lagt
þau í rúst?!
Annars fer þetta að lagast
núna. Þeir eru þúnir að
auka kvótann og þá fer kvóta-
verðið að lækka. Það er nú það
sem við höngum í þó að við
séum kvótalausir. Þegar þeir
fara að bæta 30 - 40 þúsund-
um við þorskinn. Það lækkar
náttúrlega ekki kvótaverðið ef
þeir fara bara að veiða þetta
heima þeir sem eiga kvótann.
Það sem hefur bjargað okkur
er Smuguveiði. Það eru þeir
sem eru að leigja kvóta. Ann-
ars væri ekkert til.
Við vorum að róa og
það sem bjargaði
okkur var að stærsti fiskur-
inn var hérna fyrir utan
Hvalfjörðinn og Kjalarnes-
ið. Við erum að fara á kola-
net. Svo förum yfir á snur-
voð fyrir vestan.
Við lentum í óláni.
Það var öllum
tækjum stolið úr
bátnum hjá okkur.
Tæki uppá hálfa millj-
ón. Allt ótryggt. Ja,
tryggingarnar bjarga
okkur kannski eitt-
hvað. Við ætluðum
að vera komnir af
stað. Þetta er búið að
taka okkurviku- 10
daga. Nei, við vorum
að koma úrslipp.
Búnir að vera í slipp
hátt í mánuð. Það er
búið að klassa hann
alveg upp. Við þurf-
um ekki að hugsa um
það næstu tvö árin.
Fiski er hent í stórum stíl. Maður hefur orðið
vitni af því. Þegar þú þarft að leigja kvóta
fyrir 90 krónur þá kemur þú ekkert með fisk í
land sem þú færð kannski 60 krónur fyrir. Þú
verður að koma með stóra fiska sem þú færð
120 krónur fyrir. Snurvoðarbátar og aðrir eru að
róa eftir pöntun. Þeir vilja bara fá átta kílóa fisk,
ekkert fyrir neðan það, hinu er hent. Þetta er
staðreynd.
Núna er mönnum skaffað
það sem þeir mega
veiða og þurfa ekki að sýna
neinar hetjudáðir. Þeirfara
út þegar gott er veður og ná
í sína titti.