Alþýðublaðið - 20.08.1996, Page 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 1996
s k o ð a n i r
21161. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjóri Hrafn Jökulsson
Fréttastjóri Jakob Bjarnar Grétarsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Umbrot Gagarín ehf.
Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
Stefnu til framtíðar
Jónas Bjamason efnaverkfræðingur skrifar grein í DV í gær um
málefni Grensásdeildar og spamað í heilbrigðiskerfinu. Nú stend-
ur fyrir dymm að endurhæfingardeildin á Grensási verður flutt,
jafnframt því sem þjónusta deildarinnar verður stórlega skorin
niður. Deildin heyrir undir Sjúkrahús Reykjavíkur, og em þessi
áform liður í stórfelldum niðurskurði vegna mikils fjárskorts
stofnunarinnar. Engum sem til þekkir dylst hinsvegar að þessar
ráðagerðir bera vott um mikla skammsýni og ábyrgðarleysi. Jón-
as segir í grein sinxú: „Umræddar áætlanir em hið versta mál og í
hreinni andstöðu við upphaflega stefnu heilbrigðisráðherrans,
sem lýsti því fjálglega í fjölmiðlum nýlega eftir valdatöku að
auka ætti vægi fyrirbyggjandi aðgerða í heilbrigðismálum til að
spara annan kostnað. Endurhæfing hreyfihamlaðra fellur sam-
kvæmt mínum skilningi undir fyrirbyggjandi aðgerðir, það er til
að koma hreyfihömluðum út í atvinnulífið eða líf utan sjúkra-
stofnana til ómælds spamaðar, bæði fyrir hið opinbera og ein-
staklinga, auk annarrar þýðingar fyrir líf fólks. Niðurskurður end-
urhæfingar á Grensási um helming væri því einhver grófasta að-
gerð sem hægt er að ímynda sér.“
Mál Grensásdeildar er eitt dæmi af mörgum um það allsherjar
klúður sem einkennir niðurskurðaræðið í heilbrigðiskerfinu.
Þannig er búið að sýna fram á, svart á hvítu, að lokanir sjúkra-
deilda um lengri eða skemmri tíma skila litlum eða engum spam-
aði - og stundum reyndar þvert á móti. Oft og tíðum er einungis
verið að spara aura en kasta krónum. A Grensás hefur verið
byggð upp sérhæfð þjónusta af mjög hæfu starfsfólki, enda er ár-
angurinn eftir því. A deildinni er líka sundlaug sem hönnuð var
sérstaklega til að sinna endurhæfingu sjúklinga, og segir Jónas að
hagræðing af flutningi deildarinnar verði væntanlega allspaugi-
leg, þegar kostnaður af flutningi sjúklinga og sjúkraþjálfara milli
aðalbyggingar og Grensáss kemur í ljós.
Grensás er eitt dæmi af mörgum um handahófskenndan niður-
skurð í heilbrigðiskerfinu. Engin heildarstefnumótun er fyrir
hendi, aðeins er um að ræða reddingar en aldrei lausnir til lengri
tíma. Látið er einsog „niðurskurður“ og „uppstokkun“ séu töfra-
orð, en staðreyndin er sú að búið er að hagræða svo rækilega í
heilbrigðiskerfinu að lengra verður ekki komist. Nýja hugsun og
ný vinnubrögð þarf til að móta stefnu til framtíðar í velferðar og
heilbrigðismálum. Þessu brýna úrlausnarefni þarf að sinna, ekki
síst til að koma í veg fyrir klúður og mgl einsog nú viðgengst.
Rós fyrir Reykjavík
Hátíðahöldin í höfuðborginni um helgina em rós í hnappagat
borgaryfirvalda og borgarbúa, auk fjölmargra fyrirtækja sem með
einum eða öðmm hætti stuðluðu að fjölbreyttri og áhugaverðri
dagskrá. Talið er að yfir 20 þúsund manns hafi komið saman í
miðbænum aðfaramótt sunnudagsins, og vekur mesta athygli hve
vel tókst að sameina næturlíf og menningarástand. Elísabet B.
Þórisdóttir talsmaður þeirra sem undirbjuggu menningamóttina
segir í viðtali við DV í gær að fólk hafi komið í þeim yfirlýsta til-
gangi að njóta dagskrárinnar sem boðið var uppá, hvort sem það
var undir merkjum borgarinnar, fyrirtækja eða listamanna. Hún
segir ennfremur að fólk hafi viljað sýna í verki að það er hægt að
mæta í hjarta borgarinnar og vera þar saman svo þúsundum skipt-
ir þannig að hegðun manna sé til fyrirmyndar. Undirbúningur
menningarvökunnar var í alla staði vandaður, og ánægjulegt
hversu margir og ólíkir aðilar lögðu hönd á plóg. Gallerí, kaffi-
hús, bókaverslanir og veitingastaðir iðuðu af lífi, og götuleikarar
og flugeldasýningar bmgðu litum á næturhúmið. Þeir kaupstaðir
sem í ffamtíðinni efna til skipulagðra hátíðarhalda ættu að taka
Reykjavíkurborg sér til fyrirmyndar hvað varðar metnaðarfullan
undirbúning. Það er enganveginn óhjákvæmilegt að íslenskar há-
tíðir séu fyrst og fremst vettvangur fyrir ofbeldi, bamadrykkju og
sóðaskap. ■
IEftir standa stjórnmálaflokkarnir, hagsmunafélög nokkurra manna
sem eiga ekki æðri köllun en hafa völd og komast í sjónvarpið.
Hundar og roð
Gunnar Ingi Gunnarsson læknir
segir frá því í viðtali við DV á
laugardag að þegar hann var nýgeng-
inn í Alþýðuflokkinn hafi „eðalkrati"
nokkur tilkynnt honum að nýliðar
væru frekar illa séðir í flokknum. Þá
fór ég að velta fyrir mér smæð Al-
þýðuflokksins, segir Gunnar Ingi.
Síðan hefur Gunnar að vísu risið til
þeirra mannvirðinga í Alþýðuflokkn-
um að ná kjöri sem formaður Alþýðu-
flokksfélags Reykjavíkur, og fetaði
þarmeð í slóð margra svonefndra eð-
alkrata.
Einsog gengur |
En orð hans eru eigi að síður um-
hugsunarefni. Nú efast ég að vísu um
að nýir flokksmenn séu beinlínis illa
séðir en ég hef hinsvegar ekki hnotið
um marga slíka á göngum Alþýðu-
hússins, og get þessvegna ekki með
hægu móti spurst fyrir um hvaða mót-
tökur þeir fengu.
Mér er nær að halda að „eðalkrat-
inn“ sem átti tal við Gunnar Inga hafi
barasta verið svona hissa að sjá nýtt
andlit á flokksfundi. Alþýðuflokkur-
inn er nefnilega sama marki brenndur
og aðrir íslenskir stjómmálaflokkar:
hann trekkir ekki. Það er svo fjarri því
að fólk finni í stórum stíl hjá sér þörf
til að láta að sér kveða á vettvangi
stjómmálaflokkanna. Því miður. Hver
er skýringin: Almennur doði og
áhugaleysi á því hvemig mannfélagið
er rekið? Hafa kannski allir það fínt
og fyrir engu að beijast? Eða em pól-
itíkusarnir búnir að koma óorði á
stjómmálin?
Ólafur Ragnar Grímsson forseti og
fyrrverandi stjórnmálamaður hefur
sagt að umræða um stjórnmál á Is-
landi sé stöðnuð, hún sé rútína. Lauk-
rétt, og ég skal meira að segja spara
mér að spyrja hvort herra Ólafur þurfti
að verða forseti til að uppgötva þetta
og segja upphátt.
Flestir alþingismenn á íslandi eru
atvinnustjórnmálamenn. Þeir eru í
stjómmálum til að ná völdum, og þeir
hanga á völdunum einsog hundur á
roði. Þetta á ekki bara við um Davíð
Oddsson: hann er einfaldlega snjall-
astur í þessari listgrein.
íslenskum alþingismönnum finnst
ekkert skelfilegri tilhugsun en að detta
útaf þingi. Hver hefur ekki heyrt
kveinstafi fallinna þingmanna um
hversu erfiðlega þeim gangi að finna
sér vinnu - það er að segja þeirra sem
ekki fá sendiherrastöðu, bankastjóra-
stól eða álíka bitling fyrir vel unnin
hrossakaup?
(En hvemig skyldi standa á því að
stjómmálamenn á íslandi eiga svona
erfitt með að fá vinnu? Víða í útlönd-
um er mjög sóst eftir starfskröftum
fyrrverandi pólitíkusa.)
Stjómmálamenn sem em tilbúnir að
fórna öllu til að ná völdum, jafnvel
bara dálitlum völdum, verða vitanlega
að vera reiðubúnir að setja pólitísk
hugðarefni á útsölu. Víst er um að
stefnufesta verður íslenskum stjóm-
málamönnum ekki að fjörtjóni.
Allt veldur þetta því meðal annars
að hugmyndaleg nýsköpun fer ekki
fram nema í mýflugumynd á vettvangi
stjórnmálaflokkanna. Pólitíkusarnir
em einfaldlega of uppteknir af annars-
vegum margvíslegum baktjaldaplott-
um og hinsvegar taugash'tandi tiíraun-
um til að koma sér að í fjölmiðlum.
Frumkvæðið er ekki lengur hjá
stjómmálamönnum heldur atvinnulíf-
inu, menntastofnunum og ýmsum fé-
a t a I
u s t
lagasamtökum: þar fer fram fijó um-
ræða og þar em settar fram nýjar hug-
myndir. Eftir standa stjómmálaflokk-
amir, hagsmunafélög nokkurra manna
sem eiga ekki æðri köllun en hafa
völd og komast í sjónvarpið.
Og svo em menn að velta fyrir sér
afhverju fólk flykkist ekki til starfa
innan stjómmálaflokkanna.
Eg býst við að ýmsum góðum eðal-
krata finnist að svona eigi ekki að
skrifa í Alþýðublaðið (jafnvel þótt
fullyrðingar mínar eigi meira og
minna við um alla stjórnmálaflpkk-
ana.) Oft má satt kyrrt liggja, og.allt
það. En alvöm eðallaötuni hlýtpr að
renna til rifja ef ílokkurinn þeirra er
orðinn svo smár að mönnum bregður í
brún ef nýr félagi sést á fun.dí.. , ..
Nú eru áttatíu ár síðan Alþýðu-
flokkurinn var stofnaður og af því til-
efni höfum við rifjað upp sögu flokks-
ins, sigra og ósigra. Við höfum farið
yfir afrekaskrána, og komist að þeirri
niðurstöðu að hún sé býsna glæsileg.
Við höfum hyllt marga forystumenn
jafnaðarmanna, lífs og liðna, sem áttu
sinn þátt í að gera íslenskt mannfélag
betra og réttlátara.
Gott og vel: Þekking á sögunni er
nauðsynleg, en vitund um samtíðina
og áhugi á framtíðinni skipta meira
máli fyrir hverja þá hreyfingu sem
þykist hafa erindi að reka.
Stjómmálaflokkur er aldrei annað
eða meira en fólkið sem starfar innan
hans á hverjum tíma, sama hversu
mikilfengleg saga hans kann að vera.
íslensku stjómmálaflokkamir saman-
standa hinsvegar í raun af fáum öðmm
en þingmönnum, sem einkum hugsa
um að halda vinnunni, og nokkmm
„eðalkrötum" eða „eðalíhaldi" eða
„eðalallaböllum" sem kannski mæta
enn á fundi af gömlum vana mestan-
part eða skyldurækni við máðan mál-
stað. ■
Atburðir dagsins
1794 Napóleon Bónaparte
hershöfðingi látinn laus úr
fangelsi þarsem honum var
haldið vegna gruns um að hann
væri hallur undir skoðanir Ro-
bespierre. 1898 Veitinga- og
gistihúsið í Valhöll á Þingvöll-
um vígt. 1912 William Booth
stofnandi Hjáipræðishersins
deyr. 1933 Sprengisandsfarar
komu að Mýri í Bárðardal eftir
fimm daga ferð úr Landsveit.
Þetta var fyrsta ferð á bfl yfir
Sprengisand. 1940 Útsendarar
Stalíns myrða Leon Trotsky í
Mexíkó. 1969 Mick Jagger,
söngvari Rolling Stones, verð-
ur fyrir slysaskoti í Ástralfu.
1988 Vopnahlé tekur gildi milli
írans og íraks. 1975 Olafa Að-
alsteinsdóttir kleif Mont Blanc,
hæsta fjall Evrópu (4807 metr-
ar). fyrst íslenskra kvenna.
Afmælisbörn dagsins
Benjamin Harrison 1833,
bandarískur forseti úr röðum
rcpúblfkana. Jack Tcagarden
1905, bandarískur jazzisti. Jim
Reeves 1924, bandarískur tón-
listarmaður.
Annálsbrot dagsins
Drap eitt bam annað fyrir aust-
an, móðirin síðan það barn,
maðurinn síðan konuna sína.
Hann gekk berfættur landið um
kring, sér til skripta.
Vatnsfjaröarannáll elzti, 1553.
Heilræði dagsins
Hugsaðu jákvætt og þú munt
verða jákvæðari.
Gunnþór Guömundsson. Úr Ódur
til nýrrar aldar.
Banki dagsins
Banki er stofnun scm lánar þér
regnhlíf þegar veður er bjart,
og krefur þig um hana aftur
þegar fer að rigna. Robert Frost.
Málsháttur dagsins
Margar eru óhaglegar unnust-
ur.
Orð dagsins
Eg má segja eins í kvöld
og einhver biskup forðum:
Oft eru ráðin kvenna köld,
kemur að spakra orðum.
Björn Konráðsson, Fáskrúöar-
bakka.
Skák dagsins
Larsen og Spassky eru litríkir
meistarar sem oft hafa leitt
saman hesta sína. Á velmeklar-
dögum þeirra hafði Spassky
yfirleitt betur og í skák dagsins,
sem tefld var í Belgrad 1970,
málti danski snillingurinn játa
sig sigraðan eftir aðeins 17
leiki. Larsen hafði hvítt og
byijaði á fremur óhefðbundinn
hátt, með 1. b3.
Svartur leikur og vinnur.
14. ... Hhll! 15. Hxhl g2 16.
Hfl l)h4+ 17. Kdl gxfl=l)
Larsen gafst upp.