Alþýðublaðið - 21.11.1996, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBER 1996
v i ð t a I
HÚSAFRIÐUNARSJÓÐUR
Húsafriðunarnefnd ríkisins auglýsir eftir umsóknum til Húsafriðunarsjóðs,
sbr. ákvæði í þjóðminjalögum nr. 88/1989 sbr. lög nr. 43/1991 og 98/1994 og
reglugerð um Húsafriðunarsjóð nr. 479/1993.
Veittir eru styrkir til að greiða hluta kostnaðar vegna:
- undirbúnings framkvæmda, áætlanagerðar og tæknilegrar ráðgjafar og til
framkvæmda vegna viðhalds og endurbóta á friðuðum húsum og húsum
sem hafa menningarsögulegt og listrænt gildi
- byggingarsögulegra rannsókna og útgáfu þeirra.
FIMMTUDAGINN 21. NOVEMBER KL. 20.00
Að gefnu tilefni er hlutaðeigendum bent á að leita eftir áliti Húsafriðunar-
nefndar ríkisins og sækja um styrk áður en framkvæmdir hefjast.
Umsóknir skulu berast eigi síðar en 1. febrúar 1997 til Húsafriðunarnefndar
ríkisins, Þjóðminjasafni íslands, Suðurgötu 41, 101 Reykjavík, á umsókna-
reyðublöðum sem þarfást.
Frekari upplýsingar eru veittar í síma 562 2475 milli kl. 10.30 og 12.00 virka
Ffní$s.krá
Dmitri Shostakovich:
Roai áskríftor-
kortgilda
Sergei Prokofiev:
Jean Sibelius:
Hugleiðing um rússneskt
og kirgískt þjóðlag
Píanókonsert nr. 1
Sinfónía nr. 3
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ÍSl.ANDS V ;
Háskólabíói við Hagatorg, sími 562 2255
MIÐASALA Á SKRIFSTOFU HLJÓMSVEITARINNAR OG VIÐ INNGANGINN
á 500 g jólasmjörstyk
Áður 1.7o kr. Nú 132 kr.
Notadu tækifæríð otj
njóttu smjörbragdsms!
Þú sparar
88 lcr. á lcíló
■ Um daginn tók GunnarEgilsson, margreyndur blaðamaður
og ritstjóri, hús á Smára Egilssyni, sem sendir frá sér sína
fyrstu bókfyrir þessi jól; Málsvörn mannorðsmorðingja. Þeir
ræddu stuttlega um lífið og listina, bókmenntirnar og böl hins
skrifandi manns
A U S i ð í
b o t n I a u s a
t u n n u
að var eitt þessara vetrarkvölda.
Frostið hékk í loftinu eins og ill
tíðindi og beið þess að liðast
sem gufuslæðingur út á milli varanna
á einfara sem gekk upp eftir
Túngötunni. Undir fótum hans mar-
raði snjórinn. Frostið náði að kæla
svo snjóinn að hann rak upp vein við
hvert skref; eins og skip sem sar-
gaðist upp við bryggju; eins og
leikhljóð úr Sögu af sjónum. Fyrst
kom marr, svo ískur, síðan gufu-
strókur. Engin hljóð önnur, enginn
annar maður. Hljóð berast illa í
frosti. Þau detta dauð niður.
Þessi maður sem gengur upp
Túngötuna er ég á leið í mitt síðasta
viðtal. Ég er kominn á botninn. Ég
hugsa til endurskoðandans míns sem
lá í rúminu veturinn sem hann varð
þrettán ára vegna þess að fjölskyldan
flutti norður lil Akureyrar og hann
þoldi ekki að ganga á svona snjó.
Þessi skerandi hljóð og þessi kitlandi
tilfinning undir skónum var meira en
hans reykvíska unglingssál gat staðið
undir. Hann lá f rúminu og las bækur.
Nú situr hann við borð og fer yfir
bókhald. Ótti hans við snjóinn hefur
haldið honum frá lífinu. Hann verður
að láta sér skýrslur um það duga.
Ég er exbjútí úr blaðamannastétt.
Ég er þijátíu og fimm ára og vinn á
Alþýðublaðinu. Það er ekki bytjunar-
reiturinn minn heldur endastöðin.
Framundan er ekkert nema
Vikublaðið eða dauðinn. Ef ég hafði
ekki gert mér það ljóst fýrr þá rann
það upp fyrir mér þegar Hráfn kallaði
mig inn á skrifstofu og sagði mér að
fara vestur í bæ að tala við einhvem
fyrstu bókar höfund - einhvem
Smára.
„Getur Kolla ekki gert það?“
spurði ég en áttaði mig strax á að ég
gæti ekki hrist þetta verkefni af mér.
„Er þetta ekki meira hennar deild?“
bætti ég við án sannfæringar.
Hrafn horfði á mig og ég sá í
augunum á honum að hann var að
velta fyrir sér í hvaða deild ég væri;
hvort ég hefði ekki fallið svo oft að
ég spilaði orðið utandeildar. Ég stóð
upp og gekk fram, settist við skrif-
borðið mitt og íhugaði að leita guðs
til að biðja hann að hjálpa mér. Það
var ekki svo langt síðan ég var rit-
stjóri og réð Hrafn til að sjá um
menninguna á Pressunni. Enn styttra
síðan ég réð Kollu til að gera slíkt
hið sama á Morgunpóstinum. Og nú
sendu þau mig til að lepja upp
brenglaða sjálfsmynd einhverrar
viðkvæmrar listaspím sem telur sér
trú um að hann sé að gefa eitthvað af
sér með því að frussa yfir okkur
komplexunum úr sér.
Ég stoppa og er að því kominn að
snúa við. Til hvers er ég að niður-
lægja mig við þetta? Afhverju segi ég
ekki Hrafni að troða þessum fyrstu
bókar höfundi upp í sinn ljóðelska
rass? Djöfulsins drusla er maður
orðinn!
Ég stend þama á gangstéttinni með
kirkjuna á aðra hönd og spítalann á
hina. Þeir hafa fjarlægt skiltið sem
sagði að þetta væri Landakotsspítali.
Eftir nokkur ár verður það öllum
gleymt. Fólk mun telja að þama
standi Sjúkrahús Reykjavíkur.
Afhverju fær ekkert að vera í friði?
Næst þegar ég segi leigubílstjóra að
keyra mig í Austurbæjarbíó og hann
spyr hvar það sé; þá skýt ég mig. Sá
sem man lengra aftur en leigubílstjóri
tilheyrir ekki þessum heimi.
Ég geng af stað. Ég held áfram.
Ekki vegna þess að ég vilji það held-
ur vegna þess að mér er kalt. Þannig
hef ég farið í gegnum þetta líf; ég hef
ekki ætlað mér neitt sérstakt; ég hef
bara brugðist við aðstæðunum hverju
sinni. Og ofitast er það einhvers konar
kuldi sem rekur mig áfram.
Ég kem við í vídeósjoppunni á
horninu á Bræðraborgarstíg og
Holtsgötu. Einu sinni réð þar ríkjum
maður sem geymdi öxi undir
afgreiðsluborðinu. Hann hafði hana
til taks ef Friðbert Pálsson í Háskóla-
bíói ræki inn nefið. Þetta var vídeó-
maður með hugsjón sem hann var
tilbúinn að myrða fyrir. En nú ráku
einhveijir krakkar sjoppuna.
Ég panta Camel og tvo hálfa lítra af
kók. Ég ætla að eiga kókið upp á að
hlaupa ef skáldið bíður mér ekki upp
á annað en te.
„Viltu poka?“ spyr afgreiðslu-
strákurinn og horfir á mig eins og
hann sé að vonast til að ég segi nei.
Já, takk,“ segi ég.
,Ja, ég á ekki nema notaðan poka,“
segir strákurinn og er búinn að mála
sig út í hom.
,.Notaðan poka, hvað meinarðu?
Hvemig notaðan? Mér er alveg sama
svo framarlega sem þetta er ekki
notaður ælupoki," segi ég.
Hann réttir mér krumpaðan plast-
poka og reynir að afsaka tvö lítil göt
á botninum á honum. „Þetta er allt í
lagi, hann heldur,“ segi ég og geng
út. Þessi dagur er ekki í lagi.
Plastpokamir komast ekki einu sinni
óskaddaðir í gegnum hann.
Skáldið býr við Vesturvallagötu.
Lítil gata sem sést varla. Góð fyrir
lítil skáld sem þekkjast varla. Nafnið
hans er ekki á bjöllunni. Það er
ekkert nafn á bjöllunni. Sjálfsagt
þykir honum ekki taka því að líma
það á bjölluna. Hann er að bíða eftir
skildinum: Hér bjó skáldið Smári frá
því hann skrifaði sína fyrstu bók og
þar til hann varð öllurn gleymdur;
fyrst af öllum sjálfum sér.
Ég hringi bjöllunni og hann svarar
með hávæm urri og hurðin opnast.
Ég geng inn í dimman undirgang.
Ljósrák berst innan úr íbúð gegnum
hálfopnar dyr.
„Kom inn,“ er hrópað að innan.
Allt frekar frjálslegt eitthvað;
öngvar sveitalegar móttökur á
hlaðinu; allt opið og ekkert að fela.
Ég drep hann ef hann er í slopp.
Omári Egilsson er hávaxinn maður;
eða öllu heldur langur vegna þess
hversu mjór hann er; hann er enn of
ungur til að vera hokinn í baki en það
á auðsjáanlega fyrir honum að liggja;
hann hefur óvenjulangar hendur sem
hann ber fyrir sig þegar hann útskýrir
mál sitt og er því líkari myllunni en
Don Kíkóta. Þegar hann þegir geymir
hann hendurnar í andlitinu eins og
hann kunni ekki við að leggja þær frá
sér annars staðar. Hann greiðir hárið
frá enni sem hvorki nógu hátt til að
teljast upplitsdjarft né nógu stutt til
að bera vott um þrjósku. Augun er
stór og útstæð en letileg og rata sjald-
an á þann sem hann talar við heldur
staðnæmast við punkt sem hangir á
loftinu á milli hans og viðmæland-
ans; ellegar leita að orðum í gaupn-
um eiganda síns. Munnurinn er smár
og viðkvæmnislegur; hann er með
smátt ör á efri vör; skarð í hökunni;
og húðin í andlitinu virðist vera hálfu
númeri of stór. Nefið setur þó mestan
svip á andlitið; það byijar leið sína
niður andlitið milli augnanna; breytir
um stefnu á miðri leið og rennur loks
einhvem veginn út í sandinn fyrir
ofan munninn. Það er stórt og fyrir-
ferðamikið í þessu stefnuleysi sínu.
Smári klæðir sig hversdagslegum
fötum og ekki litsterkum. Hann er
þvalur í lófanum þegar hann heilsar.
„Má bjóða þér te eða kaffi?“ spyr
hann og bandar hendinni að stól sem
hann bíður með að setjast í. Við
hliðina á stólnum er borð og ofan á
borðinu er fuglabúr. Það er fugl í
búrinu sem tístir og skrækir af
ánægju af að sjá mig. Hann hefur
beðið þess lengi að trúa nýjum eymm
fyrir ættarsögu sinni og byrjar strax
að rekja sig í gegnum hana með
flókinni samfléttu innskots- og
aukasetninga í ýmsum tóntegundum.
„Kaffi, takk, svart og með miklum
sykri,“ hrópa ég fram í eldhúsið til að
yfirgnæfa fuglinn sem hikar eitt
augnablik, mglar saman nöfnum á
tveimur frændum sínum en ákveður
að halda áfram eins og ekkert hafi í
skorist. Hann vonast til að ég hafi
ekki áttað mig á feilnum. Ég læt
ekkert uppi.
„Jæja, og um hvað viltu svo
spyrja?“ spyr Smári og réttir mér
kaffikrús.
Ég vil einskis spyija. Helst af öllu
vildi ég ekki vera hér. Af öllum
stöðum á jarðríki vildi ég helst liggja
í rúminu mínu með öskubakka á
bringunni; draga að mér reyk úr
Camel, blása honum frá mér og
reyna að hugsa ekki neitt. Og ef eitt-
hvað leitaði á hugann myndi ég lík-
lega ekki leita svara hjá skáldi vestur
í bæ. Ég fæ mér sopa til að vinna
tíma. Kaffið er dýsætt. Ef maður
biður um sykur finnur maður varla
sykurbragð. Ef maður biður um
mikinrt sykur sturtar fólk úr hálfum
poka í bollann.
„Til hvers ertu að skrifa?" spyr ég
til að spyija einhvers.