Alþýðublaðið - 09.01.1997, Blaðsíða 1

MMÐIMHÐID
Fimmtudagur 9. janúar 1997
Stofnað 1919
3. tölublað - 78. árgangur
■ Yfirráð yfir 3.400 tonna kvóta frá ísfirði til Akureyrar með sameiningu Hrannar og Samherja
Fólkið sem skapaði afla-
reynslu ræður engu
- segir Sighvatur Björgvins-
son alþingismaður.
„Þetta þýðir það að útgerð
stærsta og öflugasta fiskiskips þjóð-
arinnar með yfirráð yfir 3.400
tonna kvóta eru farin úr höndum Is-
firðinga," sagði Sighvatur Björg-
vinsson alþingismaður í samtali við
Alþýðublaðið. Gengið hefur verið
frá samkomulagi milli Hrannar hf.
á ísafirði, sem gerir út frystitogar-
ann Guðbjörgu, og Samherja á Ak-
ureyri um sameiningu fyrirtækj-
anna. Samkomulagið gerir ráð fyrir
að Guðbjörgin verði áfram gerð út
frá ísafirði.
„Ástæðurnar fyrir þessu eru tví-
þættar. í fyrsta lagi er þetta afleið-
ing af þvr fiskveiðistjórnunarkerfi
sem hefur sett í hendur örfárra ein-
staklinga aflakvóta sem byggist á
aflareynslu sem sköpuð var af
hundruðum sjómanna og fiskverka-
fólks. Fólkið sem átti mestan hlut í
að skapa þessa aflareynslu sem er
grundvöllur kvótans hefur engin
áhrif á ráðstöfun hans. Hin skýring-
in á þessu samkomulagi er að
stjórnendur Hrannar tóku ákvörðun
um kaup á mjög dýru skipi sem
ekki er rekstrargrundvöllur fyrir
eins og komið hefur í ljós, miðað
við þær fiskveiðiheimildir sem
skipið hafði. Þetta er því bæði af-
leiðing af fiskveiðikerfi sem búið
hefur verið til og ákvarðana eig-
enda og stjórnenda fyrirtækisins,"
sagði Sighvatur.
Erfiðleikar sjávarútvegsfyrir-
tækja á Vestfjörðum og sala á kvóta
þaðan hefur verið mjög í fréttum.
Sighvatur var spurður hvort hætta
væri á að Vestfirðingar misstu meg-
inhluta aflaheimilda sinna.
„Nei, ég held að það komi ekki
til þess. Þeir hafa byggt allt sitt á
þorskveiðum og ekki haft annað til
að styðjast við eins og loðnu eða
síld. Því hefur þessi mikli samdrátt-
ur í aflaheimildum á þorskveiðum
komið mjög illa við þá þar sem þeir
hafa ekki getað stutt sinn rekstur
með öðru. En Vestfirðingar hafa
gripið til þess ráðs að sameina fyr-
irtæki og fengið fjársterka aðila í
lið með sér. Þeir komast því út á
hlutabréfamarkaðinn og jafnhliða
því að allar líkur benda til að afla-
Sigvatur Björgvinsson: Aflakvóti í
hendur örfárra einstaklinga.
heimildir aukist í þorskveiðum þá
held ég að menn séu komnir gegn-
um brimskaflinn,“ sagði Sighvatur
Björgvinsson.
■ ÁTVR opnar útibú í Kópavogi í lok
mars og á Patreksfirði í lok maí
Sex bæjarfélög bíða
brennivínsins
Óvíst hvenær vínbúð opnar í
Mosfellsbæ, Garðabæ, Grinda-
vík, Dalvík, Eskifjörð, Hvera-
gerði þó að samþykkt íbúa sé
fyrirliggjandi
„Þau sveitarfélög sem hafa sam-
þykkt opnun vínbúðar en ekki hefur
verið tekin ákvörðun um hvort og
hvenær verður eru Mosfellsbær,
Garðabær, Grindavík, Dalvík, Eski-
fjörður og Hveragerði. Þórshafnar-
hreppur hefur samþykkt þetta í al-
Sósíalistar
og dirrindí
„Þetta var hugmynd sem kvikn-
aði í félaginu, það var cins og geng-
ur þegar einhver fær hugmynd sem
slær í gegn. Það er ómögulegt að
segja um viðbrögðin,“ segir Anna
Hrefnudóttir gjaldkeri stjórnarinn-
ar en Sósíalistafélagið efndi til
keppni um verkalýðssöng í tilefni að
tveggja ára afmæli sínu í október
síðastliðnum. Nú dregur nær því að
skilafrestur renni út, en það gerist
þann fyrsta febrúar. Verðlaunin
nema 80.000 krónum og söngvum
má skila hvort heldur sem er á
snældu eða nótum. Sé sent lag við
eldra ljóð, eða Ijóð við eldra lag skal
höfundar þess getið sérstaklega. Úr-
slit verða kynnt þann fyrsta maí
næstkomandi.
Anna segir að félagið sé virkt en
fundir þess séu þó ekki reglulegir.
„í haust héldum við æfmælisfund
og fund um velferðarmál. Anna seg-
ir að félagar telji innan við hundrað
manns, aðallega fólk úr Alþýðu-
bandalaginu en ekki séu þó allir fé-
lagar Sósíalistaflokksins flokks-
bundnir. „Við vitum að einhverjir
sýna þessari keppni áhuga. Þessi
tónlistarfélög sem eiga sæti í dóm-
nefnd tóku vel í hugmyndina. Ef
það kemur mikið og gott efni er vel
hugsanleg útgáfa á þeim lögum sem
berast inn.“
mennri atkvæðagreiðslu en íbúðatala
þess sveitafélags nær ekki því lág-
marki sem lög setja sem eru þúsund
manns verða að vera,“ segir Höskuld-
ur Jónsson forstjóri ÁTVR í samtali
við Alþýðublaðið.
í lok mars opnar ÁTVR 300 fer-
metra áfengisverslun í Kópavogi og í
lok maí bætist Patreksfjörður í hóp
þeirra sveitarfélaga sem státa af vín-
búð. Nú þegar eru 24 áfengisverslanir
reknar. Að sögn Höskuldar er ómögu-
legt að segja hvar og hvenær næsta
vínbúð verður opnuð.
„Stjóm ÁTVR hefur mælt með að
opnuð verði áfengisverslun á Dalvík
en ákvörðun er í höndum fjármála-
ráðuneytisins. Um annað hefur ekki
verið Qallað. Kílómetramælistika hef-
ur verið notuð, það er hvað er langt í
næstu vínbúð og hvernig viðrar hjá
viðkomandi. Þó að Patreksfjörður
væri ekki fyrstur í röð þessara sveita-
félaga sem sótt hafa um var nánast
sjálfgefið að huga að því. Eins er með
N-Austurland. Eg hygg að ekki væri
vafi að mælt yrði með Þórshöfn ef
Þórshöfn væri á annað borð hæft til
umsóknar vegna fólksfjölda," segir
Höskuldur.
■ Beiðni Borgarleikhúss afgreidd hjá
borgarráði
Allt er betra en ekkert
- segir Þórhildur Þorleifsdóttir
leikhússtjóri en leikhúsið bað
um fimmtán milljónir, fékk
fimm.
Beiðni Borgarleikhúss um auka-
fjárveitingu vegna afmælisárs var
tekin fyrir á fundi borgarráðs í
fyrradag. Þar kom fram tillaga um
fimm milljón króna aukafjárveit-
ingu sem var samþykkt.
Framlög til Borgarleikhúss voru
skert um fimm milljónir á fjárhags-
áætlun fyrir árið 1997, úr 140 millj-
ónum í 135 milljónir og nemur
samþykktin því þeim mun.
f greinargerð Þórhildar Þorleifs-
dóttur með beiðninni segir meðal
annars að í fjárveitingu borgarinnar
fyrir árið 1997 hafi ekki verið gert
ráð fyrir neinum aukakostnaði
vegna afmælis leikfélagsins. Þar
segir ennfremur að auglýsinga-
kostnaður vegna afmælisins geti
hlaupið á nokkrum milljónum og
eins sé verið að gera breytingar á
útliti leikhússins. Húsið og aðkoma
þess verði auðkennd með viðeig-
andi merkingum, settur upp mikill
auglýsingaturn og húsið lýst upp að
hluta til. Þá var ákveðið að frum-
sýna einungis verk eftir íslenska
höfunda á árinu og ef sú ákvörðun
nær fram að ganga verða þau alls
tíu talsins. Höfundaréttur og þýðing
á erlendu verki kostar að jafnaði
um fimmhundruð þúsund krónur en
þegar keyptur er réttur á íslensku
verki kostar það um 1.1 milljón.
Þessu tii viðbótar hækkar almermur
rekstrarkostnaður á næsta ári vegna
nýrra skatta og hækkunar annarra,
auk þess sem búast megi við launa-
hækkunum eftir áramót. Alþýðu-
blaðið hafði samband við Þórhildi
Þorleifsdóttur leikhússtjóra sem
sagði að þetta ylli auðvitað nokkr-
um vonbrigðum, en allt væri betra
en ekkert. „Það er þó bót í máli að
fjárveiting lækkar ekki milli ára,“
sagði Þórhildur.
■ Samningur milli
íslands og Græn-
lands
Grænlend-
ingar
kaupa
heilbrigð-
isþjónustu
Samningur sem kveður
á um kaup Grænlend-
inga á heilbrigðisþjón-
ustu verður undirritaður
í dag.
Þær Marianne Jensen og Ingibjörg
Pálmadóttir undirrita samning þess
efnis í dag að styrkja og þróa enn
frekar faglegt samstarf á sviði heil-
brigðisþjónustu. I samningnum felst
ennfremur að komið verði á form-
legri samstarfsnefnd sem hefur með-
al annars því hlutverki að gegna að
ganga ffá samningi um kaup Græn-
lendinga á heilbrigðisþjónustu frá Is-
landi.
Á undanfömu hafa Grænlendin^-
ar í vaxandi mæli notið þjónustu Is-
lenska heilbrigðiskerfisins, sérstak-
lega þegar um slys eða bráðatilfelli
er að ræða. Með þessum samningi
verða þessi samskipti fest í sessi. I
samningnum er jafnframt gert ráð
fyrir að samstarfsnefndin þrói, und-
irbúi og geri samninga á öðrunt
sviðum meðal annars á sviði bráða-
þjónustu og skurðstofuþjónustu.
Einnig er áhugi á að þróa frekara
samstarf á sviði forvama, heilsuefl-
ingar og rannsókna. Grænlendingar
hafa sýnt mikinn áhuga á að sækja
þekkingu hingað til lands fyrir
starfsfólk sitt í heilbrigðisþjónustu.
Káta ekkjan í óperunni
íslenska óperan hefur hafið æfingar á Kátu ekkjunni eftir Franz Lehár
við texta þeirra Viktor Léon og Leo Stein. Káta ekkjan er Islendingum að
góðu kunn en óperettan var frumsýnd í Vínarborg árið 1904 og hefur um
langa hríð verið önnur af tveimur vinsælustu óperettum allra tíma. Aðal-
hlutverk verða í höndum Signýjar Sæmundsdóttir og Garðars Cortes.
Frumsýnt verður laugardaginn 8. febrúar. Söngtextar eru í þýðingu Þor-
steins Gylfasonar en um leiktexta og leikgerð sér Flosi Ólafsson. Leikstjóri
er Andrés Sigurvinsson og Páll Pampichler Pálsson stjórnar hljómsveitinni
■ Kristín Guðnadóttir með yfirlitssýningu á Kjarval
Síkvikt og lifandi land
„Kjarval kemur alltaf á óvart,“ segir
Kristín Guðnadóttir listfræðingur, en
hún hefur tekið saman sýningu á verk-
um meistarans sem nefnist Lifandi
land. Sýningin fjallar um tímabilið
1931 til 1945 á ævi listamannsins en
hluti af starfi Kristínar á Kjarvalstöð-
um er að fást við rannsóknir á ferli
listamannsins.
.Jóhannes Kjarval var ótrúlega hug-
myndauðaugur og frjór og því dýpra
sem maður kafar þeim mun meira
kemur upp á yfirborðið. Á sýningunni
eru fjörutíu verk, unnin með olíu og
vatnslitum. Árið 1930 fór hann að
mála landslag og var þá úti í náttúr-
unni við störf sín. Hann hófst handa á
Þingvöllum og málaði mest þar og í
Svínahrauninu og við Esju og víðar í
kringum Reykjavík. Alls varði hann
átta til níu árum í þetta tímabil sem er
eitt það merkilegasta á hans ferli.
Samtímis hélt hann áfram að vinna
kúbísk verk og einnig í anda þess
symbólisma sem hann byrjaði með
um 1911 til 12, en þá vann hann mikið
með álfa og huldufólk og þróaði per-
sónulegt táknmál. í kringum 1940 fór
hami að mála víðar um landið og gerði
til dæmis mjög merkileg verk vestur á
Snæfellsnesi. Það verður mjög merki-
leg þróun á þessum tíma þegar hann
fer að mála fígúratívar verur inn í
landslagið sem varð kvikt af dular-
fullu líft.
Mér fannst merkilegt að uppgötva
hvað hann vann margar myndraðir af
sama mótívinu og myndin eru nýjar
og ferskar þótt hann máli af sama
staðnum frá ári til árs. Hann var mjög
meðvitaður um áhrif veðurfars og árs-
tíðabreytinga á landslag og þetta var
þvi meðvituð vinnuaðferð enda var
landið síkvikt. Hann sagði sjálfur í
viðtali að hann gæti aldrei klárað að
mála umhverfi Reykjavíkur," sagði
Kristín Guðnadóttir Sýningin verður
opnuð á laugardaginn.