Alþýðublaðið - 09.01.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1997
s k o ð a n
MífDUBUBIB
21236. tölublað
Hverfisgötu 8-10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjóri Sæmundur Guðvinsson
Fréttastjóri Jakob Bjarnar Grétarsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Umbrot Gagarín ehf.
Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Tölvupóstur alprent@itn.is
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
Braskað með
sameignina
Kaup Samherja á frystitogaranum Guðbjörgu frá ísafirði er í
samræmi við það sem hefur verið að gerast undanfarin ár undir
núverandi fiskveiðistjómunarkerfi. Kvótinn heldur áfram að safn-
ast á fáar hendur. Nokkur stór útgerðarfyrirtæki eflast enn og
stækka en hin minni eiga sífellt meira í vök að verjast. Þótt afla-
heimildir uppá milljarða króna færist milli fyrirtækja er því enn
haldið fram að fiskurinn í sjónum sé sameign þjóðarinnar. I Al-
þýðublaðinu í dag segir Sighvatur Björgvinsson alþingismaður
að aflakvótinn sé settur í hendur örfárra einstaklinga. Þessi kvóti
byggi á aflareynslu sem sköpuð hafi verið af hundmðum sjó-
manna og landverkafólks. Fólkið sem skóp þessa aflareynslu sem
er grundvöllur kvótans hafi hins vegar engin áhrif á ráðstöfun
hans.
Þetta er sú staðreynd sem blasir við fólki í sjávarplássum út um
land allt. Það getur hvaða dag sem er vaknað upp við það að búið
sé að selja helsta atvinnutæki staðarins í annan landshluta. Og
það er ekki bara togari sem er seldur, heldur allar þær aflaheim-
ildir sem hann hefur og em oft undirstaða atvinnulífs á staðnum.
Þar með er búið að selja hlut fólksins í þeim sjávarafla sem því
hefur verið úthlutað, en það fær bara ekkert í sinni hlut af söl-
unni. Það hefur verið búið svo um hnútana að aflakvótar upp á
milljarða og aftur milljarða færast milli útgerðarfyrirtækja án
þess að aðrir hafi þar nokkuð um að segja nema hinir svokölluðu
eigendur fyrirtækjanna. Þeir hafa fullt frelsi til að selja kvóta eða
leigja hvenær sem þeim sýnist, burtséð frá þjóðareign á fiskimið-
unum.
Það er því ekki að undra þótt þeim fari sífellt fjölgandi sem
vilja að handhafar aflaheimilda greiði nokkum skatt fyrir afnot af
þeirri auðlind sem þeim hefur verið afhent ókeypis. Kvóti hefur
hækkað geysilega í verði síðustu ár og þar með hefur eignamynd-
um stóm útgerðarfyrirtækjanna vaxið gríðarlega. Þar er vélað
með stærri upphæðir og meiri hagsmuni en almenningur gerir sér
grein fyrir. En þrátt fyrir þessa miklu eignamyndun vegna verð-
hækkunar kvóta mega forystumenn Sjálfstæðisflokks og útvegs-
mannaklíkan sem þar ræður ríkjum ekki heyra minnst á veiði-
leyfagjald í einu né öðm formi. Það er sama sagan hvaða forystu-
sauðúr úr þeim herbúðum tekur til máls. Þorsteinn Pálsson sjáv-
arútvegsráðherra, Davíð Oddsson forsætisráðherra eða sjálfur
Kristján Ragnarsson allsheijarformaður: Allt tal um veiðileyfa-
gjald eða auðlindaskatt er óráðshjal og mgl sem ekki þarf að
ræða. Þessir menn segja að útgerðin hafi enga burði til að borga
frekari skatta í einu né öðm formi. Á sama tíma hafa útgerðarfyr-
irtæki samt efni á að kaupa kvóta fyrir nánast hvaða upphæðir
sem er.
Þrátt fyrir forystuhollustu þingmanna Sjálfstæðisflokksins er
svo komið að nokkrir þingmenn hans hafa risið upp gegn foringj-
unum og krefjast breytinga á núverandi fiskveiðistjómunarkerfi.
Þau sjónarmið fengust að sjálfsögðu ekki rædd á landsfundi
Sjálfstæðisflokksins. En síðustu stórviðskipti með kvóta, þar sem
aflaheimildir upp á tvo milljarða króna vom seldar milli fyrir-
tækja hljóta að verða til þess að krafan um breytingar á kvóta-
kerfinu verða enn háværari og kröftugri en hingað til. Réttlætis-
kennd þjóðarinnar er löngu ofboðið í þessum efnum. ■
A gatslitnum
bítlaskóm
Við eigum kannski eftir að komast að raun um að Por-
stein Pálsson hefur alla tíð upplifað sjáifan sig f sjón-
varpssal sem bassalausan Paul McCartney með horn-
spangargleraugu?
s
Ursögn Jóns Baldvins úr ís-
lenskri pólitík verður að telja
með sviplegri atburðum ársins
1996. Eða er það ekki sorgleg nið-
urstaða fyrir íslenskan stjórnmála-
mann að setjast £ helgan stein þegar
hann hefur náð því að komast á
spjöld sögunnar? Reyndar var Jón
Baldvin dæmigerður stjórnmála-
maður að því leyti að hann kom allt
of oft fram í sjónvarpi. En þetta má
reyndar segja um þá flesta og því
vaknar spurningin hvað fyrrum
samverkamenn Jóns Baldvins í rík-
isstjórn voru að hugsa þegar hann
ræddi sitt uppgjör. Eða voru þeir
kannski ekkert sérstakt að hugsa?
Einhver af ráðherrunum hefði nú
átt að stíga fram og hrósa Jóni þó
fyrir það að forða ungu fólki hóp-
um saman frá því að skrifa langan
sérhljóða á undan ng og nk. Það
Pallborð I
Trausti Einarsson skrifar
starf sitt vann Jón Baldvin af stakri
samviskusemi og verður ekki séð
að hann hafi farið í manngreinarálit
í þeim efnum.
I þessari sífelldu mælskukeppni
andspænis sjónvarpsmyndavélun-
um getur það vart talist slæg
frammistaða. En samverkamennirn-
ir létu sig vanta sem gefur tilefni til
að ætla að þeim finnist eins og svo
mörgum öðrum að eins manns
dauði sé annars manns brauð. Hér
er reyndar ætlunin að staldra við
sjónvarpsviðtalið þar sem fyrrum
ritstjórar Helgarpóstsins þeir Árni
Þórarinsson og Ingólfur Margeirs-
son gáfu Jóni Baldvin tækifæri til
þess að ræða sitt good-bye! Fyrir
þann sem þetta skrifar kom það
mjög á óvart í þessu viðtali hve
bítlavinafélagið virðist áhrifamikill
félagsskapur í okkar þjóðfélagi.
Þarna var sjálfur kraftaverkamaður-
inn £ samskiptum austurs og vesturs
að ræða sinn stormasama feril og
alveg var það lýsandi hvernig þess-
um tveim bi'tlavinum tókst að leiða
hjá sér samskipti Jóns Baldvins við
rokkstjörnuna Keith Richards. Þar
fór það ekki á milli mála að bi'tla-
vinafélagið hefur alla ti'ð talið sig
hafa þarfari hluti að gera en sinna
aðdáendum Rolling Stones. Þvi
verður sjálfsagt ekki breytt. En
fyrst við erum að staldra við þenn-
an vestfirska talsmáta Jóns Bald-
vins er kannski rétt að geta þess að
núverandi arftaki þeirra Hannesar
Hafstein og Skúla Thoroddsen á
Isafirði er einhver vi'ðlesnasti mað-
ur f sögu Rolling Stones norðan
Alpa. Hvernig stendur nú á þvf að
þessi undirmaður dómsmálaráð-
herra i Isafjarðarsýslu greip ekki
boltann á lofti i lok sjónvarpsþáttar-
ins og sparkaði honum enn hærra?
a I I e r
Eða gæti það kannski stafað af því
að þessi óþverrafélagsskapur -
bítlavinafélagið - á sér dygga
stuðningsmenn í núverandi ríkis-
stjórn?
Tökum aftur dæmi af núverandi
dómsmálaráðherra sem kynnti sig
fyrst fyrir landslýð sem óvenju
glaðbeittur forgöngumaður lágra
launa meðal almúgafólks. Við eig-
um kannski eftir að komast að raun
um að Þorstein Pálsson hefur alla
tíð upplifað sjálfan sig í sjónvarps-
sal sem bassalausan Paul McCartn-
ey með hornspangargleraugu? Hin
eftirminnilega Hendrix-hárgreiðsla
forætisráðherra er horfin og fyrst
hann er hættur að ávarpa þjóð sína
með hárið túperað út í loftið væri
kannski rétt hjá honum að fá Þor-
stein Pálsson til þess að hætta því
að skakklappast þetta svona á gat-
slitnum bítlaskóm.
Sú var tíðin að ungliðar í hreyf-
ingu jafnaðarmanna voru ákaft var-
aðir við hinu engilsaxneska tónlist-
argargi. Þetta var sagð versl.unar-
vara en ekki ■ alþýðumenning.. S.já]f-
sagt endurspeglar það viðhörf- að
kaupahéðnar líkt og stjórnuðu rápi
ungs fólks í plötuverslanir og svo
til útlanda til þess að nálgast þessa
tónlist. Nú er kominn vísir að slíku
safnií Gerðubergi og vart við öðru
að búast en þeir sem ólust upp við
þessa tíma komi til með að óska
eftir slíkum tónlistarsöfnum víðar.
Þannig fari því að tónlist þessi
verði jafn auðfundin fyrir ungliða
jafnarðarmanna og alþýðumenning-
in sem siglir sinn sjó undir gunn-
fána þjóðháttafræðinnar. Því allt
heyrir á endanum sögunni til og
það á jafnt við um bítlagargið sem
annað en hér var ætlunin að vekja
athygli á því að Rolling Stones lifa
enn og vonandi tekst ungum jafnað-
armönnum að hrista ærlega upp í
Jóni Baldvin að leggja ekki árar í
bát því Keith Richards hefur enn
ekki spilað á íslandi. Það ættu bítla-
vinirnir að vita! ■
e i n a r