Alþýðublaðið - 08.04.1997, Blaðsíða 5

ÞRIÐJUDAGUR 8. APRÍL 1997
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
V i ð t Q I
. » ■ * 1
..IVIér finnst persóríuléga uti-
lokaó að ganga í stjórnmála-
samtök sem hefðu á stefnu-
skra sinni að taka ekki af-
stoðu til Evrópumálanna. Og
hvernig a kosningabaratta
slíkra samtaka að fara frain?
■ Valgerður Bjarnadóttir var stödd hér á landi fyrir skömmu til að flytja erindi um ísland og Evrópusambandið.
Kolbrún Bergþórsdóttir hitti Valgerði og umræðuefnið var vitaskuld Evrópusambandið og íslensk stjórnmál
Að vera eða vera ekki
í Evrópusambandinu
Stundum er eins og Islendingar séu
smeykir við að taka fullan þátt í evr-
ópskri samvinnu, það er nœstum eins
og þeim finnist að f slfkri samvinnu
felist nokkurs konar fullveldisafsal.
“Já, þetta viðhorf er of algengt hér
á landi og er byggt á miklum mis-
skilningi. Heimurinn breytist mjög
hratt, er sannarlega ekki sá sami og
hann var fyrir hálfri öld, meira að
segja ekki sá sami og fyrir áratug. Ný
tækni í fjarskiptum á eftir að breyta
honum enn meir. „Fullveldi“ er hug-
tak sem á eftir að öðlast allt aðra
merkingu en við höfum átt að venj-
ast. En það er fjarstæða að halda því
frarn að þjóðir afsali sér fullveldi
þegar þær ákveða að vinna náið sam-
an og taka sameiginlegar ákvarðanir.
Spumingin er einfaldlega sú hvort ís-
lendingar vilji taka upp nána sam-
vinnu við þær þjóðir sem þeir eiga
mesta samleið með eða hvort þeir
kjósa fremur að vera einangraðir,
sinnulausir eyjarskeggjar."
Þú ert mikill Evrópusinni eins og
alkunna er, en margir þeirra sem
hafna aðild að Evrópusambandinu
segjast fyrst og fremst gera það
vegna fiskveiðistefnu sambandsins
sem þeir telja vœgast sagt óaðgengi-
lega.
“Eg held að það dytti engum heil-
vita íslendingi i hug að semja frá sér
auðlindina. En eins og fiskveiðistefna
sambandsins er í framkvæmd þá eru
allar líkur á því að Islendingar myndu
fá úthlutað sama kvóta og þeir veiða
í dag. Við vitum náttúrlega ekki
hvernig samningum við náum fyrr en
við hefjum samningaviðræður. Ef þá
kæmi í Ijós að niðurstaðan gæti ekki
orðið aðgengileg fyrir okkar þá yrði
ekki skrifað undir neina samninga.
Svo einfalt er það.
En ég vil ekki blanda fiskveiði-
stefnunni of mikið inn í umræðuna
um aðild að Evrópusambandinu.
Menn byrja alltaf á því að tala um
ómögulega fiskveiðistefnu og um
leið nær umræðan ekki lengra. Ég vil
að menn tali um Evrópusambandið
eins og það er og spyrji sjálfa sig að
því hvort þeir vilji að Island gangi í
Evrópusambandið að því gefnu að
viðunandi samningar náist um fisk-
veiðar.“
Ví<3 skulum gefa okkur að viðun-
andi samkomulag náist og þá spyr
ég: Af hverju eigum við að ganga í
Evrópusambandið ?
“Ef ég á að segja þér eins og er,
Kolbrún, þá finnst mér það svo sjálf-
sagður hlutur að ég á í erfiðleikum
með að útlista það. En ég skal reyna -
og það sem ég segi, segi ég prívat og
persónulega en ekki sem starfsmaður
EFTA. Við eigum að ganga í Evrópu-
sambandið vegna þess að hagsmunir
þjóða eru samtvinnaðir og við eigum
að vinna með öðrum þjóðum við að
ákveða hvaða lög og reglur eiga að
gilda á Evrópusvæðinu og móta
þannig þróunina. Við eigum að vera
fullgildir þátttakendur í því starfi,
hluti af heild sem skiptir verulegu
máli.
Þá segja menn: EES-samningurinn
færði okkur innri markaðinn og það
nægir okkur. Ég svara: En við erum
ekki þátttakendur í þeim ákvörðun-
um sem eru teknar.
Menn segja: Við erum svo lítil og
smá og þátttaka okkar skiptir engu
máli. Svarið við því er, að þjóð á að
vera þátttakandi í því að móta fram-
tiðina og jafnvel þótt lóð hennar sé
lítið þá ber henni að leggja það á vog-
arskálamar.
Alþjóðasamvinna hlýtur alltaf að
vera jákvæð. Hún tekur langan tíma
og á að taka langan tíma. Það er við-
kvæmt mál fyrir ólíkar þjóðir að
samræma skoðanir sínar. Innan Evr-
ópusambandsins æða menn ekki
fram af ofsa. Það er staðreynd að þótt
þar sé mögulegt að ljúka ákveðnum
málum í atkvæðagreiðslu með mikl-
um meirihluta atkvæða þá er sú leið
mjög sjaldan farin. Menn kjósa frem-
ur að setjast niður, semja um málið
og komast að sameiginlegri niður-
stöðu.“
Nú segja framsýnir menn hér á
landi að það sé einung is tímaspurs-
mál hvenœr við göngum í Evrópu-
sambandið, en málið er ekki á dag-
skrá ríkisstjómarinnar og það er
eins og hún kceri sig ekki um umrceð-
una.
“Alþingismenn verða að hafa ann-
að viðhorf en það að málið sé ekki á
dagskrá. Það er ólýðræðislegt að
halda málinu utan umræðu.
Alþýðuflokkurinn hefur rætt þetta
mál og komist að niðurstöðu. Mér
finnst merkilegt að Alþýðubandalag-
ið ákvað að setja umræðu um Evr-
ópumálin á dagskrá. Formaður Fram-
sóknarflokksins segir öðru hvoru að
rnenn verði að fylgjast vel með þró-
uninni. En Sjálfstæðisflokkurinn,
sem fram að samningnum um EES
var leiðandi afl í utanríkismálum
landsins, vill ekki ræða málið. Ég
verð að segja eins og er, að mér finnst
kostulegt að sá flokkur hafi ekki sett
málið á dagskrá."
Alþýðuflokkurinn tók á sínum tíma
skýra afstöðu í málinu en nú virðist
sem flokkurinn sé jaflivel reiðubúinn
að leggja málið til hliðar til að ná
fram samfylkingu á vinstri vœng.
“Mér finnst rnjög slæmt ef það
verður niðurstaðan en flokkurinn
verður auðvitað að ákveða hvað hann
vill. Ég er ekki í Alþýðuflokknum en
það er ekkert launungarmál að ég
kaus flokkinn í síðustu kosningum
vegna stefnu hans í Evrópumálum.
Það er ljóst að ef flokkurinn leggur
þá stefnu til hliðar þá kýs ég hann
ekki aftur.“
Segjum tvœr. En félagshyggju-
raddir segja að það sé allt í lagi að
jafnaðarmenn séu ósammála um
Evrópumálin, einmitt þannig sé það í
stóru jafhaðarmannaflokkunum úti í
heimi.
“Já, já, en samt sem áður hafa þeir
jafnaðarmannaflokkar haft það á
stefnuskrá sinni að ganga í ESB. Mér
finnst persónulega útilokað að ganga
í stjórnmálasamtök sem hefðu á
stefnuskrá sinni að taka ekki afstöðu
til Evrópumálanna. Og hvemig á
kosningabarátta slfkra samtaka að
fara fram? Er það ætlunin að einn
frambjóðandi tali fyrir því að tekin sé
afstaða í Evrópumálum og annar
frambjóðandi tali gegn því?“
Ætli menn myndu ekki ná sam-
komulagi um að segja að málið vœri
ekki komið á dagskrá og að afstöðu
til þess yrði að rœða sfðar.
“Og um leið er verið að blekkja
kjósendur. Það er dónaskapur að
segja við þá: Kjósið okkur og við
ræðum málefnin einhvem tímann
seinna.“
Nú hugleiða félagshyggjuöflin
sameiginlegt framboð í kosningum,
hvernig líst þér á?
“Fjölmargir vinir og kunningjar
mínir em Sjálfstæðismenn og að
mörgu leyti á ég samleið með því
fólki. En það kemur alltaf að því í
samræðum okkar að einhver hlær og
segir við mig: Þú ert svo mikill krati.
Ég tel mig vera miðjumanneskju í
pólitík. En ef áherslan í sameining-
unni verður með meiri vinstri slag-
síðu en hægri þá kæri ég mig ekki
sérlega um að vera í þeim félagsskap.
Þó einhverjir segi að ég sé krati þá er
ég ekki svoleiðis krati.
Vinstrimennska hefur alltaf verið
kennd við mikil ríkisafskipti, það
hefur eitthvað breyst en ekki nægi-
lega til að ég geti kunnað vel við mig
á þeim væng. Tilhneigingin er enn sú
að hafa vit fyrir fólki. Ég kæri mig
ekki um slíkt batterí. Mér hefur alltaf
fundist að fólk eigi að fá að hafa vit
fyrir sér sjálft."