Alþýðublaðið - 30.04.1997, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 1997
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
egara kosninganna a morgun.
knum
ríkjanna muni ekki nást í gegn á rétt-
um tíma. Þá hafa talsmenn Ihalds-
flokksins rakið áróður fyrir því að
þegar komi að því að vemda hags-
muni Bretlands í Evrópu, að þá muni
ekki reynast nægilegar töggur í Tony
Blair, formanni Verkamannaflokks-
ins. I þessu samhengi hafa forsíður
helstu dagblaðanna birt myndir af
Blair, sitjandi eins og brúðu í fanginu
á Helmut Kohl, kanslara Þýskalands.
Jafnframt hafa Ihaldmenn leitast við
að hræða kjósendur á því að Blair
muni undirrita félagsmálalöggjöf
Evrópusambandsins, sem muni gefa
verkalýðsfélögunum aukin völd og
knýja á um félagslegar umbætur í
Bretlandi sem ógna góðu gengi efna-
hagsmála í landinu.
Ástand velferðarmála, sérstakleg á
sviði heilsugæslu, menntamála, og
lífeyrismála, hefur verið mikið til
miðju í umræðunni síðastliðna daga.
Verkamannaflokkurinn segist vilja
áframahaldandi, en sveigjanlegra óg
nútímalegra, velferðakerfi og hafnar
algerlega tillögum íhaldsflokksins
um frekari einkavæðingu í þeim efn-
spað
um. „Verkamannaflokkurinn skap-
aði velferðakerfið, og honum er því
betur treystandi til þess að breyta því
nú“ er haft eftir Tony Blair, formanni
flokksins. Jafnframt er íhaldsflokk-
urinn sakaður um að hafa lítið að-
hafst til að bæta ástand heilbrigðis-
kerfisins, sem er að liðast í sundur.
Uppstokkun h'feyrissjóðsmála er
annað mikið hitamál sem stjómvöld
hér, líkt og annarsstaðar á Vestur-
löndum, standa andspænis þessa
dagana. Forystumenn
Verkamannaflokksins hafa hafnað
algerlega nýjum tillögum fhalds-
flokksins um að afnema lífeyris-
tryggingu hins opinbera og einka-
væða allt lífeyrissjóðskerfið. Þetta
mál varð tilefni til þess að íhalds-
þingmenn og John Major tóku stórt
upp í sig nú í vikunni og kölluðu
Tony Blair óprúttinn lygara, þar sem
hann útfærði með eigin orðum stefnu
íhaldsflokksins í lífeyrissjóðsmálum.
Síðast en ekki síst eru það mennta-
málin sent bæði Verkamannaflokk-
urinn og íhaldsflokkurinn hafa verið
sammála um að setja til miðju í
yfirburðasigri
þessari kosningabaráttu. Það er í
raun fátt sem ber á milli stóm flokk-
anna í þessum málaflokki, en þetta er
í þó í raun eini málaflokkurinn sem
Verkamannaflokkurinn hefur opin-
berlega talað um að hann ætli að
eyða meiru í á næsta kjörtímabili.
Báðir flokkamir leggja áherslu á að
ekkert muni stuðla meira að velferð
og gengi þjóða á næstu áratugum en
góð, nútímaleg og alþjóðleg mennt-
un.
Kosningabaráttan
Kosningabaráttan hefur verið með
nokkuð öðru sniði en áður og hlutur
sjónvarps aldrei meiri. Þó þúsundir
funda séu haldnir vítt og breitt um
Bretland á hverjum degi, og fjöldi
flokksleiðtoga ferðist um landið frá
morgni til kvölds, þá virðist fundir
og ferðalög snúast um lítið annað en
að komast í sjónvarpið, enda horfa
tugir milljóna á fréttir þar en í besta
falli fáeinar þúsundir manna mæta á
stærstu fundina. Það sem hefur þó
vakið enn meiri athygli en áherslan á
sjónvarp er fagmannleg barátta
Verkamannaflokksins en henni er
stýrt af slíkri nákvæmni og með
slíkri tækni að gamalreyndir frétta-
menn telja þetta slá út ýmislegt af því
sem vakið hefur athygli í Bandaríkj-
unum. Nú síðustu dagana hefur til að
mynda sérstakur hópur manna tekið
við æðstu stjórn baráttunnar en hóp-
urinn er kallaður „hópur hinna
síuðstu fimm daga“, sem sumurn
þykir minna rneira á vísindaskáld-
sögu en hefðbundna breska kosn-
ingabaráttu. Forustumenn Verka-
mannaflokksins hafa verið sakaðir
um að vera lítið annað málpípur sem
fá fyrirskipanir frá kosningastjórum í
gegnum heymatæki þegar þeir koma
fram opinberlega. Fyrir þá sem horfa
á sýnist kosningabarátta Verka-
mannaflokksins líka stundum vera
eins og vel samsett sjónvarpsauglýs-
ing sem á endanum virðist eiga lítið
skylt við vömna sem hún á að selja.
Tony Blair hefur borið af sér
ásaknir um innihaldslausa auglýs-
ingamennsku og um sammna á
stefnumálum flokkana. I síðustu
viðtölunum fyrir kosningar sem hafa
verið að birtast síðustu dagana í dag-
blöðum Bretlands hefur hann haldið
því fram að hann muni verða róttæk-
ari á valdastóli en flestir álíti. Hug-
sjónimar hafa ekki tekið breytingum,
segir Blair, heldur þjóðfélagið. Hann
hefur vitnað til nokkurra forvígis-
manna sósíalisma í Bretlandi og
sagst hafa sömu tilfinningar til sam-
félagsins og stjómmála og þeir, hann
búi hins vegar í allt öðm samfélagi
en hinir gengnu forystumenn og því
séu áherslur, stefnumið og baráttuað-
ferðir með öðrum hætti.
“Verkamannaflokksins en henni er
stýrt af slíkri nákvæmni og með
slíkri tækni að gamalreyndir frétta-
menn telja þetta slá út ýmislegt af því
sem vakið hefur athygli í Bandaríkj-
unum...
Forastumenn Verkamannaflokks-
ins hafa verið sakaðir um að vera lít-
ið annað málpípur sem fá fyrirskip-
anir frá kosningastjórum í gegnum
heyrnatæki þegar þeir koma fram op-
inberlega.“
Kjarkur og hugmyndaauðgi
Það fer ekki milli mála að þeg-
ar kjarktxr og hugmyndaauðgi
fara saman má mikils vænta. Eft-
ir aldamót voru þeir all nokkrir
smiðirnir sem litu til framtíðar og
sáu þá möguleika sem sjálfrenni-
reiðin bauð uppá. Einn þeirra var
William Morris en hann hóf fram-
leiðslu bfla sem báru eftirnafn
hans árið 1913. Hann gerði sér
grein fyrir að millistéttin væri
vænlegasti kaupendahópurinn og
til þess að ná markaðsfótfestu
meðal hennar yrði að leggja
áherslu á smíði vandaðra bíla á
hóflegu verði. Ágæt hönnun og
metnaðafullir smiðir sem skildu
eðli verkvöndunar, skilaði sér í
vaxandi eftirspurn eftir Morris
bílum. Fyrr en varði reyndist
verksmiðja hans Morris Garage
of lítil því eftirspurn var langt
umfram framleiðslugetu og
reyndist nauðsynlegt að færa út
kvíar. Aðalverksmiðjur Morris
voru færðar og staðsettar í Ox-
ford og Cowley og þar var haldið
áfram að framleiða hentuga bíla
fyrir þann kaupendahóp sem lagt
hafði verið upp með. Ekki þótti
við hæfi að loka Morris Garage og
til að byrja með var þar unnin
ýmis þjónustu- og hönnunar-
vinna. Einn samstarfsmanna
William Morris Cecil Kimber að
nafni tók að sór rekstur Morris
Garage og hann gerði sér fljótiega
grein fyrir þeim möguleikum sem
hönnun Morris vélanna bauð
uppá. Hann fékk fullt frelsi til
þess að breyta þeim og þróa og
fyrr en varði var ný og öflug topp-
ventlavél tilbúin til notkunar.
Nýja vélin var með yilrliggj-
andi kambás og reyndist það vel
frá fyrsta reynsludegi að menn
fóru að velta fyrir sér framieiðslu
á fleiri bílgerðum en Morris hafði
framieitt til þessa. Meðal almenn-
ings voru Morris bílarnir þekkir
fyrir sparneytni og gangöryggi.
Ekki þótti rétt að leggja orðstýr
Morris undir á meðan reynsla
kæmi á nýju vélina og var því
ákveðið að setja nýtt bílmerki MG
á markað.
Fyrstu bílarnir sáu dagsins ljós
árið 1924 og þar sem sjálfs er
höndin hollust voru grunnhlutir
sóttir í verksmiðju Morris bíl-
anna. Þar sem Iitið var til fram-
tíðar var áhersfa lögð á hraða-
viðbragð og Iúxus þegar bíllinn
var kynntur. Nýja bflnum var vel
ekið en markaðurinn beið samt
eftir sportlegri bfl sem fáanlegur
væri á viðráðanlegu verði. Allt
hefur sinn tíma og það liðu fimm
ár þar til tókst að verða við þeim
óskum. Árið 1929 sló MG eftir-
minnilega í gegn en þá kom MG
Midget á markað og nú var kylf-
unni kastað.
MG Midget vakti óhemju eftir-
tekt ekki síst vegna vélbúnaðar
og þeim möguleika sem liann
bauð uppá. Menn vöknuðu upp
við þá staðreynd að meðal Jóninn
átti nú möguleika á að vinna sér
nafn á hinum ýmsu keppnis-
brautum álfunnar. Aksturkeppnir
og sá ljómi sem þeim fylgdi hafði
til þessa eingöngu verið á færi
auðmanna og fyrirtækja.
Sem fyrr stóð William Morris
við bakið á sínum mönnum þeir
héldu sínu sjálfstæði og afrakstur
þess fór fram úr björtustu vonum.
MG keppnisbflar unnu sigur á
hinum ýmsu brautum álfunnar.
Þróunarvinnu var haldið áfram
og vélsmiðir lögðu sig fram um að
auka öryggi og afl toppventlavél-
arinnar. MG varð vörumerki sig-
ursælla ævintýra og keppnis-
manna. Að sjálfsögðu voru það
fleiri en keppnismenn sem óku
MG bflunum en þessi ímynd karl-
mennskunnar kom þeim að sjálf-
sögðu til góða. Það virtist því fátt
geta komið í veg fyrir þá upp-
sveiflu sem var orðinn hjá MG en
færri komust í tæri við keppnis-
bfla fyrirtækisins en vildu.
Á bflasýningu í London árið
1935 var nýr MG bfll kynntur.
MG SA Saloon gull fallegur 4
dyra lúxus bfll sem bauð upp á
gott innrarými. Bfll þessi hafði
alla burði til þess að slá í gegn,
lúxus stærð afl framúrstefna og
þægindi. Hann hafði allt til að
bera sem hinn almenni kaupandi
gat gert sér vonir um. Það eina
sem háði var nafnið, bfllinn
nefndist MG.
Menn sáu sér til mikillar skelf-
ingar að ímynd hinnar hráu karl-
mennsku myndi undan láta þegar
þægindasófi sem þessi liði um
götur. Menn skildu ekki hví orð-
spori MG keppnisbflsins væri teflt
í hættu, og um leið sölu möguleik-
um sportbflanna fyrir þessi
ósköp.
Hvort staðreyndin hafi verið
sú að Wiiiiam Morris hafði verið
aðlaður og kallaðist nú Lord
Nuffield hafl skipt þar einhverju
var ekki vitað en líklegt má telja
að það hafl ráðið úrslitum.
Hvað um það Lord Nuffield
hafði selt Morris Motors Ltd MG
verksmiðjurnar, og eftir það varð
skammt stórra högga í milli. Að-
dáendur MG bflanna voru ekki
búnir að jafna sig á tilkomu SA
bflsins þegar tilkynning kom um
að fyrirtækið væri hætt stuðning
við keppnislið þau sem höfðu gert
garðinn frægan. í framhaldi var
sagt frá því að þróunarvinna MG
bflanna færi nú fram á vegum
Morris Motors þar sem hagræð-
ingar væri þörf. Þetta kallaði á
breytingar á vélbúnaði og litlu 4
og 6 strokka toppventla vélarnar
með yflrliggjandi kambás viku nú
fyrir þrautreyndum Morris
sleggjum sem meðal annars
höfðu verið notaðar x Wolseley
bflana með góðum árangri.
Þessar staðreyndir drógu
nokkuð úr framkvæmdahug Cecil
Kimber og hans manna en fljót-
lega löguðu þeir sig að aðstæðum
og einbeittu sér að SA bflnum.
Árið 1937 kynntu þeir aðeins
minni útgáfu af honum gerð VA
og ári síðar kom WA á götuna.
Þrátt fyrir þá staðreynd að bfllinn
þætti góður og skemmtilegur til
aksturs létu aðdáendur 2 sæta
MG bflsins sér fátt um fmnast og
vildu ekkert af sófanum vita. Þeir
héldu tryggð við þann litla þó
hann væri nú meira sem blend-
ingur Morris og Wolseley og kall-
aðist MG - TA og TB. Aðrir tóku
bflnum betur, og sættu sig við að
teljast ekki gjaldgengir meðal
eldri MG eigenda. Af sófanum
voru framleiddir 5514 bflar,
kaupendur voru menn á besta
aldri menn sem vildu geta ekið
greitt, kærðu sig lítið um
vindgnauð og náttúrulegan hár-
blástur og töldu ímynd sinni bet-
ur borgið í ylnum og þægindun-
um sem stóri MG bfllinn veitti.
Myndin af MG SA bflnum sem
hér birtist sýnir velheppnaðan
fallegan bfl sem bauð upp á íjöl-
marga möguleika. Stærðin er
mátuleg fyrir þann sem kominn
er á besta aldur lengd er 4,89 m
hjólhaf 3,12 m þyngd 1425 kg.
Hámarkshraði var 140 km og úr
kyrrstöðu í 100 km var hann ekki
nema rétt rúmar 19 sek. Þó nú-
tíma manninum þyki ekki mikið
til hámarkshraða hans og enn
síður til viðbragðs koma þá var
þetta mikið tæki. Toppventla vél-
in var 6 strokka sérútgáfa af Wol-
seley 18/80 2322 cm3 (69,5 X 102
mm). Fjöðrun var blaðfjöðrun og
var bíllin búinn jafnvægisstöng-
um sem náðu út í grind. Bfllinn
var leðurklæddur að innan,
mælaborð úr harðviði og athygli
vakti hversu vel stutt gírstöngin
féll í hendi. Þó ekki færi hátt og
alls ekki viðurkennt af eigendum
litlu MG bílanna þá var SA bflhnn
hörku keyrslubfll og stöku menn
lögðu hann í keppni en á lengri
leiðum náði hann ágætum ár-
angri og oftar en ekki var honum
ekið til sigurs.